ကြိုဆိုပါသည်
Together သည် - လူနာများနှင့် မိဘများ၊ မိသားစုဝင်များနှင့် သူငယ်ချင်းများအပါအဝင် - ကလေးကင်ဆာကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိသူတိုင်းအတွက် ရင်းမြစ်အသစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။
ပိုမိုလေ့လာရန်သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာဆိုသည်မှာ အာရုံကြောစနစ်ရှိ ဆဲလ်များမှ ပေါက်ပွားလာသော ကင်ဆာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ကျန်းမာသော အာရုံကြောစနစ်ဆဲလ်များက ၎င်းတို့ဖွံ့ဖြိုးသင့်သလောက် မဖွံ့ဖြိုးသောအခါတွင် အဆိုပါကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ "သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များ" ဟုခေါ်သော ကင်ဆာဆဲလ်များသည် ဖွံ့ဖြိုးလာရမည့်အစား အစောပိုင်းဖွံ့ဖြိုးမှုအဆင့်တွင်သာ ရပ်တန့်နေကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ကျန်းမာသော ပုံမှန်ဆဲလ်များ ဖြစ်မလာကြပါ။ ကင်ဆာဆဲလ်များ စတင်ကြီးထွားလာပြီး ၎င်းက အကျိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာဖြစ်ပွားသော လူနာများတွင် အကျိတ်တစ်ခုသာ ရှိနေနိုင်သည်။ သို့မဟုတ် သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။ သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါကို ၅ နှစ်အောက် ကလေးများတွင် အများအားဖြင့် တွေ့ရှိရသည်။ ၎င်းသည် ကလေးများ၏ ဦးနှောက်အပြင်ဘက်၌ တွေ့ရအများဆုံး အစိုင်အခဲ အကျိတ်ဖြစ်သည်။
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာသည် ဝမ်းဗိုက်အတွင်းရှိ အက်ဒရီနယ်ဂလင်း သို့မဟုတ် အခြားသော အာရုံကြောဆဲလ်များတွင် စတင်ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ ၎င်းသည် လည်ပင်း၊ ရင်ဘတ် သို့မဟုတ် တင်ပါးဆုံတွင်လည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။
ရောဂါလက္ခဏာများသည် အကျိတ် (သို့မဟုတ် ကင်ဆာပျံ့နှံ့သွားပါက အကျိတ်များ) ၏ တည်နေရာပေါ် မူတည်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများတွင် အကျိတ်အခဲဖြစ်ခြင်း၊ နာကျင်ခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းနှင့် စိတ်တိုဒေါသထွက်လွယ်ခြင်းတို့ ပါဝင်နိုင်သည်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရှိကြောင်း စမ်းသပ်တွေ့ရှိသည့် ကလေးပေါင်း နှစ်စဉ် ၇၀၀ ခန့်ရှိပါသည်။
ရောဂါလက္ခဏာများသည် ကင်ဆာတည်ရှိရာ နေရာပေါ်တွင် မူတည်သည်။ အောက်ပါတို့ပါဝင်နိုင်သည်-
အခြားလက္ခဏာများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်ပါသည်-
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာသည် ရောဂါရှာဖွေမတွေ့ရှိမီ ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားတတ်သည်။
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါသည် လူနာအချို့တွင် ဟော်နာဆင်ဒရုန်း ဖြစ်တတ်ကြသည် သို့မဟုတ် မျက်လုံးတစ်ဝိုက်ရှိ အာရုံကြောများ ပျက်စီးသွားကြသည်။ ရောဂါလက္ခဏာများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်သည်-
အကျိတ်တည်နေရာ |
ရောဂါလက္ခဏာများ |
---|---|
မျက်လုံး |
မျက်လုံးစူထွက်ခြင်း၊ မျက်ကွင်းညိုခြင်း၊ အညိုအမည်းစွဲခြင်း၊ မျက်စိမမြင်ခြင်း |
လည်ပင်း |
အဖုအကျိတ် သို့မဟုတ် ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ဟော်နာဆင်ဒရုန်း |
ဝမ်းဗိုက် |
အဖုအကျိတ်၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ နာကျင်ခြင်း |
တင်ပါးဆုံ |
ဝမ်းသွားသည့်အပြုအမူပြောင်းလဲခြင်း၊ အူ သို့မဟုတ် ဆီးအိမ် ပြဿနာများ |
ကျောရိုး |
အားနည်းခြင်း၊ သွက်ချာပါဒ |
အရိုး | နာကျင်ခြင်း |
