ပြင်းထန်ပြီး လျင်မြန်စွာတိုးပွားသည့် မိုင်းလွိုက် လူခီးမီးယား (Acute Myeloid Leukemia (AML)

သမားတော်က ခန္ဓာကိုယ် စမ်းသပ်မှုလုပ်ဆောင်ပြီး လူနာ၏ ကျန်းမာရေးမှတ်တမ်း ကို အရင်ဆုံး ကြည့်ရှုပါမည်။ ခန္ဓာကိုယ် စမ်းသပ်မှုပြုလုပ်နေစဉ် ဆရာဝန်က အကြိတ်ဖုများ သို့မဟုတ် ပုံမမှန်သည့် အခြားတစ်ခုခုကဲ့သို့သော ရောဂါလက္ခဏာများအပါအဝင် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အထွေထွေသွင်ပြင်လက္ခဏာများကို စစ်ဆေးပါမည်။ မျက်လုံးများ၊ ပါးစပ်၊ အရေပြား နှင့် နားများကို သေသေချာချာကြည့်ရှုပါလိမ့်မည်။ အာရုံကြောစနစ်ဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုတစ်ခုကို လုပ်ကောင်းလုပ်နိုင်ပါသည်။ သရက်ရွက်ကြီးနေသော သို့မဟုတ် အသည်းကြီးနေသော လက္ခဏာများရှိမရှိသိရှိရန် ဆရာဝန်က လူနာ၏ဝမ်းဗိုက်ကို စမ်းကြည့်ပါလိမ့်မည်။  

လူနာ၏ ကျန်းမာရေးမှတ်တမ်းကို ကြည့်ရှုရာတွင် ဆရာဝန်က မျိုးရိုးလိုက်သည့် ကင်ဆာရောဂါရှိနိုင်သည်ကြောင်း ညွှန်ပြသည့် မိသားစုအတွင်း ဆေးဖက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေတစ်ခုခု သို့မဟုတ် ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်လေ့ရှိသောပုံစံများ ရှိမရှိ သိရှိရန် ကြည့်ရှုပါလိမ့်မည်။ ကလေးဘဝတွင်ဖြစ်သည့် ၀ - ၁၈ နှစ်အကြားဖြစ်သော ကလေးဘဝ ကင်ဆာရောဂါများအနက် 8-10% ကသာ မျိုးရိုးလိုက်သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ 

ကလေးဘဝတွင်ဖြစ်ပွားသည့် AML ၏ အန္တရာယ်ရှိသည့် အချက်များတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်ပါသည် -

• လူခီးမီးယားရှိသော အကို/ညီ/မောင် သို့မဟုတ် အမ/ညီမ ရှိခြင်း ၊ အထူးသဖြင့် အမွှာများ။
• ယခင်ကုသမှုတွင် ကီမိုဆေးသွင်းခြင်းကုထုံး သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး ဖြင့် ကုသမှုရှိခြင်း။
• ရိုးတွင်းခြင်ဆီဆဲလ် ကြီးထွားမှု မမှန်ကန်သည့် ရောဂါ မိုင်အယ်လိုဒစ်ပလပ်စတစ် ဆင်ဒရုမ်း )myelodyplastic syndrome( ရှိခြင်း။
• အောက်ပါတို့ကဲ့သို့သော မျိုးရိုးလိုက်သည့် ဖောက်ပြန်မှုများအချို့ ရှိခြင်း -
  
  • မွေးရာပါ သွေးနီဉဆဲလ်လောင်း မဖွံ့ဖြိုးသည့် ရောဂါ ဒိုင်းမွန်း ဘလက်ဖန် ဆင်ဒရုမ်း (Diamond-Blackfan syndrome)
  • မွေးရာပါ ကလေး ဉာဏ်ရည် မပြည့်သည့် ရောဂါ ဒေါင်းဆင်ဒရုမ်း (Down syndrome)
  • မျိုးရိုးလိုက်တတ်သောသော သွေးအားနည်းရောဂါတစ်မျိုး
  • မျိုးရိုးလိုက်ကင်ဆာရောဂါ လီဖရောင်မန်နီ ဆင်ဒရုမ်း (Li-Fraumeni syndrome)
  • အတွဲမညီမှု ပြင်ဆင်သည့် မစ်မက်ချ် ရီပဲ ဆင်ဒရုမ်များ (Mismatch repair syndromes)
  • နဗ်ကြောမျှင်ထူ မြင်းပွားခြင်း အမျိုးအစား ၁ (Neurofibromatosis type 1)
  • မွေးရာပါတစ်ရှူးဖွံဖြိုးမှုနည်းသည့် ရောပါ နွန်အန်း ဆင်ဒရုမ်း (Noonan syndrome)
  • မျိုးရိုးလိုက် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အလုပ်မလုပ်နိုင်သည့် ရောဂါ ရှဗာ့ခ် မန် - ဒိုင်းမွန်း ဆင်ဒရုမ်း (Schwachman-Diamond syndrome)

