အဓိကအကြောင်းအရာ skip

ကြိုဆိုပါသည်

Together သည် - လူနာများနှင့် မိဘများ၊ မိသားစုဝင်များနှင့် သူငယ်ချင်းများအပါအဝင် - ကလေးကင်ဆာကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိသူတိုင်းအတွက် ရင်းမြစ်အသစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။

ပိုမိုလေ့လာရန်

၀ - ၁၈ နှစ်အကြားဖြစ်သော ကလေးဘဝ ကင်ဆာရောဂါအတွက် ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ် အစားထိုးခြင်း

ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အစားထိုးခြင်း၊ စတမ်းဆဲလ် အစားထိုးခြင်း သို့မဟုတ် hsct အဖြစ် လူသိများသည်

ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်အစားထိုးခြင်းဆိုတာ ဘာလဲ။

ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်အစားထိုးမှုမှာ ၀ - ၁၈ နှစ်အကြားဖြစ်သော ကလေးဘဝ ကင်ဆာရောဂါအပါအဝင် ရောဂါမျိုးစုံကိုကုသရာတွင်အသုံးပြုသည့် ဆေးကုသမှုလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် ပျက်စီးနေသော သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရသော သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် (ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ်) ဆဲလ်များကို ကျန်းမာသော သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်များဖြင့် အစားထိုးပေးသည်။

သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်များ၏ အဓိကရင်းမြစ်မှာ ရိုးတွင်းခြင်ဆီဖြစ်သောကြောင့် အဆိုပါလုပ်ဆောင်ချက်ကို ရိုးတွင်းခြင်ဆီအစားထိုးမှုအဖြစ် ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။ တိုးတက်မှုများရှိလာသည်နှင့်အမျှ ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်အစားထိုးခြင်းဟူသော ဝေါဟာရကို လူသိများလာခဲ့သည်။ ဝေါဟာရများကို တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အစားထိုး၍လည်း အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။ တချို့လူများက ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းကို စတမ်းဆဲလ်အစားထိုးမှုဟုလည်း​ခေါ်ကြသည်။

အစားထိုးမှုသည် ၀ - ၁၈ နှစ်အကြားဖြစ်သော ကလေးဘဝ ကင်ဆာရောဂါအချို့ကို အောင်မြင်စွာကုသပေးနိုင်သော်လည်း ပြင်းထန်သောဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများနှင့် နောက်ဆက်တွဲအကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်းသည် သေချာထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် အရာတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အစားထိုးမှုပြုလုပ်ခြင်းသည် လွယ်ကူသော လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခု မဟုတ်ပါ။ ယင်းသည် လူနာအတွက်သာမက စောင့်ရှောက်ပေးသည့် မိသားစုဝင်များအတွက်ပါ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရရော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရပါ ခက်ခဲပင်ပန်းစေပါသည်။ သို့ရာတွင် ထိုသို့လုပ်ဆောင်စဉ်တလျှောက်၌ လူနာများနှင့် မိသားစုများကို ပံ့ပိုးကူညီပေးမည့်သူများစွာ အစားထိုးကုသမှုအဖွဲ့တွင် ရှိပါသည်။ အစားထိုးမှုများပြုလုပ်ပြီးသော ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များစွာသည် ယခုအခါ ကင်ဆာကင်းစင်သောဘဝများတွင် တက်ကြွစွာ ရှင်သန်နေထိုင်လျက်ရှိပါသည်။

ရိုးတွင်းခြင်ဆီနှင့် သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်များ၏ အခန်းကဏ္ဍ

ရိုးတွင်းခြင်ဆီဆိုသည်မှာ ခန္ဓာကိုယ်ရှိ အရိုးအများစု၏အတွင်းရှိ နူးညံ့၍ ပျော့အိသောပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ရိုးတွင်းခြင်ဆီထဲတွင် သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် (ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ်) ဆဲလ်ပေါင်းများစွာရှိသည်။

ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်များသည် အခြားသွေးဆဲလ်အားလုံး၏ ပင်မဆဲလ်များဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဆဲလ်များအဖြစ် အရွယ်ရောက်လာပြီး နောက်ဆုံးတွင်-

  • (အောက်ဆီဂျင်ကို သယ်ဆောင်သော) သွေးနီဆဲလ်များ
  • (သွေးခဲခြင်းကို ကူညီပေးသည့်) သွေးဥမွှားများ
  • (ကူးစက်ရောဂါကို တိုက်ခိုက်သော) သွေးဖြူဆဲလ်များ ဖြစ်ပေါ်လာသည်

ရိုးတွင်းခြင်ဆီသည် သွေးတွင်းလှည့်ပတ်နေသော သွေးနီဆဲလ်များ၊ သွေးဖြူဆဲလ်များနှင့် သွေးဥမွှားများမှ ၎င်းတို့၏အလုပ်များကို လုပ်ဆောင်နိုင်စေရန်အလို့ငှာ ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်သစ်များကို စဉ်ဆက်မပြတ် ထုတ်ပေးနေသည့် သွေးဆဲလ်စက်ရုံတစ်ခုကဲ့သို့ အလုပ်လုပ်ပါသည်။

