ကင်ဆာဖြစ်ပြီးနောက် ကျန်းမာစွာ စားသောက်မှု

 ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော အာဟာရဓာတ်စာသည် ကင်ဆာကာကွယ်ရာတွင် အရေးကြီးသည့် ကဏ္ဍမှပါဝင်သည်။ နောင်တွင် ကင်ဆာမဖြစ်အောင် လူတိုင်း စားသောက်မှုပုံစံကို အလေ့ကျင့်များပြုလုပ်သင့်ပြီး ၎င်းသည် ကင်ဆာအသက်ရှင်သူများအတွက် ပိုမိုအရေးကြီးပါသည်။ 

ကျန်းမာသော စားသောက်မှုပုံစံသည် အဝလွန်ခြင်းကို လျော့ချပေးပြီး အချို့ အရွယ်ရောက်သူများ ကင်ဆာဖြစ်ပွားခြင်းကို လျော့ချပေးနိုင်သည်။

အာဟာရ၊ ကိုယ်အလေးချိန်နှင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု အကြံပြုချက်များမှာ-

• အပင် အခြေခံအစားသောက်များဖြစ်သည့် အစေ့အဆံများ၊ အသီးအရွက်၊ သစ်သီးနှင့် ပဲများ ပိုမိုစားသုံးပါ။
• အနီရောင်အသားများကို လျှော့စားပြီး ပြုပြင်ထုပ်ပိုးထားသော အသားများကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
• ကယ်လိုရီမြင့် အစာများနှင့် သကြားပါသော အချိုရည်များ ရှောင်ပါ။
• တာရှည်ခံစာများကို ရှောင်ကြဉ်ပြီးနှင့် ဆားလျှော့စားပါ။
• အရက် သောက်သုံးမှုကို ကန့်သတ်ပါ။
• ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းပါ။
• ပုံမှန် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုပြုလုပ်ပါ။

အာဟာရကျွမ်းကျင်သူများသည် ကျန်းမာသောအစားအသောက်စားခြင်းကို အကြံပြုထားပြီး အသီးများ၊ ဟင်းရွက်များနှင့် အစေ့ဆန်များကို အထူးပြုအလေးပေးထားသည်။ ထို့ပြင် ကယ်လိုရီစားသုံးမှုထိန်းချုပ်ခြင်းဖြင့် ကျန်းမာသော ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းထားနိုင်သည်။

ပိုမိုစားသုံးရမည့် အရာများ-

လျှော့စားရမည့်အရာများ-

• သန့်စင်ထားသော ကာဗိုဟိုက်ဒြိတ်များ။ အစာသွပ်မုန့်များ၊ သကြားလုံး၊ မနက်စာ ဆီရီယယ်အချိုများ၊ ကွတ်ကီးများနှင့် သကြားများစွာပါဝင်သော အခြား အချိုမုန့်များ။
• အဆီပါဝင်သော အစားသောက်များ။ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ ကင်ဆာအမျိုးစားများစွာသည် အမဲသား၊ ဝက်သား၊ ထောပတ်နှင့် မာဂျရင်းတို့တွင် တွေ့ရသော ပြည့်ဝဆီ၊ ပြောင်းလဲထားသော အဆီပါဝင်မှုမြင့်မားသော  အာဟာရဓာတ်စာ  နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ အဆီပါဝင်မှုမြင့်မားသော အစားသောက်များသည် အူ၊ ရင်သားနှင့် ဆီးကျိပ်ကင်ဆာများဖြစ်ပွားမှု မြင့်တက်လာစေနိုင်ပြီး အဝလွန်ခြင်း၊ နှလုံးရောဂါနှင့် အခြားကျန်းမာရေးပြဿနာများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပါသည်။ ပြည့်ဝအဆီကို နေ့စဉ် ကယ်လိုရီစားသုံးမှု၏ 10% ထက်ပိုမစားသုံးသင့်ပါ။
• ကိုင်တွယ်ပြုပြင်ထားသော အသားနှင့် ခြေလေးချောင်းအသား။ ဝက်ပေါင်ခြောက်၊ ဝက်အူချောင်း၊ အသားပြားများနှင့် အသားချောင်းများကဲ့သို့ အစာများကို လျှော့ပါ။ အနီရောင်အသားများစားသုံးလျှင် အဆီနည်းသောအသားကိုရွေးချယ်ပါ။ ကြော်ခြင်း သို့မဟုတ် မီးသွေးဖြင့်ကင်ခြင်းအစား ဖုတ်ခြင်း၊ ကင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြုတ်ကြော်ခြင်းဖြင့် ပြုလုပ်စားသုံးပါ။ ငါး၊ အသား သို့မဟုတ် ပဲများစသည့် ကျန်းမာသော အစားစာများကိုစားသုံးရန် စဉ်းစားပါ။
• ကြာရှည်ခံအစားအစာများ။ အချို့ ဆားနယ်ထားသောနှင့် အချဉ်တည်ထားသော အစားအစာများ၊ အသားပြားများစသည့် တို့သည် နိုက်ထရိုက် (ယမ်းစိမ်း) ကဲ့သို့ တာရှည်ခံ ဓာတုပစ္စည်းများပါဝင်သည်။ ထိုအစားအစာများသည် များစွာစားသုံးလျှင် အစာမျိုပြွန်နှင့် အစာအိမ်တွင် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေသည်။