သွေးဥဆဲလ်အရေအတွက် အပြည့်အစုံ

ဆရာဝန်က သွေးဆဲလ်အားလုံး၏အရေအတွက် (complete blood count) ဟုခေါ်သည့် သွေးစစ်ဆေးမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ရန်မှာကြားပါလိမ့်မည်။ အောက်ပါတို့ကိုစစ်ဆေးရန် သွေးနမူနာတစ်ခုကို ထုတ်ယူပါသည်-

• သွေးနီဥဆဲလ်များနှင့် သွေးမွှားဆဲလ်များအရေအတွက်
• သွေးဖြူဥဆဲလ်များ၏ အရေအတွက် နှင့် အမျိုးအစား
• သွေးနီဥဆဲလ်များအတွင်းရှိအနီရောင်ခြယ်ပစ္စည်း ဟေမိုဂလိုပင် (hemoglobin) ပမာဏ
• အပိုင်းသွေးနီဥဆဲလ်များဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော သွေးနမူနာ

လူခီးမီးယားတွင် သွေးအတွင်း သွေးဖြူဥဆဲလ်များ၏ အရေအတွက်မြင့်တက်မှု ရှိနေနိုင်ပါသည်။ ယင်းဆဲလ် အမြောက်အများမှာ ကျန်းမာသောကလေးများ၏ ရိုးတွင်းခြင်ဆီအတွင်း၌သာ တွေ့ရတတ်သည့် သက်နုဆဲလ် ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည့်ဆဲလ်လောင်း ဘလပ်စ်ဆဲလ်များ (blasts)ဖြစ်နိုင်သည်။

သွေးတွင်းရှိ ဓာတုပစ္စည်းများကို လေ့လာခြင်းများ

ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများ နှင့် တစ်ရှူးများမှ သွေးတွင်းသို့ထုတ်လွှတ်သော အချို့ပစ္စည်းများ၏ပမာဏကို တိုင်းတာရန် သွေးနမူနာတစ်ခုကို စစ်ဆေးပါသည်။ ပစ္စည်းတစ်မျိုး၏ ပုံမှန်မဟုတ်သည့် (ပုံမှန်ထက် အမြင့် သို့မဟုတ် အနိမ့်) သည် ရောဂါ၏ လက္ခဏာတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ရိုးတွင်းချဉ်ဆီ ဖောက်ယူခြင်း နှင့် အသားစထုတ်ယူစစ်ဆေးခြင်း (bone marrow aspiration and biopsy) ကဲ့သို့သော ရိုးတွင်းခြင်ဆီစစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများက ကင်ဆာရောဂါတစ်ခုအားအမည်တပ်မှုကို အတည်ပြုပေးပြီး ကင်ဆာရောဂါအမျိုးအစားကို ထောက်ပြပါလိမ့်မည်။ ယင်းလုပ်ငန်းစဉ်ကို လုပ်ဆောင်နေစဉ်တွင် ကလေးအများစုမှာ အိပ်ပျော်နေကြသည် (မိန်းမောအောင်ပြုထားသည်)။ လုပ်ငန်းစဉ်ကို လုပ်ဆောင်နေစဉ် နိုးနေပါက လူနာအား သင့်တော်သည့် နာကျင်မှုသက်သာသည့်ဆေးပေးထားပါသည်။ဆေးဝါး.