ဤပုံမှာ အရိုးရှည်တစ်ခု၏ ဖြတ်ပိုင်းပုံဖြစ်ပြီး ရိုးတွင်းခြင်ဆီကိုပြသထားသည်။ စတမ်းဆဲလ်များမှ သွေးဖြူဆဲလ်များ၊ သွေးနီဆဲလ်များနှင့် သွေးဥမွှားများဖြစ်လာပုံကို အညွှန်းစာဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။

သွေးဖြူဆဲလ်၏ 70 ရာခိုင်နှုန်းခန့်နှင့်အတူ သွေးနီဆဲလ်နှင့် သွေးဥမွှားအားလုံးကို ရိုးတွင်းခြင်ဆီထဲတွင် ထုတ်လုပ်ပါသည်။ (အခြား 30 ရာခိုင်နှုန်းကို သရက်ရွက်၊ ပြန်ရည်ကျိတ်များနှင့် သိုင်းမတ်စ်ဂလင်းတို့မှ ထုတ်လုပ်ပေးသည်။)

ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်အရေအတွက် အနည်းအကျဉ်းမျှကိုခြေ/လက်များရှိ (လည်ပတ်နေသော) သွေးထဲတွင်လည်း တွေ့နိုင်ပါသည်။ ချက်ကြိုးထဲရှိ သွေးသည်လည်း သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်များ၏ အရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

အစားထိုးမှုကုသမှု၏ရည်မှန်းချက်မှာ-

  • ဓာတုကုထုံး နှင့်/သို့မဟုတ် ဓာတ်ကင်ခြင်း တို့ကို ဆေးပမာဏမြင့်မြင့်ပေးပြီး လူနာ၏ကင်ဆာရောဂါကို တိုက်ဖျက်ရန်။
  • အလှူရှင်၏ဆဲလ်များကို လက်မခံခြင်း (အစားထိုးမှုကို လက်မခံခြင်း) ကိုကာကွယ်ရန်။
  • လူနာ၏သွေးဆဲလ်များကို ကျန်းမာသော အလှူရှင်၏ဆဲလ်များဖြင့် အစားထိုးကာ ကင်ဆာဆဲလ်များကို တိုက်ဖျက်ရန်။

အစားထိုးခြင်းဖြင့် ကုသသော ၀ - ၁၈ နှစ်အကြားဖြစ်သော ကလေးဘဝ ကင်ဆာရောဂါများ

ကလေးကင်ဆာရောဂါတွင် အများအားဖြင့် ကင်ဆာရောဂါအတွက် ပုံမှန်အတိုင်းကုသမှု မအောင်မြင်သောအခါ သွေးကင်ဆာကိုကုသရန်အသုံးပြုပါသည်။ သွေးနှင့် ရိုးတွင်းခြင်ဆီတို့၌ ကင်ဆာဖြစ်သော သွေးကင်ဆာရောဂါကြောင့်ခန္ဓာကိုယ်မှ ပျက်စီးနေသော သွေးဖြူဆဲလ်များကို ထုတ်လုပ်ပြီး လူနာကို အလွန်အမင်းဖျားနာစေသည်။

တစ်ခါတစ်ရံ အခြားကင်ဆာရောဂါများကို ကုသရန်လည်း အစားထိုးခြင်းကို အသုံးပြုပါသည်။ ဥပမာများမှာ အာရုံကြောတစ်ရှူး ကင်ဆာ၊ (သွေးရည်ကြည်ဆဲလ်တွင်ဖြစ်ပွားသော ကင်ဆာ)၊ မကြာခဏပြန်ဖြစ်သော အရိုးနှင့် တစ်ရှူးအနုတွင်ဖြစ်ပွားသည့် ကင်ဆာ နှင့် မကြာခဏပြန်ဖြစ်သော Wilms ကျောက်ကပ်တွင်ဖြစ်သော အကျိတ်ကင်ဆာတို့ဖြစ်ကြသည်။

တစ်ရှူးအနု သို့မဟုတ် ဦးနှောက်တွင် အကျိတ်များဖြစ်ပေါ်သည့် ကင်ဆာရောဂါများ ဖြစ်ပွားနေပြီး ထိုရောဂါကိုကုသရန် အလွန်ပမာဏများသော ဓာတုကုထုံး သို့မဟုတ် ဓာတ်ကင်ခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်ရန်လိုအပ်သည့် လူနာများကို ကုသရာတွင်လည်း အစားထိုးကုသမှုများကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

အစားထိုးကုသမှု အမျိုးအစားများ

အခြေခံအားဖြင့် အစားထိုး ကုသမှုပုံစံနှစ်မျိုး ရှိပါသည်-

  • အလှူရှင်ထံမှ သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်များကို ရယူသည့် မျိုးတူသတ္တဝါအချင်းချင်းထံမှ အင်္ဂါအစားထိုးကုသခြင်း (Allogeneic-အဲလဂျနိတ်ခ်)။
  • လူနာ၏ကိုယ်ပိုင်ဆဲလ်များကိုအသုံးပြုပြီး အစားထိုးကုသခြင်း (Autologous-အော်တိုလဂတ်စ်)။ 