ရိုးတွင်းခြင်ဆီ | နာကျင်ခြင်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ပူလောင်ခြင်း |
ရင်ဘတ် | ဟော်နာဆင်ဒရုန်း |
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာသည် ငယ်ရွယ်သော ကလေးများတွင် အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အမျိုးသမီးများထက် အမျိုးသားများတွင် အနည်းငယ် ပိုအဖြစ်များသည်။
လူနာအနည်းစု (၁-၂%) တွင် မျိုးရိုးလိုက်သော သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာဖြစ်တတ်သည်။ ၎င်းသည် မိသားစုထဲတွင် မျိုးရိုးလိုက်၍ ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ၎င်းသည် ALK သို့မဟုတ် PHOX2B ဗီဇပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ သို့သော် အခြားသော မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုများကလည်း မျိုးရိုးလိုက်သော သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။
မျိုးရိုးလိုက်သော သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါအကြောင်း ပိုမိုလေ့လာရန်
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်သည့်အခါ ဆရာဝန်များသည် စမ်းသပ်မှု အမျိုးအစားများစွာကို အသုံးပြုသည်။ အောက်ပါ စမ်းသပ်မှုများ ပါဝင်နိုင်သည်-
ဆရာဝန်များသည် သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါကို ရှာဖွေရန်နှင့် ကုသရန် အရေးကြီးသော လက္ခဏာအင်္ဂါရပ်များအတွက် အကျိတ်ကို လေ့လာကြပါမည်။ အချို့သောအကျိတ်များသည် ပျံ့ပွားလွယ်ပြီး ပြင်းထန်သောကုထုံးကို လိုအပ်သည်။ ဆဲလ်များ၏ ပုံပန်းသွင်ပြင်နှင့် အကျိတ်တွင် ဗီဇပြောင်းလဲမှုအချို့ရှိ၊ မရှိကိုကြည့်ပြီး အကျိတ်က ကုသမှုအပေါ် မည်သို့တုံ့ပြန်နိုင်သည်ကို ဆရာဝန်များက ခန့်မှန်းနိုင်သည်။
နိုင်ငံတကာ သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စု အဆင့်သတ်မှတ်စနစ် (INRGSS) ကို အသုံးပြု၍ သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာကို အဆင့်ခွဲခြားပါသည်။ အောက်ပါအချက်များအပေါ် အခြေခံ၍ အဆင့်ခွဲခြားပါသည်-
အဆင့် | ရောဂါပျံ့နှံ့မှု |
---|---|
L1 အဆင့် နေရာကွက်၍ ဖြစ်ပွားပြီး မပျံ့နှံ့သေးခြင်း |
အကျိတ်သည် စတင်သည့်နေရာမှ ပျံ့နှံ့မှုမရှိသေးပါ။ အနီးအနားရှိ အရေးကြီးသော ကိုယ်အင်္ဂါများကို ထိခိုက်ခြင်းမရှိပါ။ လည်ပင်း၊ ရင်ဘတ်၊ ဝမ်းဗိုက် သို့မဟုတ် တင်ပါးဆုံကဲ့သို့သော ခန္ဓာကိုယ်နေရာတစ်ခုတွင်သာ ကွက်၍ဖြစ်ပွားသည်။ |
L2 အဆင့် နေရာကွက်၍ ဖြစ်ပွားပြီး မပျံ့နှံ့သေးခြင်း |
အကျိတ်နှင့်ဝေးသော ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများသို့ အကျိတ်မပျံ့သေးပါ။ သို့သော် စစ်ဆေးမှုများအရ အကျိတ်သည် အနီးအနားရှိ နေရာများနှင့် ကိုယ်အင်္ဂါများဆီသို့ ပိုမိုပျံ့ပွားလွယ်နေသည်ကို ပြသသည်။ ဤအရာများသည် "ပုံများဖြင့်ပြထားသော အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေ အချက်များ" ဖြစ်သည်။ အကျိတ်သည် အနီးအနားတွင် ပျံ့နှံ့ခြင်း ရှိကောင်းရှိနိုင်သည်။ |
M အဆင့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ ပျံ့နှံ့ခြင်း |
အကျိတ်သည် ခန္ဓာကိုယ်၏အဝေးရှိ အစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ဤတွင် MS အဆင့်အကျိတ်များမှလွဲ၍ ပျံ့ပွားတတ်သောရောဂါအားလုံး ပါဝင်သည်။ |
MS အဆင့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ ပျံ့နှံ့ခြင်း |
အသက် ၁၈ လအောက် ကလေးငယ်များအတွက်- ကင်ဆာပျံ့နှံ့မှုသည် အရေပြား၊ အသည်း သို့မဟုတ် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ၏ ၁၀% အောက်တွင်သာ ဖြစ်ပွားသည်။ |