ရိုးတွင်းခြင်ဆီဖောက်ယူခြင်း (Bone marrow aspiration) -ဆရာဝန်များက သေးပြီး အခေါင်းပါသည့် အပ်ကိုတင်ပါးရိုးတွင်း ထိုးသွင်းခြင်းဖြင် ရိုးတွင်းခြင်ဆီနမူနာတစ်ခုကို ရယူပါလိမ့်မည်။ ရောဂါဗေဒပညာရှင်တစ်ဦးသည် ကင်ဆာ၏လက္ခဏာများကို ရှာဖွေရန် မိုက်ခရိုစကုပ်အောက်တွင် နမူနာကို ကြည့်ရှုပါမည်။

ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အသားစထုတ်ယူစစ်ဆေးခြင်း (Bone marrow biopsy) -ကင်ဆာရောဂါက ရိုးတွင်းခြင်ဆီအတွင်း မည်မျှပျံ့နှံ့နေသည်ကို ဆုံးဖြတ်ရန်ကင်ဆာရောဂါကိုအရိုးတစ်ရှူး ခပ်သေးသေးတစ်စ ထုတ်ယူပါလိမ့်မည်။ ရိုးတွင်းခြင်ဆီကို မစုပ်ယူခင်ဖြစ်စေ၊ စုပ်ယူပြီးချိန်တွင်ဖြစ်စေ အသားစယူ၍ စစ်ဆေးခြင်းကို လုပ်ဆောင်ပါသည်။  

ရိုးတွင်းခြင်ဆီ စုပ်ယူခြင်း/အသားစ နမူနာယူခြင်း ကိုမည်သို့ လုပ်ဆောင်ပါသလဲ။

• လူနာများက အိပ်ယာပေါ်တွင် ဘေးတိုက်လဲလျောင်းရပါလိမ့်မည် သို့မဟုတ် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ခြေထောက်ကိုကွေးပြီး ခြေကျင်းဝတ်တွင်ချိတ်ကာ ထိုင်ရပါလိမ့်မည်။ 
• ဆရာဝန် သို့မဟုတ် သူနာပြု က စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုအတွက် မှန်ကန်သောနေရာကို ရရှိရန် လူနာ၏ ကျောအောက်ပိုင်းကို စမ်းရှာပါလိမ့်မည်။ 
• ထို့နောက်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသည့်ပေးသူက လက်အိတ်ဝတ်ဆင်ပြီး လူနာ၏ကျောကို ပိုးသတ်သည့်ဆပ်ပြာဖြင့် သန့်ရှင်းပေးပါလိမ့်မည်။ ပြီးလျှင်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသည့်ပေးသူက အရေပြားဧရိယာသေးသေးတစ်နေရာကိုသာ ဖော်ထားပြီး ပလပ်စတစ်ပုဝါများကို ကျောပေါ်တွင် နေရာချထားနိုင်ပါသည်။ 
• အကယ်၍ လူနာအနေဖြင့် ခြင်ဆီစုပ်ယူစဉ် သို့မဟုတ် အသားစနမူနာယူချိန်တွင် နိုးကြားနေလိုပါက ရိုးတွင်းခြင်ဆီ စုပ်ယူမည့် သို့မဟုတ် အသားစနမူနာယူမည့် နေရာပေါ်တွင် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း မလုပ်ဆောင်မီ တစ်နာရီခန့်ကြိုတင်၍ ထုံဆေးလိမ်းဆေးပေးပါလိမ့်မည်။ ထုံစေသည့်ဆေးရည်ကို လုပ်ထုံးလုပ်နည်းလုပ်ဆောင်မည့်နေရာတွင် ဆေးထိုးအပ်ဖြင့် ထိုးသွင်းပေးနိုင်ပါသည်။ 
• ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူက အရေပြားကိုဖောက်ပြီး ရိုးတွင်းခြင်ဆီအတွင်းသို့ အပ်တစ်ချောင်းကို ထိုးသွင်းပါလိမ့်မည်။ စုပ်ယူခြင်းနှင့် အသားစယူ၍ စစ်ဆေးခြင်း နှစ်ခုစလုံးကို လုပ်ဆောင်ပါက တစ်ခုစီအတွက် အပ်တစ်ချောင်းစီကို အသုံးပြုပါမည်။
• ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူက အပ်ကိုထုတ်ပြီး ဖောက်သည့်နေရာကို အရက်ပြန်ဖြင့် သန့်ရှင်းကာ ဆေးပလပ်စတာတစ်ခုဖြင့် ကပ်ပေးပါလိမ့်မည်။

Immunophenotyping ကို ခုခံအားစနစ် (immune system)မှ ပုံမှန်ဆဲလ်များကို ကင်ဆာဆဲလ်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ခြင်းဖြင့် လူခီးမီးယား သီးခြားအမျိုးအစားများအတွက် ရောဂါအမည်တပ်ရာတွင် အသုံးပြုပါသည်။i