အစားထိုးမှုပြုလုပ်ရန်အတွက် လိုအပ်သောစစ်ဆေးမှု

အစားထိုးခြင်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပင်ပန်းခက်ခဲသော ဆေးကုသမှုလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဆေးကုသမှုအဖွဲ့သည် လူနာ၏ အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစား၍ အစားထိုးရန် သင့်တော်သူတစ်ဦး ဟုတ်/မဟုတ် ဦးစွာ ဆုံးဖြတ်ပါသည်-

  • အသက်
  • ယေဘုယျ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေ
  • ရောဂါအမျိုးအစား
  • ယခင်ကုသမှု မှတ်တမ်း
  • လူနာ၏ ကိုယ်ပိုင်ဆဲလ်များကို အသုံးမပြုနိုင်ပါက အလှူရှင် ရနိုင်၊ မရနိုင်
လူနာမှ အစားထိုးမှုကို လက်ခံနိုင်ကြောင်း သေချာစေရန် ၎င်း၏ နှလုံး၊ အဆုတ်၊ ကျောက်ကပ်များနှင့် အခြားအရေးကြီးသော အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများကို စစ်ဆေးပါမည်။ ဤဓာတ်ပုံတွင် ဆရာဝန်မှ လူနာ၏နှလုံးကို ပဲ့တင်အသံလှိုင်းဖြင့် နှလုံးပုံရိုက်ကူး စစ်ဆေးနေပါသည်။

နှလုံး၏လုပ်ဆောင်ချက်ကိုတိုင်းတာရန် ပဲ့တင်အသံလှိုင်းဖြင့် နှလုံးပုံရိုက်ကူးမှု (ပဲ့တင်သံ) ကဲ့သို့သော နှလုံးစစ်ဆေးမှုများကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

လူနာမှ အစားထိုးမှုကို လက်ခံနိုင်ကြောင်း သေချာစေရန် သူ သို့မဟုတ် သူမ၏ နှလုံး၊ အဆုတ်၊ ကျောက်ကပ်များနှင့် အခြားအရေးကြီးသော အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများကို စစ်ဆေးပါမည်။ အဆိုပါစစ်ဆေးမှုများတွင် ပုံမှန်အားဖြင့် ပါဝင်သည်မှာ-

  • နှလုံးလုပ်ဆောင်ချက်ကို အကဲဖြတ်ရန် MUGA စကန်ဖတ်ခြင်း/ပဲ့တင်အသံလှိုင်းဖြင့် နှလုံးပုံရိုက်ကူးမှု/EKG
  • အဆုတ်ကျန်းမာရေးကို အကဲဖြတ်ရန် အဆုတ်လုပ်ဆောင်ချက် စစ်ဆေးမှု
  • အဆုတ်ပြဿနာများနှင့် ကူးစက်ရောဂါ ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးရန် ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန် ရိုက်ခြင်း/CT စကန်ဖတ်ခြင်း
  • သွေးဆဲလ်အရေအတွက်များ၊ ကျောက်ကပ်လုပ်ဆောင်ချက်၊ အသည်းလုပ်ဆောင်ချက်များကို အကဲဖြတ်ရန်နှင့်ကူးစက်ရောဂါများ ရှိ၊ မရှိနှင့် ယခင်က ကူးစက်ရောဂါများ ကူးစက်ထားမှု ရှိ၊ မရှိ အကဲဖြတ်ရန် သွေးနှင့် ဆီးစစ်ချက်များ
  • ရောဂါအခြေအနေကိုစစ်ဆေးရန် ဆေးစစ်ချက်များ
  • ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆေးမှုနှင့် ဆေးကုသမှုမှတ်တမ်း
  • သွားကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှု

လူနာများ၏ ဗဟိုသွေးပြန်ကြောတွင် ပိုက်ထည့်မထားရသေးပါက အပ်များ မကြာခဏမထိုးရစေရန် ဗဟိုသွေးပြန်ကြောတွင် အကြောပိုက်ထည့်ပါမည်။

လူနာမိသားစုများသည် စိတ်ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကိုဆွေးနွေးရန် လူမှုဝန်ထမ်း သို့မဟုတ် စိတ်ပညာရှင်တစ်ဦးနှင့်တွေ့ဆုံပါမည်။ အာမခံအတည်ပြုချက်များ၊ ငွေကြေးကိစ္စများနှင့်ပတ်သက်၍ အကူအညီရယူရန် ငွေကြေးအတိုင်ပင်ခံတစ်ဦးနှင့်လည်း တွေ့ဆုံရမည်ဖြစ်သည်။

