ကြိုဆိုပါသည်
Together သည် - လူနာများနှင့် မိဘများ၊ မိသားစုဝင်များနှင့် သူငယ်ချင်းများအပါအဝင် - ကလေးကင်ဆာကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိသူတိုင်းအတွက် ရင်းမြစ်အသစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။
ပိုမိုလေ့လာရန်အသည်းကင်ဆာကို ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များတွင် တွေ့ရခဲသည်။ ၎င်းသည် ကလေးသူငယ် ကင်ဆာများ၏ ၁ မှ ၂ % တွင် တွေ့ရသည်။ ကလေးသူငယ်တွင်ဖြစ်ပွားသည့် အသည်းကင်ဆာအမျိုးအစားများတွင် ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့် အသည်းကင်ဆာ၊ အသည်းထဲရှိ ဆဲလ်များမှစတင်ဖြစ်ပွားသော အသည်းကင်ဆာ၊ သန္ဓေသားလောင်း၏ အသည်းဖြစ်လာရမည့်ဆဲလ်များမှ အသည်းအဆင့်သို့ မဖွံဖြိုးလာဘဲ ကင်ဆာဖြစ်သွားသော ရှားပါးဆာကိုမာ အသည်းကင်ဆာတို့ပါဝင်သည်။
UES တွင်၊ သွေးရည်ကြည် AFP သည် အများအားဖြင့် ပုံမှန်သာဖြစ်သည်။ ၎င်းကင်ဆာအကျိတ်သည် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကို ပုံမှန်အားဖြင့် တုံ့ပြန်လေ့ရှိသည်။ သို့သော် ပျောက်ကင်းရန်အတွက် ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်သေးသည်။
အသည်းသည်ဝမ်းဗိုက် ညာဖက်ထောင့်အပေါ်တွင်ရှိသည့် ကြီးမားသည့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၄င်းတွင် အရေးကြီးသည့်လုပ်ဆောင်ချက် အမျိုးမျိုးရှိသည်။ အသည်းသည် သွေးတွင်းရှိအညစ်အကြေးများ ရှင်းလင်းပေးခြင်း၊ သည်းခြေရည်ထုတ်၍ အစာခြေရာတွင် ကူညီခြင်းနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သည့် စွမ်းအင်များ သိုလှောင်ပေးခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်သည်။ အသည်းအသားစထဲတွင် ကင်ဆာဆဲလ်များကြောင့် ကင်ဆာအကျိတ်များ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပွားသည်။
အသည်းကင်ဆာအား အဓိကအားဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသသည်။ ခွဲစိတ်ကုသခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အသည်းအတွင်းရှိ ကင်ဆာအကျိတ်ကို တတ်နိုင်သမျှ ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားရန်ဖြစ်သည်။ ကင်ဆာအကျိတ်များလုံးဝဖယ်ရှားပြီးသည့် လူနာများသည် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်သည့်အခွင့်အရေးကောင်းရှိသည်။
အသည်းကင်ဆာ အကျိတ်အား ခွဲစိတ်ကုသခြင်း မပြုမီ ကျုံ့သွားအောင် သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ကင်ဆာဆဲလ်များ ရပ်တန့်သွားအောင် သို့မဟုတ် ကြီးထွားနှုန်း နှေးသွားအောင် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကုထုံးကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ အသည်းကင်ဆာဝေဒနာခံစားရပါက အသက်ရှင်နိုင်စွမ်းသည် ကင်ဆာအကျိတ်အား ဖယ်ရှား၍ ရနိုင်၊ မနိုင်အပေါ်မူတည်ပြီးကင်ဆာရောဂါကိုအသည်းအပြင်ဖက်အား ပျံ့နှံ့သွားခြင်း ရှိ၊ မရှိအပေါ်လည်း မူတည်သည်။