Immunohistochemistry နှင့် ဖလိုး ဆိုက်တိုမက်ထရီ (flow cytometry) တို့သည် ဓာတ်ခွဲခန်းစစ်ဆေးမှုများ ဖြစ်ကြသည်။

• ပဋိပစ္စည်းများအခြေပြု၍ ဇီဝတစ်ရှူးများအတွင်း သီးခြားပဋိဇာတ် (ပရိုတင်း) ကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ခြင်း ဆိုသည်မှာ တစ်ရှူးနမူနာထဲမှ သီးခြားပရိုတင်းကို ဖော်ထုတ်ရန် ပဋိပစ္စည်းများကိုအသုံးပြု၍ စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်သည်။ အညိုရောင် သို့မဟုတ် အနီရောင်ဖြစ်သွားသည့် ပရိုတင်းများနှင့် ပဋိပစ္စည်းများ ရောနှောပေါင်းစပ်သွားခြင်းကို အနုကြည့်မှန်ပြောင်းအောက်တွင် မြင်တွေ့နိုင်သည်။
• flow cytometry တွင် ဆဲလ်များကို အလင်းရောင်တုံ့ပြန်မှုကောင်းသည့် ဆိုးဆေးဖြင့်အရောင်ဆိုးပြီး အရည်တစ်ခုအတွင်းထားကာ လေဆာ သို့မဟုတ် အခြားအလင်းရောင်အမျိုးအစားရှေ့တွင် ဖြတ်သန်းစီးဆင်းစေပါသည်။ ယင်းစစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုက ဆဲလ်အရေအတွက်၊ အသက်ရှိနေသော ဆဲလ်ရာခိုင်နှုန်း၊ နှင့် ဆဲလ်များ၏ အရွယ်အစား၊ ပုံသဏ္ဍာန် နှင့် ဆဲလ်မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ကင်ဆာအမှတ်အသားများရှိမရှိ ကဲ့သို့သော အချို့ဝိသေသလက္ခဏာများကို တိုင်းတာပါသည်။

ခရိုမိုဆုန်းနှင့် ဆက်နွှယ်လျှက်ရှိသော မူမမှန်မှုများကို ဆန်းစစ်လေ့လာခြင်းတွင် ခရိုမိုဆုန်းများအတွင်းရှိ အချို့သောအပြောင်းအလဲများအတွက် ရောဂါဗေဒပညာရှင်များ ရှာဖွေသည့် ဓာတ်ခွဲခန်းစစ်ဆေးမှုများပါဝင်ပါသည်။

အဆိုပါစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတစ်ခုကိုဆိုရပါမူ FISH (fluorescence in situ hybridization) ဖြစ်သည်။ ၎င်းစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုသည် ဆဲလ်များနှင့် တစ်ရှူးများအတွင်းရှိ မျိုးဗီဇများ သို့မဟုတ် ခရိုမိုဆုန်းများကို စဆေးပေးသည်။ အလင်းရောင်ထွက်စေသည့် ရောင်ခြယ်ပစ္စည်းပါဝင်သော DNA မော်လီကျူးကို ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ထုတ်လုပ်ပြီးနောက် ဖန်ပြားပေါ်တွင် ဆဲလ် သို့မဟုတ် တစ်ရှူးများနှင့်ပေါင်းစပ်ပါသည်။ ယင်း DNA ပစ္စည်းအပိုင်းအစများသည် ဖန်ပြားပေါ်ရှိ တစ်ချို့သော မျိုးရိုးဗီဇများ သို့မဟုတ် ခရိုမိုဆုန်းများ၏ အချို့သောဧရိယာများပေါ်တွင် တွယ်ကပ်သောအခါ၌ ၎င်းတို့သည် အလင်းရောင်ထွက်လာသည်။