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာကို အမျိုးအစားခွဲပြီး ကုသမှုများကို အစီအစဉ်ဆွဲရန် ဆရာဝန်များသည် အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စုများကို အသုံးပြုသည်။ အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စု ၃ ခုရှိပါသည်-
အန္တရာယ်မြင့် သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာဆိုသည်မှာ ကင်ဆာသည် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသရန် ခက်ခဲပြီး ပြန်ဖြစ်ရန် အလားအလာများသည်ကို ဆိုလိုသည်။ အန္တရာယ်မြင့် သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါကို ခံစားနေရပြီး ပြင်းထန်သော ကုထုံးခံယူရန် လိုအပ်သည့် ကလေးများ။
အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စုများသည် အောက်ပါတို့အပါအဝင် အကြောင်းအချက်များအပေါ် အခြေခံသည်-
ကလေးကင်ဆာဗေဒအုပ်စုမှ ရောဂါပြန်ပေါ်နိုင်ခြေအုပ်စုများအကြောင်း ဆက်လက်လေ့လာပါ။
ကုသသည့်နည်းလမ်းသည် သတ်မှတ်ထားသော အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စုပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ကုသသည့်နည်းလမ်း ရွေးချယ်စရာများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်သည်-
အလွန်ငယ်ရွယ်ပြီး အန္တရာယ်နည်းသော လူနာများတွင် ပြင်းထန်သောကုသမှုအစား စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း ဆက်လုပ်နိုင်ပါသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာသည် သူ့အလိုလို ပျောက်ကင်းနိုင်ပါသည်။ (အကျိတ်ကြီးထွားမှုဆုတ်ယုတ်ခြင်း) သို့သော် သူ့အလိုအလို ပျောက်ကင်းခြင်းမှာ ကြုံတောင့်ကြုံခဲဖြစ်သည်။ အကျိတ်ကြီးထွားလာမှု ရှိ၊ မရှိ သိရှိရန်အတွက် လူနာများကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ပါသည်။
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာဖြစ်ပွားသော လူနာများအား လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ကုသစောင့်ရှောက်မှုပေးနိုင်ပါသည်။ သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါ ကုသမှုများကို အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေ အုပ်စုများအပေါ် အခြေခံ၍ အစီအစဉ်ရေးဆွဲသည်-
ဖြစ်နိုင်ခြေအန္တရာယ်အမျိုးအစား | လူနာအသစ် % | အဓိက ကုသမှုများ | ရောဂါကြိုတင်ခန့်မှန်းချက် |
---|---|---|---|
ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါးမှု | ၄၀% | စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း ခွဲစိတ်ကုသခြင်း |
အသက်ရှင်နိုင်ခြေ ၉၈% ခန့် |
ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ အသင့်အတင့်ရှိခြင်း | ၁၅% | ခွဲစိတ်ကုသခြင်း ကီမိုဆေးသွင်းကုထုံး |
အသက်ရှင်နိုင်ခြေ ၉၅% ခန့် |
ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားခြင်း | ၄၅-၅၀% | ခွဲစိတ်ကုသခြင်း ကီမိုဆေးသွင်းကုထုံး ပင်မဆဲလ်အစားထိုးမှုနှင့် ဆေးပမာဏမြင့်ကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံး ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး ခုခံအားစနစ်ကို ပြုပြင်ခြင်းဖြင့် ကုသခြင်း အိုင်ဆိုထရက်တီနိုအင် |
အသက်ရှင်သန်မှု ၆၀% အောက် |
သန္ဓေသားနာဗ့်ဆဲလ်များပါရှိသည့် အာရုံကြောကင်ဆာ သက်သာပျောက်ကင်းမှုသည် အောက်ပါတို့ကဲ့သို့ အချက်များစွာအပေါ် မူတည်ပါသည်-
သင့်ကလေး၏ ဆရာဝန်သည် သင့်ကလေး၏ သီးခြားကျန်းမာရေးကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အကောင်းဆုံး အချက်အလက်ပေးနိုင်သူ ဖြစ်သည်။