အသည်းသည် ဝမ်းဗိုက် ညာဖက်ထောင့်အပေါ်တွင်ရှိပြီး ကြီးမားသည့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အသည်းသည် သွေးတွင်းရှိအညစ်အကြေးများ ရှင်းလင်းပေးခြင်း၊ သည်းခြေရည်ထုတ်၍ အစာခြေရာတွင် ကူညီခြင်းနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သည့် စွမ်းအင်များ သိုလှောင်ပေးခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်သည်။
အသည်းကင်ဆာရောဂါ ရှေ့ပြေးလက္ခဏာများနှင့် ရောဂါလက္ခဏာများသည် ကင်ဆာအကျိတ် အရွယ်အစားနှင့် ၎င်းကင်ဆာသည် အသည်းအပြင်ဖက်အား ပျံ့နှံ့သွားခြင်း ရှိ၊ မရှိအပေါ် မူတည်သည်။ အသည်းကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာများမှာ-
ကလေးများတွင် အဖြစ်များသောအသည်းကင်ဆာသည် ၎င်း၏ ကင်ဆာအကျိတ်မှ ဟော်မုန်း ထုတ်လွှတ်သည့်အတွက် စောစီးစွာ အရွယ်ရောက်ခြင်း လက္ခဏာများ (ပုံမှန်ထက်စော၍ အရွယ်ရောက်ခြင်း)နှင့် ဆက်စပ်နိုင်ပါသည်။
ဆရာဝန်များသည် အသည်းကင်ဆာအကျိတ် ရှိ၊ မရှိ သိရှိနိုင်စေရန် စမ်းသပ်မှုအမျိုးမျိုးပြုလုပ်၍ ရောဂါရှာဖွေရသည်။ ဤစမ်းသပ်မှုများတွင် အောက်ပါအချက်များ ပါဝင်ပါသည်။
ဆရာဝန်သည် အများအားဖြင့် လူနာအား မကုသခင် ကင်ဆာရှိသည့် အသည်းအကျိတ်အား အဆင့်ခွဲခြားပါသည်။ အဆိုပါ စနစ်အား မကုသမီရောဂါအခြေအနေစစ်ဆေးခြင်း(PRETEXT) ဟုခေါ်သည်။ အသည်း၏ မည်သည့်အပိုင်းများတွင် ကင်ဆာဖြစ်နေသည်အပေါ်မူတည်ပြီး PRETEXT အုပ်စု (I II III IV) ဟူ၍ ခွဲခြားသည်။ အုပ်စုမြင့်လေ၊ အသည်းတွင် ကင်ဆာအကျိတ်ဖြစ်နေသည့်အပိုင်း ပိုများလေဖြစ်သည်။
PRETEXT အုပ်စု | အသည်းတွင်ဖြစ်နေသည့်အပိုင်း ပမာဏ |
---|---|
PRETEXT အုပ်စု I |
အသည်းအပိုင်းတစ်ပိုင်းတွင် ဖြစ်နေသည်။ |
PRETEXT အုပ်စု II | အသည်းအပိုင်းတစ်ပိုင်း သို့မဟုတ် နှစ်ပိုင်းတွင် ဖြစ်နေသည်။ |
PRETEXT အုပ်စု III | အသည်းအပိုင်းနှစ်ပိုင်း သို့မဟုတ် သုံးပိုင်းတွင် ဖြစ်နေသည်။ |
PRETEXT အုပ်စု IV |
အသည်း၏အပိုင်း လေးခုလုံးတွင် ဖြစ်နေသည်။ |
ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့်အသည်းကင်ဆာသည် ရှားပါးသော်လည်း ကလေးများတွင် အတွေ့အများဆုံး အသည်းကင်ဆာအမျိုးအစားဖြစ်သည်။ မွေးကင်းစနှင့် ၃ နှစ်အောက် ကလေးငယ်များတွင် တွေ့ရလေ့ရှိသည်။
အသည်းကင်ဆာဖြစ်နေသည့်ကလေးအများစုတွင် ကင်ဆာဖြစ်ရသည့် အကြောင်းအရင်းကို မသိပါ။။ သို့သော် အချို့လူနာများတွင် အကြောင်းတရားအချို့ကြောင့် ဖြစ်ပွားနိုင်ချေပိုများနိုင်ပါသည်။ ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့်အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ချေ အကြောင်းတရားများမှာ
ကလေးအသည်းကင်ဆာမှ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာရန် ကင်ဆာအကျိတ်အားလုံးကို အောင်မြင်စွာဖယ်ရှားနိုင်ခြင်းအပေါ် မူတည်သည်။ ၎င်းသည် လူနာ ၃ ဦးလျှင် ၁ ဦးနှုန်း အောင်မြင်နိုင်သည်။ ခွဲစိတ်မှုအောင်မြင်စေရန် အတွက် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကုထုံး က အထောက်အကူပြုခြင်းသည် ကျန်လူနာ ၃ ဦးလျှင် ၁ ဦးနှုန်း ဖြစ်သည်။ တစ်ခါတရံတွင် အသည်းအစားထိုးရန်အတွက် ကင်ဆာအကျိတ်အားလုံးကို ဖယ်ရှားပစ်ရန်လိုအပ်သည်။