အလှူရှင်တစ်ဦးကို ရှာဖွေခြင်း

ဆေးရုံရှိ အစားထိုးကုသမှုအဖွဲ့သည် အလှူရှင်အားရှာဖွေရာတွင် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ အလှူရှင်နှင့် လူနာ၏ ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်များတွင် တူညီသော မျိုးရိုးဗီဇအမှတ်အသားများ ရှိရမည်ဖြစ်သောကြောင့် သွေးသားတော်စပ်မှုအရ တူညီသောမိဘများမှ မွေးဖွားသည့် မောင်နှမတစ်ဦးသည် အရင်ဆုံး ရွေးချယ်သင့်သူတစ်ဦး ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါအမှတ်အသားများသည် လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ လူကိုဆိုက် ပဋိဇာတ်များ (HLA) ဟုခေါ်သည့် ပရိုတင်းများဖြစ်သည်။ တစ်စုံတစ်ဦးနှင့် HLA ကိုက်ညီခြင်းရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရာတွင် HLA စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ရန်လိုပြီး အဆိုပါစစ်ဆေးမှုတွင် လူနာနှင့် အလားအလာရှိသော အလှူရှင်၏ သွေးနမူနာကိုရယူခြင်း ပါဝင်ပါသည်။ အခြေအနေအချို့တွင် အဆိုပါစစ်ဆေးမှုအတွက် ပါးစောင်တွင်ဂွမ်းဖတ်ဖြင့်ရယူထားသည့် DNA နမူနာကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ထို့နောက် ဆဲလ်များကို ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုသို့ပို့၍ စစ်ဆေးပါသည်။

အဆိုပါမျိုးရိုးဗီဇအမှတ်အသားများသည် မိဘများထံမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် အစ်ကို/ညီ သို့မဟုတ် အစ်မ/ညီမ တစ်ဦးတွင် ကိုက်ညီမှုအရှိနိုင်ဆုံးဖြစ်ပါသည်။ လူနာနှင့် မောင်နှမတော်စပ်သူတို့မှာ ဇီဝဗေဒတော်စပ်မှုအရ တူညီသောမိဘများမှ မွေးဖွားလာပါက အစ်ကို/ညီနှင့် အစ်မ/ညီမတစ်ဦးစီတွင် လူနာနှင့် HLA ကိုက်ညီနိုင်ခြေ 25 ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါသည်။ ယင်းအချက်ကြောင့် လူနာ ၇၀% ခန့်တွင် မောင်နှမထဲမှ ကိုက်ညီသောအလှူရှင်ကို ရနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။

ကိုက်ညီသော မောင်နှမတစ်ဦးမှမရှိပါက စောင့်ရှောက်ကုသရေးအဖွဲ့သည် နိုင်ငံတော် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အလှူရှင်အစီအစဉ်၏ Be the Match® မှတ်ပုံတင်ဌာနမှတစ်ဆင့် ဆွေမျိုးတော်စပ်မှုမရှိသည့် အလှူရှင်တစ်ဦး သို့မဟုတ် ချက်ကြိုးထဲရှိ သွေးယူနစ် (အစားထိုးကုသမှု စင်တာက ချက်ကြိုးထဲရှိသွေးဖြင့် အစားထိုးကုသမှုများ လုပ်ဆောင်ပါက) တို့ကို ရှာဖွေမည်ဖြစ်သည်။ လူနာ 30 ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် ဆွေမျိုးတော်စပ်မှုမရှိသော ကိုက်ညီသည့်အလှူရှင်တစ်ဦးကို ရှာတွေ့တတ်ပါသည်။

လုံးဝကိုက်ညီသူတစ်ဦးကို ရှာမတွေ့ပါက HLA နှင့်ကိုက်ညီရန် နီးစပ်မှုသာရှိပြီး ကွက်တိမကျသည့် အလှူရှင်တစ်ဦးကိုအသုံးပြုရန် ဆရာဝန်မှ အကြံပြုနိုင်ပါသည်။ မကိုက်ညီသော အလှူရှင်ထံမှ  အစားထိုးမှုများကို အတန်အသင့်လုပ်ဆောင်လေ့ရှိကာ အများစုမှာ အောင်မြင်ပါသည်။

နီးစပ်စွာ ကိုက်ညီမှုရှိသည့် သင့်တော်သောအလှူရှင်ကို ရှာမတွေ့သည့်လူနာများအတွက် အခြေအနေအချို့တွင် “တစ်ဝက်ကိုက်ညီသည့်” မိသားစုဝင်တစ်ဦးထံမှ ရိုးတွင်းခြင်ဆီ သို့မဟုတ် အရန် ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်များကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့သော အစားထိုးကုသမှုအမျိုးအစားကို ဟက်ပလိုအိုင်ဒန်တီကီ (တစ်ဝက်ကိုက်ညီသော) ရိုးတွင်းခြင်ဆီဖြင့် အစားထိုးမှုဟု ခေါ်ပါသည်။ 

စစ်ဆေးခြင်း

အလှူရှင်များသည်လည်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအရ သင့်တော်နိုင်သည့်သူတစ်ဦး ဖြစ်ရပါမည်။ Be the Match မှတစ်ဆင့် အလှူရှင်စင်တာသည် အလားအလာရှိသောအလှူရှင်ကို အောက်ပါကျန်းမာရေးအခြေအနေအချို့ ရှိ၊ မရှိကို စစ်ဆေးမည်ဖြစ်သည်-

