ကလေးတစ်ဦးအား ဆုံးရှုံးခံရပြီးနောက်

ကလေးတစ်ဦး၏ သေဆုံးမှုထက် ပို၍ စိတ်ထိခိုက်ခံစားရစေသည့်အရာဟူ၍ မရှိချေ။ မိသားစုများအနေဖြင့် သူတို့သည် ဤဆုံးရှုံးမှုမှ ဘယ်ကဲ့သို့များ လွတ်မြောက်ရှင်သန်နိုင် ပါဦးမည်လောဟု သို့လောသို့လော တွေးထင်ကြသည်။ မိဘများက သူတို့၏ ကလေးအကြောင်းကို မရပ်မနား တွေးတောစဉ်းစားခြင်း သို့မဟုတ် လွမ်းဆွတ်သတိရခြင်းတို့ ဖြစ်သော်လည်း ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲသွားသည်။ အစောပိုင်းရက်များက ပြင်းထန်ကြမ်းတမ်းသော ယင်းဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုသည် ပိုမိုပျော့ပျောင်းလာကာ ပို၍ ကိုင်တွယ်ထိန်းသိမ်းလာနိုင်ကြောင်းကို မိဘများက ထုတ်ဖော်ပြောပြ ကြပါသည်။ သို့ရာတွင် လူတစ်ဦးစီအလိုက် ကြုံတွေ့ရသည့် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုမှာ မတူညီ နိုင်ပါ။ ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုသည် ကြိုတင်ခန့်မှန်းထားနိုင်သော ဖြစ်စဉ် သို့မဟုတ် ပုံစံ အတိုင်းမလိုက်နာပါ။ တစ်နေ့တွင် တိုးတက်မှုရရှိသကဲ့သို့ ခံစားရနိုင်ပြီး နောက်တစ်နေ့တွင်မူ အရိုးရှင်းဆုံး လုပ်ဆောင်ရသည့် ကိစ္စများအတွက်ပင် မခံမရပ်နိုင်အောင်ဖိစီး နေသလို ခံစားရနိုင်ပါသည်။ အခြားအချိန်များ၌ မိသားစုဝင်များသည် ရယ်မောရွှင်ပျခြင်းကို တဖန်ပြန်လည်ပြုလုပ် နိုင်ကြသည်ကို တွေ့ရသည့်အခါ အံအားသင့်စေရ သည့်အပြင် သူတို့အနေဖြင့် အပြစ်ရှိသကဲ့သို့ပင် ခံစားရနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ ခံစားချက်များနှင့် တုံ့ပြန်ချက်များသည် ပုံမှန်ဖြစ်ပါသည်။

ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှု ခံစားချက်များ

ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုသည် ကွယ်လွန်ဆုံးပါးသွားရသည့် ချစ်ခင်ရသူတစ်ဦးအတွက်ဖြစ်ပေါ်သော ပုံမှန်တုံ့ပြန်ချက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး လူတစ်ဦးချင်းစီအလိုက် အလွန်ကွဲပြားမှုရှိနိုင်သည့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လူတိုင်းသည် အချိန်ကာလနှင့် ပြင်းထန်မှုအတိုင်းအတာ ကွဲပြားချက်များဖြင့် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ခံစားကြရသည်။ ကလေးတစ်ဦးအား ဆုံးရှုံးခံရပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် စိတ်ခံစားချက်များကို စံပြုသတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိပါ။ အတွေ့ရများသော ခံစားချက်များနှင့် တုံ့ပြန်ချက်များ တွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-

