ကြိုဆိုပါသည်
Together သည် - လူနာများနှင့် မိဘများ၊ မိသားစုဝင်များနှင့် သူငယ်ချင်းများအပါအဝင် - ကလေးကင်ဆာကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိသူတိုင်းအတွက် ရင်းမြစ်အသစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။
ပိုမိုလေ့လာရန်ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ် မျိုးကွဲများ− ပုံမှန်မဟုတ်သော ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု မြင်းယဥ်၊ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာ၊ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု မြင်းယဥ်
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များ (CPT များ) သည် ဦးနှောက်တွင်းအရည်ရှိအခန်းများတွင် ရှားရှားပါးပါးအစပြုတတ်သော အကျိတ်များဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်တွင်းအရည်ရှိအခန်းများသည် ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောမကြီးအတွင်းနှင့် ဝန်းကျင်ရှိ ဦးနှောက်အရည်ကြည်(CSF) များဖြင့် ပြည့်နေသည့် ဦးနှောက်ထဲရှိ နေရာလွတ်များဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များသည် ကင်ဆာမဟုတ်သော အကျိတ်များဖြစ်နိုင်သလို ကင်ဆာအကျိတ်များလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ CPT များ သည်နို့စို့ကလေးများတွင် အများဆုံးဖြစ်တတ်သည်ဆိုသော်လည်း အရွယ်မရွေးဖြစ်ပွားနိုင်သည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များသည် ကလေးများတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သော ဦးနှောက်အကျိတ်များ၏ 3% ရှိသော်လည်း အသက် 1 နှစ်အောက် နို့စို့ကလေးများတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သော ဦးနှောက်အကျိတ်များ၏ 10% မှ 20% အထိရှိသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ကလေးများနှင့် အသက် 21 နှစ်အောက် လူငယ်ပိုင်းတွင် CPT ဖြစ်ပွားသည့် ဖြစ်ရပ်အသစ်သည် နှစ်စဥ် ခန့်မှန်းခြေ 75 မှ 80 ခုအထိရှိသည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်၏ အဓိကအမျိုးအစား 2 မျိုးရှိသည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစုအကျိတ်အတွက် အဓိကကုထုံးမှာ ခွဲစိတ်ကုထုံးဖြစ်သည်။ ကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံး နှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး ပါဝင်သော နောက်ထပ်ကုထုံးများကိုလည်း အကျိတ်အမျိုးအစားနှင့် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ကျန်ရှိမည့် ရောဂါအတိုင်းအတာအပေါ် မူတည်၍ အသုံးပြုနိုင်သည်။
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးတွင် ဓာတ်ရောင်ခြည် ဖြာကျမှုများ၊ X-rays ရောင်ခြည် သို့မဟုတ် ပရိုတွန်များကိုသုံးပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များကို ကျုံ့အောင် သို့မဟုတ် သေအောင်လုပ်ကြပါသည်။ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များအတွင်းရှိ DNA ကို ဖျက်ဆီးခြင်းအားဖြင့် အလုပ်လုပ်ပါသည်။
CPT ရောဂါလက္ခဏာများသည် ကလေး၏ အသက်အရွယ်နှင့် အကျိတ်တည်နေရာအပေါ်တွင် မူတည်ပြီး ပြောင်းလဲပါသည်။ ကြီးထွားလာသော အကျိတ်သည် ဉီးနှောက်နှင့် အာရုံကြောမကြီးအတွင်းနှင့် ဝန်းကျင်ရှိ ဦးနှောက်အရည်ကြည်၏ ပုံမှန်စီးဆင်းမှုကို ပိတ်ထားသလိုဖြစ်နေမည်။ ၎င်းသည် ဦးနှောက်ရေဝင်ခြင်းဟု သိကြသည့် ဦးနှောက်အတွင်းတွင် အရည်များဖွဲ့တည်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။ အရည်များသည် ဦးနှောက်အရည်ကြည်ပြည့်နေသည့်အခန်းများကို ကျယ်သွားစေပြီး ဦးနှောက်အပေါ်သို့ ဖိအားများ (ခေါင်းခွံတွင်း ဖိအား) တိုးမြင့်သက်ရောက်စေသည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစုအကျိတ်၏လက္ခဏာအများစုသည် ဦးနှောက်တစ်ရှူးပေါ်သို့ ဖိအားများ ပိုမိုသက်ရောက်လာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်၏လက္ခဏာများမှာ−
ဆရာဝန်များသည် ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် စမ်းသပ်ဖော်ထုတ်ကြသည်။ ဤစမ်းသပ်မှုများတွင် အောက်ပါအချက်များ ပါဝင်ပါသည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်သည် အဏုကြည့်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် တစ်ရှူးများကို လေ့လာခြင်း နှင့် အကျိတ်အမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍ ကင်ဆာမဟုတ်သော အကျိတ်ဖြစ်နိုင်သလို ကင်ဆာကျိတ်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ရောဂါစစ်တမ်းထုတ်ရာတွင် CPT များသည် ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာမဟုတ်သော မြင်းယဥ် (CPP) အဖြစ်သော်လည်းကောင်း၊ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာ (CPC) အဖြစ်သော်လည်းကောင်း ထွက်လာပါသည်။