  • HIV/ AIDS
  • အဒီဆင် ရောဂါ
  • အဆစ်အမြစ် ရောင်ရမ်းကိုက်ခဲသည့် ရောဂါကဲ့သို့ ပြင်းထန်သော အဆစ်ရောင်နာ
  • ပြင်းထန်သော ပန်းနာရင်ကျပ်
  • နာတာရှည် ဦးနှောက်နှင့် ကျောရိုးနာ့ဗ်ကြောရှိ အာရုံကြောများ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု ရောဂါ၊ ကိုယ်ခံအားဖောက်ပြန်မှု ရောဂါ၊ နာတာရှည် ပင်ပန်းနွမ်းလျမှု ခံစားရသော ရောဂါ သို့မဟုတ် နာတာရှည် ကြွက်သားနှင့် အရိုးနာကျင်မှုရောဂါကဲ့သို့သော ခန္ဓာကိုယ်ကို လွဲမှား၍ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်သည့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ရောဂါ
  • နာတာရှည် ပြင်းထန်သော နောက်ကျော၊ တင်ပါး၊ လည်ပင်း သို့မဟုတ် ကျောရိုးပြဿနာများ သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်ထားမှုများ
  • သွေးတိတ်မလွယ်သည့်ရောဂါကဲ့သို့ သွေးထွက်သည့်ပြဿနာများ၊ ရိုးတွင်းခြင်ဆီခမ်း ရောဂါ သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းထဲရှိ သွေးပြန်ကြောတစ်ခုမကတွင် သွေးခဲဖူးသည့် မှတ်တမ်း။
  • ဦးနှောက်ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှု
  • နာတာရှည် အဆုတ်ပွရောဂါ၊ အဆုတ်အတွင်းရှိ လေအိတ်ငယ်များ ပျက်စီးခြင်း၊ အိပ်ပျော်စဉ် အသက်ရှူရပ်ခြင်း သို့မဟုတ် အဆုတ်ကို အဓိကထိခိုက်စေသောကြောင့် အသက်ရှူရခက်ခဲစေသည့် မျိုးရိုးလိုက်ရောဂါကဲ့သို့ အသက်ရှူခြင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
  • ကင်ဆာ
  • ဆီးချို
  • ဝက်ရူးပြန်ရောဂါ
  • နှလုံးရောဂါ၊ နှလုံးဖောက်ခြင်းများ သို့မဟုတ် နှလုံးခွဲစိတ်ထားဖူးသည့် မှတ်တမ်း
  • တံတွေးမှတစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင်သည့် မိုနိုနျူကလီယိုးစစ် သို့မဟုတ် ဆိုက်တိုမက်ဂါလိုဗိုင်းရပ်စ် (CMV) ကြောင့် ဖြစ်ပွားသည့် အသားဝါရောဂါ
  • ပြင်းထန်သော သို့မဟုတ် နာတာရှည် ကျောက်ကပ်ပြဿနာများ
  • အသည်းရောင်ရောဂါ၊ အသည်းခြောက်ရောဂါ သို့မဟုတ် ဝီလ်ဆင်ရောဂါကဲ့သို့ အသည်းရောဂါ
  • နာတာရှည် Lyme ရောဂါ
  • စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါကဲ့သို့သော ပြင်းထန်သည့် စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာ
  • ယခင် ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း သို့မဟုတ် တစ်ရှူး အစားထိုးခြင်း
  • ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း
  • ပြင်းထန်သည့် ကြမ်းထော်သော အနီအပိမ့်များထသည့် အရေပြားရောဂါတစ်မျိုး
  • အဆုတ်နာ တီဘီရောဂါ
  • ရိုးရိုးမေ့ဆေး သို့မဟုတ် နေရာကွက်၍ပေးသော ထုံဆေးကြောင့်ဖြစ်သည့် ပြဿနာများ

အလှူရှင်ဆဲလ်များကို စုဆောင်းရယူခြင်း

သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်များကို ရိုးတွင်းခြင်ဆီ၊ ခြေ/လက်တို့ရှိ (လည်ပတ်နေသည့်) သွေးနှင့် လှူဒါန်းထားသည့် ချက်ကြိုးများထဲရှိ သွေးတို့မှ စုဆောင်းရယူနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါလုပ်ဆောင်ချက်ကို စုစည်းရယူခြင်းဟုခေါ်သည်။

အစားထိုးမှုကို ဘယ်လိုဆောင်ရွက်သလဲ

အစားထိုးမှုသည် ခက်ခဲရှုပ်ထွေးသည့် ခွဲစိတ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဟု လူနာအများစုမှယူဆသော်လည်း အစားထိုးကုသမှုမှာ အတော်လေး ရိုးရှင်းသည့် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် သွေးသွင်းခြင်းနှင့် အလွန်ဆင်တူသည်။ အိတ်တစ်အိတ် သို့မဟုတ် ဆေးထိုးပြွန်ထဲရှိ အလှူရှင်ဆဲလ်များကို လူနာ၏ ပင်မသွေးပြန်ကြောပိုက်ဖြင့် ချိတ်ဆက်ပေးသည်။ ယင်းမှာ မိနစ်အနည်းငယ်မှ နာရီအနည်းငယ်အထိသာ ကြာပြီး နာကျင်မှုမရှိပါ။