လူနာများသည် ကုသမှု ပြီးဆုံးပြီးနောက် ရောဂါပြန်ဖြစ်၊ မဖြစ် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရန်အတွက် နောက်ဆက်တွဲ ကုသစောင့်ရှောက်မှုကို လိုအပ်ပါသည်။ ဆေးကုသမှုအဖွဲ့သည် တိကျသော စစ်ဆေးမှုများနှင့် ၎င်းတို့၏ အချိန်ဇယားကို အကြံပြုပါမည်။
အန္တရာယ်များသော ရောဂါမရှိသည့် လူနာများတွင် ရောဂါပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေသည် ၅–၁၅% ဖြစ်သည်။ အန္တရာယ်များသော လူနာများတွင် ရောဂါပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေသည် ၅၀% ခန့်ဖြစ်သည်။ ကုသမှုခံယူပြီးနောက် ပထမ ၂ နှစ်အတွင်း ရောဂါပြန်ဖြစ်လေ့ရှိသည်ကို အများဆုံးတွေ့ရသည်။ ကုသမှု ပြီးဆုံးပြီးနောက် ၅ နှစ်အကြာတွင် ကင်ဆာရောဂါ လက္ခဏာမပြသည့်အခါ ရောဂါပြန်ဖြစ်ခဲပါသည်။
ကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံး သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးဖြင့် ကုသပြီး ရောဂါသက်သာပျောက်ကင်းသွားသူများတွင် ကုထုံး၏ ရေရှည်နှင့် နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများ ခံစားရခြင်းရှိ၊ မရှိကို စောင့်ကြည့်သင့်သည်။ ကုသမှုကြောင့် ဖြစ်ပွားနိုင်သည့် ပြဿနာများတွင် အကြားအာရုံ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ နှလုံးဆိုင်ရာ ပြဿနာများ၊ သိုင်းရွိုက် ပြဿနာများ၊ ကြီးထွားနှုန်း ကျဆင်းခြင်း၊ အရိုးသိပ်သည်းဆ လျော့ကျခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ် ထိခိုက်မှုတို့ ပါဝင်နိုင်သည်။
ရောဂါသက်သာပျောက်ကင်းသွားသူ ၂၅% ခန့်တွင် ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် ၂၅ နှစ်ကြာအထိ ပြင်းထန်သော နာတာရှည် ကျန်းမာရေး အခြေအနေများရှိကြောင်း ကလေးကင်ဆာရောဂါမှ သက်သာပျောက်ကင်းသွားသူများဆိုင်ရာ လေ့လာမှုအရ သိရသည်။
ကုထုံးကုသမှုခံယူပြီးနောက် နှစ်ပေါင်းများစွာမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် ကျန်းမာရေးပြဿနာများရှိ၊ မရှိ စောင့်ကြည့်ရန် အခြေခံကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ဆရာဝန်၏ ပုံမှန်ဆေးစစ်မှုများသည် အရေးကြီးပါသည်။
သင့်ကလေး၏ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့သည် ကုသမှု ပြီးဆုံးပြီးနောက် ရောဂါသက်သာပျောက်ကင်းသွားသူ ကုသစောင့်ရှောက်ရေး အစီအစဉ်ကို သင့်အား ပေးထားသင့်သည်။ ဤအစီရင်ခံစာတွင် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော နေထိုင်မှု ပုံစံအတွက် လိုအပ်သော စစ်ဆေးမှုများနှင့် အကြံပြုချက်များ ပါဝင်ပါမည်။
—
ပြန်လည်သုံးသပ်သည့်ရက်စွဲ- နိုဝင်ဘာလ ၂၀၂၃ ခုနှစ်
ကိုယ်ခံစွမ်းအားကုထုံးဆိုသည်မှာ ကင်ဆာရောဂါကို တိုက်ခိုက်ရန် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို အသုံးပြုသည့် ကင်ဆာကုသနည်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဤကုထုံးသည် ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကင်ဆာဆဲလ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး တိုက်ခိုက်နိုင်အောင် သို့မဟုတ် ကင်ဆာရောဂါအပေါ် ကိုယ်ခံအားဖြင့် ပိုမိုတုံ့ပြန်နိုင်အောင် ကူညီပေးပါသည်။
MIBG စကန်သည် အကျိတ်အမျိုးအစားအချို့ကို ရောဂါရှာဖွေရန်နှင့် နေရာရှာရန် ကူညီပေးသည့် စမ်းသပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကင်ဆာက ကုထုံးကို တုံ့ပြန်ချိန်ကိုလည်း ပြသနိုင်သည်။
ကင်ဆာကုသမှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကျန်းမာရေးပြဿနာများကို ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများဟု ခေါ်သည်။ ဆရာဝန်များသည် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများအားတတ်နိုင်သမျှထိန်းချုပ်ထားသည်နှင့်အညီကင်ဆာကိုလည်း ထိရောက်စွာကုသနိုင်ရန်ကုသမှုများကို စီစဉ်သည်။