ကင်ဆာအကျိတ်အား အောင်မြင်စွာခွဲစိတ်နိုင်လျှင် ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့်အသည်းကင်ဆာမှ ၅ နှစ်အတွင်း ပြန်လည်ကောင်းမွန်ပြီး အသက်ရှင်နှုန်းသည် ၇၀% နီးပါးဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ကင်ဆာအဆင့်နောက်ဆုံး (PRETEXT IV) ဖြစ်လျှင် သို့မဟုတ် အသည်းအပြင်ဖက်အထိ ပျံ့နှံ့နေလျှင် လူနာသည် ကုသပျောက်ကင်းနိုင်စွမ်း အခွင့်အရေးနည်းသည်။
ရလဒ်ဆိုးဝါးစေသည့် အကြောင်းတရားများရှိပြီး ၎င်းတို့မှာ
တစ်သျှူးဗေဒအရ ပို၍ငယ်ရွယ်ပြီး၊ သန္ဓေသား ကလာပ်စည်း အခြေအနေရှိသည့် ကလေးငယ်လူနာများသည် ပျောက်ကင်းကုသနိုင်သည့် အခြေအနေ ပိုရှိသည်။
အသည်းကင်ဆာအား အဓိကအားဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသသည်။
ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့် အသည်းကင်ဆာအား မခွဲစိတ်မီ ကင်ဆာအကျိတ်ကျုံ့၍ ဖယ်ရှားရလွယ်ကူစေရန် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကုထုံး ကို အသုံးပြုသည်။ Cisplatinသည် ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့်အသည်းကင်ဆာအတွက် အဓိကကင်ဆာဆေးဝါးဖြစ်သည်။ ပေါင်းစပ်ကုထုံး (ကင်ဆာဆေးသွင်း ကုသခြင်းဖြင့်ကုသခြင်းကို ကင်ဆာဆေးတစ်မျိုးထက်ပို၍) ပေါင်းစပ်ကုသခြင်းကိုလည်း အသုံးပြုသည်။
အသည်းထဲရှိ ဆဲလ်များမှစတင်ဖြစ်ပွားသော ကလေးအသည်းကင်ဆာသည် တွေ့ရခဲပါသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အသက် ၁၂ နှစ်မှ ၁၄ နှစ်ကြား ကလေးများတွင် တွေ့ရတတ်ပြီး အသက် ၅ နှစ်အောက်ကလေးများတွင် မတွေ့ရပါ။
အသည်းထဲရှိ ဆဲလ်များမှစတင်ဖြစ်ပွားသော အသည်းကင်ဆာကို အရွယ်ရောက်ပြီးသူများတွင် အသည်းရောဂါ သို့မဟုတ် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရခြင်း ကြောင့် အသည်းပျက်စီးခြင်း (အသည်းခြောက်ခြင်း)၊ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတစ်ခုခုကြောင့် သို့မဟုတ် ဆေးနှင့်အရက်သောက်သုံးခြင်းကြောင့် အသည်း ပျက်စီးခြင်း တို့ကြောင့် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါသည်။ အသက်ကြီးသည့်ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များတွင် အဆိုပါကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း အများစုသည် ဖြစ်နိုင်ချေအကြောင်းတရား မသိရပါ။ အသည်းထဲရှိ ဆဲလ်များမှစတင်ဖြစ်ပွားသော အသည်းကင်ဆာဖြစ်သည့် ကလေး ၃ ဦးလျှင် ၁ ဦးတွင် အဆိုပါကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည့်အကြောင်းတရားကို သိရပါသည်။ ၎င်းတို့တွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-
အသည်းထဲရှိ ဆဲလ်များမှစတင်ဖြစ်ပွားသော အသည်းကင်ဆာသည် ကင်ဆာဆေးဝါးဖြင့်ကုသရာတွင် ပျောက်ကင်းလေ့မရှိသည့်အတွက် ကုသရပိုမိုခက်ခဲသည်။ ကင်ဆာအကျိတ်အား ခွဲစိတ်၍ လုံးဝဖယ်ရှားပစ်ခြင်း သို့မဟုတ် အသည်းတစ်ခုလုံး အစားထိုးလဲလှယ်ခြင်းသည်သာ ပျောက်ကင်းစေရန် အခွင့်အလမ်းများသည့် အကောင်းဆုံး ကုသနည်းလမ်းများဖြစ်သည်။ ပျောက်ကင်း၍ အသက်ရှင်နိုင်ချေနှုန်းသည် ၃၀% အောက်သာရှိသည်။ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေနိုင်သည့် အခွင့်အလမ်းများကို လွှမ်းမိုးထားသည့် အချက်များမှာ
