နူကလီးယားသုံး ပုံဖော်ခြင်း (PET) စကင်

PET စကင် (ပေါ်ဆီထရွန် ထုတ်လွှင့်သည့် တိုမိုဂရပ်ဖီ) သည် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများနှင့် အစိတ်အပိုင်းများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်ကိုဖော်ပြပေးသည့် စမ်းသပ်ချက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းစမ်းသပ်မှုများသည် ဆရာဝန်အား ကင်ဆာကို ရောဂါရှာဖွေရန်နှင့် ကုသရာတွင် ကူညီပေးသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့သည် ကင်ဆာနှင့် အခြားသော ဆဲလ်တို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်ကို မြင်နိုင်ပြီး ခြေရာခံနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ တိုင်းတာနိုင်သော ဖြစ်စဉ်များတွင် သွေးစီးဆင်းမှု၊ အကျိတ်ကြီးထွားမှုနှုန်းနှင့် ကီမိုဆေးသွင်းခြင်းကုထုံး ဆေးများ၏ လုပ်ဆောင်မှုတို့ ပါဝင်သည်။

PET-CT စကင် ဆိုတာ ဘာလဲ။

တစ်ခါတစ်ရံတွင် PET စကင်တစ်ခုသည် ကွန်ပျူတာ တိုမိုဂရပ်ဖီ (CT) စကင်ကဲ့သို့ တစ်ချိန်တည်း၌ လုပ်ဆောင်သည်။ PET-CT စကင်သည် PET နှင့် CT စကင်များနှစ်ခုစလုံးမှ ပုံရိပ်များ စုဆောင်းပြီး ၎င်းတို့ကို ပေါင်းစပ်ကာ ဆရာဝန်များအား ကင်ဆာ၏ လုပ်ဆောင်ချက်၊ အရွယ်အစား၊ ပုံသဏ္ဍာန်နှင့် တည်နေရာတို့နှင့် ဘေးပတ်ဝန်းကျင် ဖွဲ့စည်းပုံများအကြောင်း သတင်းအချက်အလက်များကို ပေးပါသည်။ CT ကို ခန္ဓာကိုယ်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံများနှင့် အင်္ဂါ တို့၏ ခန္ဓာဗေဒပုံများကို ဖန်တီးရန် ပထမဦးဆုံး လုပ်ဆောင်ပြီး PET ကို တစ်ရှူးများတွင် ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် အခြားလုပ်ဆောင်ချက်ဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများကို ပြသော အရောင်ပါသည့် ပုံများကို ဖန်တီးရန် လုပ်ဆောင်ပြီးဖြစ်သည်။

PET စကင်မည်သို့ အလုပ်လုပ်သနည်း။

PET စကင်များသည် ဆဲလ်များထဲရှိ ကလူးကို့စ် သို့မဟုတ် သကြား ပမာဏကို တိုင်းတာနိုင်သည်။ PET စကင်မတိုင်မီ လူနာများသည် ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ခြေရာခံပစ္စည်း-ရေဒီယို သတ္တုကြွသော ပစ္စည်းတွယ်ဆက်ထားသည့် ပမာဏ အနည်းငယ်နှင့်အတူ ကလူးကို့စ်ပုံစံတစ်မျိုး နှင့်အတူ ထိုးသွင်းသည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များသည် လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားပြီး ပွားများသောကြောင့် ၎င်းတို့သည် ပုံမှန်ဆဲလ်များထက် ကလူးကို့စ်ကို ပို၍ စုပ်ယူသည်။ ကလူးကို့စ်မော်လီကျူးနှင့် တွယ်ဆက်ထားသော ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ပစ္စည်းသည် ကလူးကို့စ်ကို PET စကင်ပေါ်တွင် အရောင်လင်းစေသည်။ 