• ရှော့ခ်ရခြင်း ရုတ်တရက်တုန်လှုပ်သွားခြင်း
• ဝမ်းနည်းခြင်း
• ကြောက်ရွံ့ခြင်း
• ဒေါသထွက်ခြင်း
• အပြစ်ရှိသကဲ့သို့ ခံစားမိခြင်း
• နောင်တရခြင်း
• အထီးကျန်သကဲ့သို့ ခံစားရခြင်း
• စိုးရိမ်သောက သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း
• အခြားသူများနှင့်အတူ နေထိုင်ပြောဆိုလိုစိတ်မရှိခြင်း
• ကလေးနှင့် ပတ်သက်သော အတွေးစိတ်ကူးများ၊ ရုပ်ပုံများကို မြင်ယောင်စိတ်ကူးမိခြင်း၊ အမှတ်တရဖြစ်ရပ်များကို ထပ်ခါထပ်ခါဖြစ်ခြင်း
• ကလေးနှင့်အတူ ပိုမိုနေထိုင်ရန်အချိန်ကို တမ်းတမ်းတတလိုချင်ခြင်း နှင့် ဆုံးရှုံးသွားသည့်အချိန်ကို လွမ်းဆွတ်တောင့်တမိခြင်း
• အိပ်ပျော်ရန် သို့မဟုတ် ဆက်လက်အိပ်စက်ရန် အခက်အခဲကြုံတွေ့ရခြင်း
• ပုံမှန်ထက် ပိုမိုအိပ်စက်လာခြင်း
• အစာစားချင်စိတ် အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း
• မွေ့လျော်နှစ်သက်ဖွယ်ကောင်းသော လှုပ်ရှားမှုများအတွင်း စိတ်ပါဝင်စားမှု လျော့နည်းလာခြင်း
• အာရုံစူးစိုက်ရာတွင် အခက်အခဲများရှိခြင်း

လူတိုင်းသည် ဝမ်းနည်းပူဆွေး ကြသည့်အခိုက် လူများသည် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို မတူညီစွာ တွေ့ရကြုံရကြသည်။ မိသားစုတစ်ခုအတွင်း၌ အိမ်ထောင်ဖက်များတွင် အလွန်ကွဲပြားသည့် တုံ့ပြန်ချက်များကို ရရှိနိုင်ပါသည်။ ကလေးများနှင့် မြီးကောင်ပေါက်အရွယ်ရောက်သူများသည်လည်း သူတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုလမ်းကြောင်းအတိုင်း ပြုမူလေ့ရှိပြီး တွေ့ကြုံရသည့် ဆုံးရှုံးမှုအလိုက် ငိုကြွေးခြင်းနှင့် ဝမ်းနည်းခံစားမှုမှသည် အမူအရာပျက်ယွင်းခြင်းနှင့် အပြစ်ရှိသည်ဟု ခံစားမိစေခြင်းအထိ အဆင့်ဆင့် ရှိနိုင်သည်။ အဆိုပါခံစားချက်များသည် ပုံမှန်ဖြစ်ပေါ်သည့် ခံစားချက်များပင်ဖြစ်ပါသည်။

အကူအညီကို မည်သည့်အချိန် တွင်ရှာဖွေရ မည်နည်း

စိတ်ပညာရှင်များ၊ ဆွေးနွေးအတိုင်ပင်ခံသူများနှင့် လူမှုလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သူများအပါအဝင် စိတ်ကျန်းမာရေး ပညာရှင်များသည် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုဖြစ်စဉ်အတွင်း အကူအညီများ ရယူနိုင်သည့် အရင်းအမြစ်ဖြစ်ပါသည်။ အကူအညီရှာဖွေခြင်းသည် လူတစ်ဦးအနေဖြင့် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုအား အဘယ်သို့ ခံစားနေခြင်းသည် တစ်စုံတစ်ခု မှားယွင်းနေသည်ဟု ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပါ။ အချို့ သောမိသားစုများအတွက် စိတ်ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တစ်ဦးသည် ထပ်လောင်းအထောက်အပံ့ကို အလွယ်တကူ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ပါသည်။ ဝမ်းနည်းပူဆွေးနေသည့် မိဘများနှင့် မွေးချင်းမောင်နှမများသည် မိတ်ဆွေများနှင့် မိသားစုဝင်များက သူတို့၏ ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှု အကြောင်းအား ကြားနေရခြင်းကို ငြီးငွေ့ သွားမည်ကို မကြာမကြာ စိုးရိမ်ကြသည်။ သူတို့သည် ထိုသို့စိုးရိမ်နေရန်မလိုဘဲ ဆွေးနွေးအတိုင်ပင်ခံသူတစ်ဦးထံတွင် ၎င်းဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုမျှဝေနိုင်ပါသည်။ စိတ်ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တစ်ဦးသည် ခံစားချက်များအကြောင်းကို ပြောဆိုဆွေးနွေးနိုင်ရန် လုံခြုံသည့်နေရာကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး မိဘများနှင့် မွေးချင်းမောင်နှမများအနေဖြင့် ၎င်းဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ပို၍ထိထိရောက်ရောက် ဖြစ်စေနိုင်သည့် အရင်းအမြစ်များကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်။ 