အသည်းထဲရှိ ဆဲလ်များမှစတင်ဖြစ်ပွားသော အသည်းကင်ဆာအား ခွဲစိတ်၍သာ ကုသနိုင်သည်။ ကင်ဆာအကျိတ်အား လုံးဝဖယ်ရှားပစ်နိုင်သည့် ပမာဏအထိကျုံ့သွားစေရန် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကုထုံး ကိုအသုံးပြုသည်။ သို့သော် အဆိုပါကင်ဆာသည် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကုထုံးကြောင့် သက်ရောက်မှုသိပ်မရှိပါ။
အကယ်၍ ရောဂါတွေ့ရှိချိန်တွင် ကင်ဆာအကျိတ်သည် အသည်းအပြင်ဖက်အထိ ပျံ့နှံ့နေသည်ဆိုပါက ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကုထုံးဖြင့် သို့မဟုတ် ဒေသန္တရကုထုံးများဖြင့် ကုသကြည့်နိုင်ပါသည်။
Sorafenibဆေးသည် အဆိုပါကင်ဆာရောဂါအား နှေးကွေးစေရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ Sorafenib ဆေး ယခင်က သုံးစွဲဖူးသည့်လူနာများဖြစ်ပါက Regorafenibဆေးအား သုံးစွဲနိုင်သည်။ Cisplatinကဲ့သို့ ကင်ဆာဆေးဝါးများသည် အရွယ်ရောက်ပြီးသူများထက် ကလေးများတွင် ပို၍ထိရောက်နိုင်ပါသည်။
ဒေသန္တရ ကုထုံးများသည် အသည်းအစားထိုးကုသရန် စောင့်ဆိုင်းနေသည့် လူနာအား ကူညီနိုင်ပါသည်။ ၎င်းကုထုံးများ၏ အဓိကရည်မှန်းချက်မှာ ကင်ဆာဆဲလ်များ ကြီးထွားနှုန်း နှေးကွေးစေပြီး အသက်ရှည်စေရန်ဖြစ်ပြီး ပျောက်ကင်းအောင်ကုသပေးရန်မဟုတ်ပေ။
အသည်းအစားထိုးကုသထားသည့်လူနာများသည် ကျန်ဘဝသက်တမ်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် ခုခံစွမ်းအားစနစ် ထိန်းချုပ် သည့် ဆေးများသုံးစွဲရန်လိုအပ်ပါသည်။ အဆိုပါဆေးများသည် ခန္ဓာကိုယ်မှ အသည်းအသစ်ကို တိုက်ခိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် ခုခံငြင်းဆန်ခြင်းမှ ထိန်းသိမ်းပေးပါသည်။ အဆိုပါဆေးဝါးများသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ သဘာဝ ခုခံစွမ်းအားကို ကျဆင်းစေသည့်အတွက် လူနာသည် ရောဂါပိုးမွှား ကူးစက်ခံရနိုင်ချေ မြင့်တက်လာနိုင်ပါသည်။ သို့သော် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း အစားထိုးပြီးသူတော်တော်များများသည် အစားထိုးပြီးနောက် ပုံမှန် ကျန်းမာသည့်ဘဝအား ပိုင်ဆိုင်ကြပါသည်။ ပုံမှန်ဆေးစစ်မှုခံယူရန်နှင့် ဆရာဝန်ညွှန်းသည့်အတိုင်း ဆေးသောက်ရန် အရေးကြီးပါသည်။
အထွေထွေကျန်းမာရေးနှင့် ရောဂါ ကာကွယ်ခြင်းအတွက် ကင်ဆာရောဂါပျောက်ကင်းသူ အားလုံးသည် ကျန်းမာသော နေထိုင်မှုပုံစံနှင့် စားသောက်မှု အလေ့အထများကို မွေးမြူသင့်ပါသည်။ ထို့ပြင် မူလအစကတည်းက ပြသခဲ့သော ဆရာဝန်ထံတွင် ပုံမှန် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုများနှင့် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများကိုလည်း အနည်းဆုံး တစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ တစ်ကိုယ်လုံးပျံ့နှံ့အောင် ၀ - ၁၈ နှစ်အကြားဖြစ်သော ကလေးဘဝ ကင်ဆာဆေးသွင်း၍ ကုသပျောက်ကင်းထားသည့် ကလေးကင်ဆာလူနာများသည် ကုထုံး၏ ရေတိုနှင့် ရေရှည်ဘေးထွက်သက်ရောက်မှုများကို စောင့်ကြည့်ပြီး လေ့လာကုသမှုခံယူသင့်သည်။ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည့် ကျန်းမာရေးချို့ယွင်းမှုများမှာ အကြားအာရုံ ချို့တဲ့ခြင်း၊ ကျောက်ကပ်ပြဿနာများ(Cisplatin)နှင့် နှလုံးပြဿနာများ (Anthracylcines)တို့ဖြစ်သည်။
---
ပြန်လည်သုံးသပ်ခဲ့သည့်ရက်စွဲ- ဇွန်လ 2018