PET စကင် ချိန်းဆိုမှုအတွင်း လူနာများသည် မည်သည်ကို မျှော်လင့်နိုင်သနည်း။

• လူနာများသည် မှတ်ပုံတင် နေရာ၌ ဦးစွာစာရင်းသွင်းမည်ဖြစ်ပြီး နားနေဆောင်သို့ သွားမည်။ ထို့နောက်တွင် လူနာနှင့် မိဘကို PET စကင်စက်ရှိသည့် နေရာသို့ ခေါ်ပါမည်။
•  သူနာပြု သို့မဟုတ် နည်းပညာရှင်သည် လူနာ၏ ကလူးကို့စ် ပမာဏကို စစ်ဆေးမည်။ အကယ်၍ ပမာဏသည် လက်ခံနိုင်ပါက သူနာပြု သို့မဟုတ် နည်းပညာရှင်သည် (FDG) ခေါ် ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ခြေရာခံပစ္စည်းကို သွေးကြောထဲသို့ ထည့်သွင်းမည်။
• လူနာသည် ခြေရာခံပစ္စည်းကို စကင်ဖတ်မည့် တစ်ရှူများသို့ လှည့်ပတ်စေရန်အတွက် ၄၅ မိနစ်ခန့် စောင့်ပါမည်။
• PET စက်သည် ကြီးမားပြီး လုံးဝန်းကာ အပေါက်ကို ဖြတ်၍ လှိမ့်ဝင်သွားသော အိပ်ရာနှင့်အတူ အလယ်ဗဟိုတွင် အပေါက်တစ်ခု ပါရှိသည်။ စကင်အတွက် အချိန်ရောက်ရှိပါက နည်းပညာရှင်သည် လူနာကို အိပ်ရာပေါ်သို့ရောက်အောင် ကူညီမည်ဖြစ်ပြီး လူနာကို သင့်လျော်သော အနေအထားရောက်စေရန် ကူညီမည်။ ထို့နောက်တွင် နည်းပညာရှင်က လူနာကို PET စကင်နာ လုပ်ဆောင်နေစဉ်အတွင်း မြင်နိုင် ကြားနိုင် စကားပြောနိုင်သော နေရာရှိ ကပ်လျက်အခန်းတစ်ခုထဲသို့ ဝင်သွားမည်ဖြစ်သည်။
• စမ်းသပ်မှုသည် နာကျင်မှု မရှိပါ။ သို့သော်လည်း လူနာအတွက် မိနစ် ၃၀ မှ ၄၅ မိနစ်အထိ ငြိမ်သက်စွာ လဲလျောင်းရန်အတွက် သက်သောင့်သက်သာ မဖြစ်နိုင်ပါ။ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်လျှောက် အိပ်ပျော်စေရန် လူနာများသည် စိတ်ငြိမ်ဆေးကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ ကလေးအထူးကု သည် လူနာများအား ငြိမ်သက်စွာနေရာတွင် ကူညီရန် အနားယူခြင်း နည်းလမ်းများကို လူနာများနှင့်အတူ အလုပ်လုပ်နိုင်သည်။

လူနာများကို စမ်းသပ်မှု မစမီ မည်သည်ကို လုပ်သင့်သနည်း။

• စမ်းသပ်မှုအတွက် ပြင်ဆင်ရန် လူနာများသည် အချို့သော အစားအစာနှင့် သောက်စရာများကို မစားသင့်ဘဲ စမ်းသပ်မှု မစမီ နာရီအတော်ကြာအထိ အင်တိုက်အားတိုက် မကစားသင့်ပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် စကင်ဖတ်ခြင်းတွင် သက်ရောက်နိုင်သည့်အတွက်ကြောင့်ဖြစ်သည်။ စောင့်ရှောက်မှုအဖွဲ့သည် မည်ကဲ့သို့ ပြင်ဆင်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍ သီးခြား သတင်းအချက်အလက်များကို ပေးပါမည်။  
• လူနာများသည် ချောင်ပြီး သက်သောင့်သက်သာရှိသော အဝတ်များကို ဝတ်ဆင်သင့်သည်။ PET စကင်စက်ကို အေးသောနေရာတွင်ထားရန် လိုအပ်သောကြောင့် အခန်းမှာ အေးစိမ့်စိမ့်ဖြစ်နိုင်သည်။
• စာရင်းသွင်းဖို့ အချိန်ရစေရန် သင့်၏ချိန်းဆိုမှုအချိန် မတိုင်မီ မိနစ်အနည်းငယ်စော၍ ရောက်လာပါ။ 

ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ပစ္စည်းသည် ဘေးကင်းပါသလား။

ဓာတ်ရောင်ခြည်ပမာဏသည် အလွန် နည်းပြီး ဆရာဝန်သည် ပါဝင်သော အန္တရာယ်များနှင့် ကောင်းကျိုးများကို ဆွေးနွေးမည်။ လူနာများနှင့် မိသားစုများသည် အကယ်၍ ၎င်းတို့တွင် အခြား စိုးရိမ်စရာများ ရှိပါက ၎င်းတို့၏ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှု အဖွဲ့ကိုပြောသင့်သည်။ ရေဒီယိုသတ္တုကြွသည့် ပစ္စည်းကို ဆဲလ်များက ရယူပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင် အချိန်ကြာကြာ မရှိနေပါ။ ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ပျက်စီးမှု၏ သဘာဝဖြစ်စဉ်အရ ၎င်းသည် ရေဒီယို သတ္တုကြွဂုဏ်သတ္တိကို အချိန်တစ်ခုအကြာတွင် ဆုံးရှုံးမည်။ ၎င်းသည် စမ်းသပ်မှု ပြီးနောက် ပထမဦးဆုံး နာရီအနည်းငယ်အကြာတွင် ဆီး သို့မဟုတ် ဝမ်းမှတဆင့် ခန္ဓာကိုယ်အပြင်ဘက်သို့ ထွက်သွားပါမည်။ ဆေးအဖွဲ့သည် လူနာများကို ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ပစ္စည်း ထွက်သွားရာတွင် ကူညီရန် ရေများစွာ သောက်ရန် ပြောပြမည်ဖြစ်သည်။

ရေဒီယို သတ္တုကြွသည့် ပမာဏသည် အလွန်နည်းသော်လည်း မိဘများသည် စကင်ပြီးနောက် ၎င်းတို့၏ကလေးကို ပြုစုစောင့်ရှောက်သောအခါ ဤကဲ့သို့သော ကြိုတင်သတိပေးချက်များကို လိုက်နာရန် အကြံပြုထားသည်-

• လူနာ၏ ဒိုင်ပါများလဲခြင်း သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အရည်များကို ကိုင်တွယ်ခြင်း ပြီးနောက်တွင် လက်များကို အမြဲ ဆေးကြောပါ။
• ညစ်ပေနေသော ဒိုင်ပါများကို ပုံမှန် အမှိုက်ပုံးထဲ မထားမီ သီးခြားအမှိုက်ပုံးထဲတွင် ၂ ရက်ကြာထိ ထားပါ။
• ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး သည် လူနာ ကို  စကင်ပြီးနောက် အနည်းဆုံး ၂၄ နာရီတိုင်အောင်  မပွေ့ဖက်သင့်ပါ။ ထို့အပြင် လူနာသည် နို့စို့ကလေးငယ်များနှင့် လမ်းလျှောက်တတ်စအရွယ် ကလေးငယ်များနှင့် နောက်ရက်ထိတိုင်အောင် တိုက်ရိုက် ထိတွေ့မှု ပြုလုပ်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားသင့်သည်။

လူနာသည် အဖြေများကို မည်ကဲ့သို့ သိရှိမည်နည်း။

နူကလီးယား ဆေး တွင် အထူးလေ့ကျင့်မှု ရှိထားသော ဓါတ်မှန် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်သည် ပုံရိပ်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမည်ဖြစ်ပြီး ညွှန်းထားသော ဆရာဝန်ဆီသို့ အစီရင်ခံစာပေးပို့မည်။ ဆရာဝန်သည် လူနာ၏ နောက်ထပ် ရက်ချိန်းအတွင်း သတင်းအချက်အလက်ကို စစ်ဆေးဆုံးဖြတ်မည်။