တစ်ခါတစ်ရံတွင် မိသားစုဝင်များသည် စိုးရိမ်သောက၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် ထိခိုက်နာကျင်သည့်ကာလအလွန် ကစဉ့်ကလျားဖြစ်ပေါ်သည့် စိတ်ဖိစီးမှု (PTSD) ကဲ့သို့သော ပုံမှန်မဟုတ်သည့် စိတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေ လက္ခဏာများကို ရရှိနိုင်ပါသည်။ စိတ်ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တစ်ဦးနှင့်အတူ ဆွေးနွေးသင့်သည့် သီးခြားအတွေးစိတ်ကူးများနှင့် ခံစားချက်များတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-

• သေဆုံးသွားသည့် ကလေးနှင့်  ပေါင်းစပ်စည်းလုံးရန် အတွေးစိတ်ကူးများ
• မိမိကိုယ်တိုင် သို့မဟုတ် အခြားတစ်ဦးဦးကို ထိခိုက်နာကျင်စေရန် အတွေးစိတ်ကူးများ
• တန်ဖိုးမဲ့သွားသည်ဟု ထင်မြင်ယူဆသည့် ခံစားချက်များ
• လှုပ်ရှားမှုများ နှေးကွေးသွားခြင်း
• အခြားသူများ မတွေ့မြင်ရသည့်အရာများကို ကြားရခြင်း သို့မဟုတ် မြင်ရခြင်း
• စိတ်ဖိစီးမှုကို လွန်ကဲပြင်းထန်စွာ ခံစားရခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်သောက
• အိပ်စက်မှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ၊ အိမ်မက်ဆိုးများ မက်ခြင်း
• နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို လုပ်ဆောင်ရာတွင် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့ရခြင်း
• သေဆုံးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ မယုံကြည်နိုင်သည့် ခံစားချက်
• ကလေးအား အမှတ်ရစေနိုင်သည့်အရာများကို ရှောင်ရှားခြင်း
• ဒေါသမာန်ထခြင်း

• ကလေးအား ဆုံးရှုံးရခြင်းကြောင့် ဘဝသည် ရည်ရွယ်ချက်ကင်းမဲ့သွားသည် သို့မဟုတ် အဓိပ္ပာယ်ကင်းမဲ့သွားရသည်ဟု ခံစားရခြင်း
• သီးခြားအထီးကျန်ခံစားချက်များဖြစ်ပေါ်ခြင်း
• အနှောက်အယှက်ဖြစ်စေသည့် အမှတ်ရစရာအဖြစ်အပျက်များကို တဖန်ပြန်အသက်ဝင် ကြုံတွေ့ သကဲ့သို့ ခံစားမှု ရုတ်တရက်ပေါ်လာခြင်း

မိမိကိုယ်တိုင်ကိုသော်လည်းကောင်း အခြားသူများကိုသော်လည်းကောင်း အန္တရာယ်ပြုရန်အတွေးစိတ်ကူးများရှိပါက အကူအညီချက်ချင်းတောင်းခံပါ-

• 911 ကို ဖုန်းခေါ်ဆိုပြီး ယင်းစိတ်ကူးအတွေးများကို သတင်းပို့ပါ။
• အမျိုးသားရေးဆိုင်ရာသတ်သေခြင်း တားဆီးရေးအကူအညီအဖွဲ့သို့ 1-800-273-8255 မှတစ်ဆင့် ဖုန်းခေါ်ဆိုပါ သို့မဟုတ် https://suicidepreventionlifeline.orgသို့ သွားရောက်၍ အဆက်အသွယ် ပြုလုပ်ပါ။
• အနီးဆုံး အရေးပေါ်ခန်းသို့ သွားရောက်ပါ။