သွေးစီးကြောင်းထဲသို့ ဝင်ရောက်ပြီးနောက် ဟီမတိုပိုအီးတစ်ခ် ဆဲလ်များသည် ရိုးတွင်းခြင်ဆီသို့ ရောက်ရှိသွားပြီး ထိုနေရာတွင် ၎င်းတို့ စတင်ကွဲထွက်ကာ သွေးဖြူဆဲလ်များ၊ သွေးနီဆဲလ်များနှင့် သွေးဥမွှားများ ဖြစ်လာပါသည်။ ယင်းကို ခန္ဓာကိုယ်မှ အစားထိုးသွေးဆဲလ်များကို လက်ခံမှုဖြစ်စဉ်ဟုခေါ်သည်။ ခန္ဓာကိုယ်မှ အစားထိုးသွေးဆဲလ်များကို လက်ခံမှုဖြစ်စဉ်သည် အများအားဖြင့် 2-4 ပတ်အတွင်း ဖြစ်ပွားသည် (သွေးဆဲလ်များကို ချက်ကြိုးမှရယူထားပါက ပိုကြာပါသည်)။ အော်တိုလဂတ်စ်နည်း (လူနာ၏ ကိုယ်ပိုင်ဆဲလ်များကို အသုံးပြု၍) အစားထိုးကုသမှုအတွက် ကိုယ်ခံအားစနစ် အပြည့်အဝပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေရန် 6 လအထိ ကြာနိုင်ပါသည်။ အဲလဂျနိတ်ခ်နည်း (ဆွေမျိုးတော်စပ်သည့် သို့မဟုတ် ဆွေမျိုးတော်စပ်မှုမရှိသည့် အလှူရှင်ဆဲလ်များကို အသုံးပြု၍) အစားထိုးကုသမှုအတွက် ကိုယ်ခံအားစနစ် အပြည့်အဝ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေရန် တစ်နှစ်အထိ ကြာနိုင်ပါသည်။

ဆေးရုံတက်နေစဉ်အတွင်း မျှော်လင့်ထားရမည့်အရာများ

အစားထိုးမှု အောင်မြင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ ဘယ်လိုသိနိုင်သလဲ

ဆရာဝန်များသည် လူနာမှ သွေးဆဲလ်သစ်များကို ထုတ်လုပ်ကြောင်း (လူနာ၏ခန္ဓာကိုယ်က အစားထိုးသွေးဆဲလ်များကို လက်ခံကြောင်း) နှင့် ကင်ဆာရောဂါပြန်မဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုရန် သွေးစစ်ချက်အမျိုးမျိုး၏အဖြေများကို ဆန်းစစ်မည်ဖြစ်သည်။ အစားထိုးပြီးနောက် လူနာများ၏သွေးကို နေ့စဉ်ဖောက်ယူပြီး ဓာတ်ခွဲခန်းထဲတွင် စစ်ဆေးမည်ဖြစ်သည်။ ဆရာဝန်များသည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း သွေးနီဆဲလ်၊ သွေးဖြူဆဲလ်နှင့် သွေးဥမွှားအရေအတွက် မည်မျှရှိသည်ကို ရေတွက်ပါမည်။ ၎င်းတို့ကို နေ့စဉ်ရေတွက်သောကြောင့် ဆရာဝန်များနှင့် လူနာများသည် တိုးတက်မှုအခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နိုင်ပါသည်။ လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး မတူညီသောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်မှ အစားထိုးသွေးဆဲလ်များကို လက်ခံမှုမှာလည်း မတူညီသောအချိန်များတွင် ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ အများအားဖြင့် ယင်းသည် နှစ်ပတ်မှ တစ်လအထိ ကြာပါသည်။ သွေးဖြူဆဲလ်များကို ခန္ဓာကိုယ်မှ အရင်ဆုံးလက်ခံပြီး ယင်းနောက် သွေးနီဆဲလ်များနှင့် ပြီးလျှင် သွေးဥမွှားများကို လက်ခံပါသည်။ လူနာများသည် ခန္ဓာကိုယ်မှ အစားထိုးသွေးဆဲလ်များကို လက်ခံမှု ဖြစ်ပွားရန် စောင့်ဆိုင်းနေစဉ် သွေးဆဲလ်အရေအတွက်များ စိတ်ချရသည့်အပိုင်းအခြားအတွင်းရှိနေစေရန် လူနာများကို သွေးနီဆဲလ်များနှင့် သွေးဥမွှားများ သွင်းပေးနိုင်ပါသည်။

ရိုးတွင်းခြင်ဆီ ထုတ်ယူခြင်း(မိုက်ခရိုစကုပ်အောက်တွင် စစ်ဆေးကြည့်ရှုရန် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ နမူနာအနည်းငယ်ကို အပ်ဖြင့် ထုတ်ယူခြင်း) ဖြင့် ဆရာဝန်များသည် သွေးဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဆဲလ်သစ်များ မည်မျှကောင်းစွာ အလုပ်လုပ်ဆောင်နေကြောင်းနှင့် ကင်ဆာရောဂါ သက်သာပျောက်ကင်းသွားခြင်း ရှိ/မရှိကိုပါ ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါသည်။