အရွယ်အစားနှင့် ကယ်လိုရီများကို သေချာစွာဂရုစိုက်ပါ။ 

• အရွယ်အစားနှင့် ကယ်လိုရီများကို အစားသောက် အညွှန်းတွင်ဖတ်ပါ။ 
• ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် သစ်သီးများကဲ့သို့ ကယ်လိုရီနည်းသော အစာများကို ရွေးချယ်ပါ။ 
• ကယ်လိုရီမြင့်မားသော အစားများဖြစ်သည့် အာလူးကြော်၊ အာလူးနှင့် အာလူးပြားကြော်များ၊ ရေခဲမုန့်၊ ဒိုးနတ်များနှင့် အခြားအချိုများကို နည်းပါးစွာစားသုံးပါ။
• သကြားပါသော အရည်များဖြစ်သည့် အချိုရည်ဗူးများ၊ အားကစားအချိုရည်များနှင့် အသီးအရသာ အရည်များကို လျော့သောက်ပါ။

ကင်ဆာကို ဆန့်ကျင်သော အစားသောက်များ

အချို့သော အစားအသောက် အမျိုးအစားများနှင့် အစိတ်အပိုင်းများသည် ကင်ဆာကြီးထွားမှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပုံကို သုတေသီများကလေ့လာထားသည်။ အစားအစာများတွင် ကင်ဆာဆဲလ်ကြီးထွားမှုကို နှေးစေပြီး ကင်ဆာကို ကာကွယ်သော ဓာတ်တစ်မျိုးပါသည့်  သက်သေအထောက်အထား ရှိပါသည်-

• အသီးနှံအခြေခံအစားသောက်များတွင် ကင်ဆာကိုဆန့်ကျင်သည့် သဘာဝဓာတုပစ္စည်းများပါဝင်သည်။ ၎င်းတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-
  • ဖိုင်တို ကယ်မီကယ်လ်- အနီ၊ လိမ္မော်၊ အဝါနှင့် အစိမ်းရင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များတွင် တွေ့နိုင်ပါသည်
  • ပိုလီဖီနောလ်- သစ်ခေါက်များ၊ ဟင်းခတ်အမွှေးကြိုင်များ၊ လက်ဖက်စိမ်း၊ ပန်းသီးနှင့် ဘယ်ရီသီးများတွင် တွေ့နိုင်ပါသည်
  • အလီယမ်ဒြပ်ပေါင်း- ကြက်သွန်မြိတ်၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်ဖြူမြိတ်နှင့် ကြက်သွန်နီများတွင် တွေ့နိုင်ပါသည်။
  • ဂလူကိုဆီနိုလိတ်- အထုတ်လိုက် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များဖြစ်သည့် ဂေါ်ဖီထုတ်၊ မုန်ညင်းထုတ်၊ ပန်းမုန်လာစိမ်း၊ ပန်းမုန်လာတို့တွင် တွေ့နိုင်ပါသည်
• ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ- ဘီတာခရိုတင်း၊ လိုက်ကိုပင်းနှင့် ဗီတာမင် အေ၊ စီနှင့် အီးတို့သည် ဆဲလ်များ ပျက်စီးမှုကို လျော့ချပေးသည်။
• အမျှင်ဓာတ်သည် အစားသောက်ကို အစာခြေစနစ်အတွင်း လျှင်မြန်စွာရွေ့လျားစေသည်။
  • ဘာလီ၊ အုတ်၊ ဘာဂျာ၊ ပြောင်းနှင့် လူး တို့ကဲ့သို့ အဆန်နှင့် အစေ့များ
  • ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်နှင့် ပါစတာ
  • ပဲတောင့်ရှည်မျိုးများနှင့် အခြောက်အခြမ်း ပြုလုပ်ထားသော ပဲများဖြစ်သည့် ပစေ့နက်၊ ကုလားပဲ၊ ပဲနီလေးနှင့် ပဲခြမ်းများစသည်
  • အသီးအရွက်နှင့်  သစ်သီးများ