သီးခြား မျိုးရိုးဗီဇများ၊ ပရိုတင်းများ၊ နှင့် လူခီးမီးယားတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့် အခြားအချက်များကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် ဓာတ်ခွဲခန်းစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ရန်သွေးကင်ဆာနှင့်. ယင်း စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုက အရေးကြီးပါသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆဲလ်၏မျိုးရိုးဗီဇများတွင်း မှားယွင်းမှုများ (သန္ဓေပြောင်းခြင်းများ)က ဖြစ်စေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယင်းအမှားအယွင်းများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်းက လူခီးမီးယား သီးခြားမျိုးကွဲများကို ရောဂါအမည်တပ်ရာတွင် ကူညီပါသည်။ ယင်းအချက်အလက်များအပေါ်အခြေခံပြီး ဆရာဝန်များအနေဖြင့် သီးခြားရောဂါတစ်ခုစီအတွက် သီးသန့်ပြုလုပ်ထားသည့် ရွေးချယ်ကုသမှုများကို ရွေးချယ်နိုင်ပါသည်။ ကောင်းမွန်သောရလဒ်တစ်ခုနှင့် ဆက်စပ်သည့် သန္ဓေပြောင်းခြင်းများပြသသည့် လူခီးမီးယားရှိသော ကလေးများကို အဆိပ်သင့်မှုနည်းပါးသည့်ကုသမှုများ ပေးနိုင်ပါသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင် ဆရာဝန်များအနေဖြင့် မကောင်းသည့်ရလဒ်များနှင့် ဆက်စပ်နေသော သန္ဓေပြောင်းခြင်းများရှိသည့်လူခီးမီးယားရောဂါတစ်ခုအတွက်ပိုပြီး ပြင်းထန်သည့်ကုသမှုများ ပေးနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ သီးခြားသန္ဓေပြောင်းခြင်းသန္ဓေပြောင်းခြင်းများကိုခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။ 

ခါးရိုးဖောက်ခြင်း (lumbar puncture) ကို ဦးနှောက်အာရုံကြောအတွင်းလှည့်လည်စီးဆင်းသည့် အရည်နမူနာအား ကျောရိုးမကြီးမှ ဖောက်ယူစုဆောင်းရန် လုပ်ဆောင်ပါသည်။ ယင်းကကင်ဆာရောဂါကိုဗဟိုအာရုံကြောစနစ် (central nervous system)တွင်း ပျံ့နှံ့မှုရှိမရှိ သိစေပါသည်။ ဤလုပ်ငန်းစဥ်ကို LP သို့မဟုတ် ကျောရိုးဖောက်ထုတ်သည့် လုပ်ငန်းစဥ်ဟု ခေါ်ပါသည်။ 

အပ်တစ်ချောင်းကို ကျောရိုးမကြီးတွင်းရှိ အရိုးနှစ်ခုအကြားထားကာကျောရိုးအာရုံကြောမကြီး (spinal cord)ပတ်လည်ရှိ အရည်အတွင်းသို့ ထည့်ပါသည်။ အရည် နမူနာတစ်ခုကို ထုတ်ယူပါသည်။ လူခီးမီးယားဆဲလ်များက ဦးနှောက်နှင့်ကျောရိုအာရုံကြောမကြီးအတွင်းသို့ ပျံ့နှံ့မှုရှိပြီးမပြီး သိရှိရန် ယင်းအား အနုကြည့်မှန်ပြောင်းတစ်ခုအောက်တွင် စစ်ဆေးပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ခန္ဓာကိုယ်က ကျောရိုးမတွင်းလည်ပတ်သည့်အရည် (spinal fluid) ကို တသမတ်တည်းထုတ်လုပ်နေသည့်အတွက် ဖောက်ပြီးယူလိုက်သည့် အရည်ပမာဏအနည်းအကျဉ်းကို ကိုယ်ခန္ဓာမှ အလျင်အမြန် ပြန်ဖြည့်ပေးပါသည်။ 

X-rayတစ်ခုဆိုသည်မှာ ကိုယ်ခန္ဓာကို ဖောက်ထွင်းဖြတ်သန်းကာ ဖလင်ပြားတစ်ခုအပေါ် သွားနိုင်ကာ ကိုယ်ခန္ဓာအတွင်းပိုင်းရှိဧရိယာများ၏ပုံရိပ်တစ်ခုကို ကွန်ပြူတာဖန်သားပြင်တစ်ခု သို့မဟုတ် အထူးဖလင်ပြားတစ်ခုပေါ်တွင် ပေါ်အောင်လုပ်နိုင်သော စွမ်းအင်တန်းအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန် (chest X-ray) ကို လူခီးမီးယားဆဲလ်များက ရင်ဘတ်၏အလယ်တွင် အစိုင်အခဲတစ်ခုအဖြစ် ဖြစ်စေခြင်း ရှိမရှို ကြည့်ရှုရန်ပြုလုပ်ပါသည်။