လူနာ ဆေးရုံဆင်းပြီးနောက်

လူနာများ အစားထိုးကုသဆောင်မှ ဆင်းရသည့်အခါ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ခံအားစနစ်များသည် အားနည်းနေဆဲဖြစ်ပြီး ကူးစက်ရောဂါများကို တိုက်ခိုက်ရာတွင် အခက်အခဲရှိနေဦးမည်ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါကူးစက်ရောဂါအချို့မှာ အသက်အန္တရာယ်ကိုပါ ခြိမ်းခြောက်နိုင်ပါသည်။ ဆေးရုံဆင်းပြီးနောက် လူနာများသည် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ခံအားစနစ်များ ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်လာသည့်အချိန်အထိ နေအိမ်တွင် ၎င်းတို့နှင့်အတူနေပေးမည့် စောင့်ရှောက်သူတစ်ဦးကို လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ကိုယ်ခံအားစနစ်များ ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်လာရန် လအနည်းငယ်မှ နှစ်ချီ ကြာနိုင်ပါသည်။

ယာယီအားဖြင့် အဓိကစောင့်ရှောက်ပေးမည့်သူရှိစေရန် စီစဉ်ခြင်း

လူနာအားအဓိကစောင့်ရှောက်သူ ပြောင်းလဲသွားမည်ဆိုပါက အစားထိုးကုသပေးသည့် ဆေးရုံဝန်ထမ်းကို ချက်ချင်းပြောပါ။ ပြောင်းလဲမှုကို ကြိုတင်စီစဉ်ခြင်းမှာ ကောင်းမွန်ပါသည်။ အစားထိုးကုသမှု ဝန်ထမ်းအဖွဲ့ဝင်မှ စောင့်ရှောက်သူတိုင်းကို လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးရပါမည်။

ဖြစ်လာနိုင်သော နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ/ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ

အပြင်းထန်ဆုံး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများနှင့် နောက်မှဖြစ်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ဖြစ်ပွားစေသည့်အခြေအနေနှစ်ခုမှာ အစားထိုးမှုကိုလက်မခံခြင်းနှင့် လှူဒါန်းသူ၏ကိုယ်ခံအားဆဲလ်များမှ လက်ခံသူ၏တစ်ရှူးများကို တိုက်ခိုက်သည့်ရောဂါ (GVHD) ဖြစ်ပါသည်။

ဆရာဝန်ထံ ဘယ်အချိန် ဖုန်းဆက်ရမလဲ။

လူနာစောင့်ရှောက်သူများအနေဖြင့် အောက်ပါလက္ခဏာတစ်ခုနှင့်အထက်ကို လူနာတွင်တွေ့ရှိပါက အနီးနားရှိ လူနာ၏ဆရာဝန် သို့မဟုတ် အစားထိုးကုသဆောင်ရှိ ဆရာဝန် သို့မဟုတ် သူနာပြုထံ ချက်ချင်းဖုန်းခေါ်သင့်ပါသည်။

  • ဖျားနာခြင်း – မိဘများသည် ၎င်းတို့စင်တာ၏ လမ်းညွှန်ချက်များကိုအသုံးပြု၍ ၎င်းတို့၏ကလေးတွင် အဖျားရှိ၊ မရှိ စောင့်ကြည့်သင့်ပါသည်။ ဖျားနာမှုဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်များမှာ စင်တာတစ်ခုနှင့်တစ်ခု မတူပါ
  • ရေကျောက်၊ ရေယုန်၊ ဝက်သက်၊ ဂျိုက်သိုး (ဂျာမန် ဂျိုက်သိုး) သို့မဟုတ် အသည်းရောင်ရောဂါ ကူးစက်ခံရခြင်း
  • အရေပြားအနီကွက်ထခြင်း သို့မဟုတ် ယားယံခြင်း
  • အလွယ်တကူ ပွန်းပဲ့ဒဏ်ရာဖြစ်ခြင်း၊ အသားအရောင် ဖြူဖျော့နေခြင်း၊ သွေးထွက်ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးခြည်ဥ (အရေပြားပေါ်တွင် ထင်းထွက်နေသော ခရမ်းရောင်-အနီရောင်အစက်များ ထွက်ခြင်း)
  • ပါးစပ်တွင် အပူဖုကဲ့သို့ အနာများပေါက်ခြင်း
  • အသက်ရှူကျပ်ခြင်း သို့မဟုတ် အသက်ရှူရ ခက်ခဲခြင်း
  • နားကိုက်ခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်း၊ အအေးမိခြင်း သို့မဟုတ် တုပ်ကွေးမိခြင်း
  • မအီမသာဖြစ်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း
  • ဆက်တိုက် ခေါင်းကိုက်ခြင်း
  • အားနည်းမောပန်းခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်း
  • အိပ်နေရာမှ နိုးလာရန် ခက်ခဲခြင်း
  • ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲမှု

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များ

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများအပြင် မိသားစုဝင်များ၊ သူငယ်ချင်းများ၊ ပုံမှန်လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် ကင်းကွာနေရသောကြောင့် လူနာများသည် ဝမ်းနည်းမှု သို့မဟုတ် စိတ်ကျရောဂါများ ခံစားလာရနိုင်ပါသည်။ ဝမ်းနည်းမှုကို တစ်ရက် သို့မဟုတ် နှစ်ရက် ခံစားရခြင်းမှာ ပြဿနာမရှိသော်လည်း ထိုခံစားမှုများ ပို၍ကြာရှည်ရှိနေပါက လူနာများသည် ၎င်းတို့၏ စောင့်ရှောက်မှု အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးနှင့် စကားပြောဆိုသင့်ပါသည်။ ၎င်းတို့၏ ဆရာဝန် သို့မဟုတ် သူနာပြု သို့မဟုတ် လူမှုဝန်ထမ်း၊ ခရစ်ယာန်ဘုန်းကြီး၊ စိတ်ကျန်းမာရေး ပညာရှင် သို့မဟုတ် ကလေးကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်စသူတို့ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

နောက်မှဖြစ်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ

အစားထိုးမှုနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာအချို့ကို နောက်မှဖြစ်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများဟု သိကြပါသည်။ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် ကုသပြီး လပေါင်းများစွာ သို့မဟုတ် နှစ်ပေါင်းများစွာပင် ကြာသည့်တိုင်အောင် သိသာထင်ရှားလာခြင်းမရှိသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့အများစုမှာ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပျောက်ကင်းသွားသော်လည်း အခြားဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများမှာ အစဉ်အမြဲရှိနေနိုင်ပြီး ရေရှည်အာရုံစိုက် ကုသပေးရန် လိုပါသည်။

အစားထိုးခြင်း၏ နောက်မှဖြစ်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများတွင်-

မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကမျှ အဆိုပါပြဿနာအားလုံးကို မခံစားရပါ။ အစားထိုးပြီးနောက် ပြဿနာများဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်များမှာ သင်၏ရောဂါအခြေအနေ၊ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် အစားထိုးမှုအမျိုးအစား၊ သင်၏အသက်အရွယ်နှင့် ယခင်ကုသမှုမှတ်တမ်း စသည်တို့အပေါ် မူတည်မည်ဖြစ်သည်။ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများစွာကို သင့်လျော်သော ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ကာကွယ်မှုများလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ ဆရာဝန်နှင့်ပုံမှန်တွေ့ဆုံရန် ချိန်းဆိုမှုများမှာ အလွန်အရေးကြီးပါသည်။

အစားထိုးကုသပြီးနောက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရှိ၊ မရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် လူနာများကို အချိန်အကြာကြီး လေ့လာစောင့်ကြည့်ပါသည်။ အစားထိုးမှုအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရန် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို ဓာတ်ကင်ခံရသည့် လူနာများသည် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အလုံအလောက်ထုတ်မပေးနိုင်ခြင်း၊ အဒရီနယ်ဂလင်းက စတီးရွိုက်ဟော်မုန်းများ အလုံအလောက်ထုတ်မပေးနိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် ကြီးထွားဟော်မုန်း အလုံအလောက်ထုတ်မပေးနိုင်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည့် ဟော်မုန်း (ဂလင်း) ပြဿနာများ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေရှိပါသည်။ လူနာ၏အရပ်အမြင့်နှင့် ကိုယ်အလေးချိန်တို့ကို ပုံမှန်မှတ်တမ်းတင်ထားရန် အရေးကြီးပြီး၊ လိုအပ်ပါက လူနာကို အကျိတ်နှင့် ဟော်မုန်းမူမမှန်ရောဂါ အထူးကုတစ်ဦးမှ စောင့်ကြည့်သင့်ပါသည်။

မူလရောဂါအခြေအနေဆိုးသို့ ပြန်ရောက်ခြင်း - ကင်ဆာရောဂါ ပြန်ဖြစ်လာပါက

လူနာအချို့တွင် အစားထိုးကုသပြီးနောက် ကင်ဆာရောဂါ ပြန်ဖြစ်နိုင် (မူလရောဂါအခြေအနေဆိုးသို့ ပြန်ရောက်ခြင်း) ပါသည်။ အစားထိုးကုသပြီးနောက် မူလရောဂါအခြေအနေဆိုးသို့ ပြန်ရောက်ခြင်းမှာ ပထမဆုံးတစ်နှစ်အတွင်း အများဆုံးဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး၊ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ လျော့ကျသွားပါသည်။ အစားထိုးကုသမှုအဖွဲ့မှ သင့်ကို ဆက်လက်စောင့်ရှောက်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး အခြားကုသရန် ရွေးချယ်စရာနည်းလမ်းများကို ဆွေးနွေးပြောဆိုမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းတို့တွင် ဆေးသုတေသနများ သို့မဟုတ် အခြားအစားထိုးမှုနည်းလမ်းတို့ ပါဝင်နိုင်ပါသည်။

---
ပြန်လည်သုံးသပ်ခဲ့သည့်ရက်စွဲ- ဇွန်လ 2018