အဝလွန်ခြင်း

ကယ်လိုရီကို ခန္ဓာကိုယ်မှ လိုအပ်သည်ထက် ပိုစားသုံးလျှင် ကိုယ်အလေးချိန်တိုးလာနိုင်သည်။

ကိုယ်အလေးချိန်တိုးလာခြင်း သို့မဟုတ် အဝလွန်ခြင်းသည် အောက်ပါတို့အပါအဝင် ကင်ဆာမျိုးပေါင်းများစွာဖြစ်ပွားမှုကို မြင့်မားစေနိုင်သည်-

• ရင်သား (အထူးသဖြင့် သွေးဆုံးပြီးသော အမျိုးသမီးများ)
• အူသိမ်နှင့် အူမကြီး
• သားအိမ်မြှေး (မွေးလမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်)
• အစာပြွန်
• ကျောက်ကပ်
• ပန်ကရိယ
• ဥအိမ်
• အသည်း
• ဆီးကျိတ်

အရက်နှင့် ကင်ဆာအန္တရာယ်

အရက်သောက်ခြင်း- ဝိုင်၊  ဘီယာ နှင့် အရည်များစသည်တို့သည် ကင်ဆာအန္တရာယ်ကို တိုးပွားစေသည်။ အရက်သည် ဦးခေါင်းနှင့် လည်ပင်း၊ အသည်း၊ အစာမျိုပြွန်၊ ရင်သားကင်ဆာနှင့် အူမကြီးနှင့် အစာအိမ်ဟောင်း ကင်ဆာများနှင့် တိုက်ရိုက်ဆက်နွယ်နေသည်။

 အရက်ကြောင့် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ တိုးလာသည့် အကြောင်းရင်းကို သုတေသီများက အတိအကျ မသိသေးသော်လည်း ဖြစ်နိုင်ခြေများမှာ-

• အရက်တွင် ကျန်းမာသော ဆဲလ်များ၏ မျိုးရိုးဗီဇနှင့် ပရိုတင်းများကို ပျက်စီးစေနိုင်သည့် ဓာတုပစ္စည်းများ ပါဝင်သည်။
• အရက်သည် သွေးတွင်း မ ဟော်မုန်းကို တိုးစေနိုင်ပြီး ရင်သား၊ သားအိမ်နှင့် ဆီးလမ်းကြောင်းကင်ဆာများကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။
• အရက်သည် ဗီတာမင် အေ၊ စီ၊ ဒီ၊ အီး၊ ဖောလစ်အက်စစ်နှင့် ကာရိုတီနွိုက်တို့ အပါအဝင် အရေးကြီးသော အာဟာရဓာတ်များကို ခန္ဓာကိုယ်က စုပ်ယူနိုင်စွမ်းနှင့် ချက်လုပ်နိုင်စွမ်းအား လျော့နည်းစေနိုင်သည်။

အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အရက်သောက်ပါက သောက်သုံးမှုသည် အမျိုးသားဆိုလျှင် တစ်ရက် 2 ခွက်နှင့် အမျိုးသမီးဆိုလျှင် တစ်ရက် 1 ခွက် ကန့်သတ်သောက်သုံးသင့်သည်။ တစ်ခွက်ဆိုသည်မှာ ဘီယာ 12 အောင်စ၊ ဝိုင် 5 အောင်စနှင့် 1.5 အောင်စ ပါဝင်သော 80-ပရုအရက် (ပေါင်းခံထားသော အရက်) ကို ဆိုလိုပါသည်။

အရက်သောက်သုံးမှု ကန့်သတ်ရန် အခြားအကြံပြုချက်များမှာ-

• သောက်စားခြင်း သို့မဟုတ် များပြားစွာသောက်သုံးခြင်း မပြုလုပ်ရပါ။
• ဝိုင်နီအတွက် ချွင်းချက် မရှိစေရ။
• အရက်ကို ဆေးရွက်ကြီးပစ္စည်းများနှင့် မပေါင်းစပ်ရပါ။ ၎င်းသည် အချို့ကင်ဆာများ ဖြစ်နိုင်ခြေကို ပိုမိုမြင့်မားစေသည်။

ကင်ဆာအန္တရာယ်များအကြောင်း စောင့်ရှောက်သူနှင့် ပြောပါ။ ဒုတိယအဆင့်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို ကူညီလျှော့ချရန် ဆရာဝန်များက အရက်အား ကန့်သတ် သို့မဟုတ် လုံးဝရှောင်ရှားရန် အကြံပြုနိုင်သည်။

ထို့ပြင် လူနာများသည် ၎င်းတို့နေမကောင်းချိန် သို့မဟုတ် ဆေးသောက်နေချိန်တွင် အရက်သောက်ခြင်းသည် ဘေးကင်းမှုရှိမရှိ ဆရာဝန်ကိုမေးရန် အရေးကြီးသည်။