အကျိတ်များကို အဏုကြည့်ကိရိယာဖြင့် မြင်ရသော ပုံစံကိုကြည့်ပြီး အုပ်စုခွဲနိုင်သည်။ မူမမှန်ဆဲလ်များလေလေ၊ အဆင့်မြင့်လေလေဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု မြင်းယဥ်များသည် အဆင့် ၁ အကျိတ်များဖြစ်ပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် ကင်ဆာမဟုတ်သော အကျိတ်များဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာများသည် အဆင့် ၃ အကျိတ်ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ပို၍ဥပဒ်ပေးတတ်သည့် သဘောသဘာဝရှိပြီး အလွန်လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားကြသည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်အားအဆင့်ခွဲခြင်း တွင် ကျောရိုးဆစ်နှင့် ဦးနှောက်ကို MRI ရိုက်ယူပြီး ရောဂါပျံ့နှံ့မှုအတိုင်းအတာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ခါးပိုင်းကိုဖောက်၍ ကျောရိုးမှ အရည်ထုတ်ယူစစ်ဆေးပြီး CSF တွင် ကင်ဆာဆဲလ်ပျံ့မပျံ့ကိုသော်လည်းကောင်း စစ်ကြည့်ရသည်။
အကျိတ်ကို အရှင်းခွဲထုတ်နိုင်ပါက ကုသပျောက်ကင်းရန် အလားအလာအလွန်ကောင်းသည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု မြင်းယဥ် (CPP) အား ခွဲထုတ်မှုအောင်မြင်ပါက အသက်ရှင်နိုင်ခြေ 100 ရာခိုင်နှုန်းသို့နီးမည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာ (CPC) သည် ပို၍ဥပဒ်ပေးတတ်ပြီး ကုသပျောက်ကင်းရန် အလားအလာသည် အနီးစပ်ဆုံး 50% မှ 70% အထိဖြစ်သည်။
ရောဂါအခြေအနေတိုးတက်မှုကို လွှမ်းမိုးသည့် အချက်များတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်ပါသည်။
ကုသမှုတွင် အကျိတ်အရွယ်အစားနှင့် တည်နေရာ၊ ကလေး၏အသက်အရွယ်နှင့် အကျိတ်အမျိုးအစားများ (CPP နှင့် CPC) အပါအဝင် အကြောင်းအချက်များစွာပေါ်တွင် မူတည်ပါသည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များအတွက် ကုသမှုတွင် ခွဲစိတ်ကုထုံး၊ ကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံးနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးများပါဝင်သည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု မြင်းယဥ်နှင့် ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များကို ဖြစ်နိုင်မည်ဆိုပါက ခွဲစိတ်ပြီးသာ အဓိကဖယ်ထုတ်ရပါသည်။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာသည် ပို၍ဥပဒ်ပေးတတ်သည့် ကင်ဆာဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ လူနာအများစုသည် တစ်ခုထက်ပိုသည့် ကုထုံးများကို ခံယူရနိုင်ပါသည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်ကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရန်နှင့် ကုသရန်အတွက်ခွဲစိတ်ကုထုံး ကို သုံးသည်။ ခွဲစိတ်ကုထုံးသုံးရသည့် ရည်ရွယ်ချက်မှာ အကျိတ်ကိုရသလောက်ဖယ်ထုတ်ရန်ဖြစ်သည်။ အကျိတ်တည်နေရာကြောင့် ခွဲစိတ်ကုထုံးကို မသုံးနိုင်ခြင်းမျိုးရှိနိုင်သော်လည်း ဖြစ်ခဲသည်။
ယေဘုယျအားဖြင့် ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု မြင်းယဥ်တွင် အကျိတ်ကိုအရှင်းဖြတ်ထုတ်ပြီးဖြစ်ပါက နောက်ထပ်ကုသမှုမလိုအပ်ပါ။ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု ကင်ဆာရှိသော ကလေးငယ်များသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ခွဲစိတ်ကုထုံးအပြင် ကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံးနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးများကိုသုံးရန် လိုအပ်ပါသည်။
အချို့သော ဖြစ်ရပ်များတွင် ဦးနှောက်ဝန်းကျင်၌ အရည်များခိုအောင်းနေခြင်း (ဦးနှောက်ရေဝင်ခြင်း) ကို ဟန့်တားရန် ဦးနှောက်ထဲသို့ အရည်လွှဲလမ်းကြောင်း ထည့်ရပါသည်။ ဤအရည်များသည် ဦးခေါင်းခွံအတွင်း ဖိအားသက်ရောက်မှုကို ပိုများလာစေပြီး ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစုအကျိတ်နှင့် ဆက်စပ်နေသည့်ရောဂါလက္ခဏာများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အရည်လွှဲလမ်းကြောင်းဆိုသည်မှာ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောမကြီးအတွင်းနှင့် ဝန်းကျင်ရှိ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ကို ဦးနှောက်ထဲမှ ဖယ်ထုတ်နိုင်အောင် ဖောက်ထုတ်ခြင်းဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာများကို လျှော့ချပေးသည့် ပြွန်ငယ်ဖြစ်သည်။ အရည်လွှဲလမ်းကြောင်းကို ယာယီထည့်ထားနိုင်သလို အပြီးလည်းထည့်ထားရနိုင်ပါသည်။
အရည်လွှဲလမ်းကြောင်းဆိုသည်မှာ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောမကြီးအတွင်းနှင့် ဝန်းကျင်ရှိ ဦးနှောက်အရည်ကြည်ကို ဦးနှောက်ထဲမှ ဖယ်ထုတ်နိုင်အောင် ဖောက်ထုတ်ပေးသည့် ပြွန်ငယ်ဖြစ်သည်။ ဤအရည်များသည် ဦးခေါင်းခွံအတွင်း ဖိအားသက်ရောက်မှုကို ပိုများလာစေပြီး ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစုအကျိတ်နှင့် ဆက်စပ်နေသည့်ရောဂါလက္ခဏာများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
ယေဘုယျအားဖြင့် ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်များ၊ အထူးသဖြင့် CPC ကို ကုသရန် ခွဲစိတ်ကုထုံး နှင့်/သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးနှင့်အတူကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံး ကိုပါ အသုံးပြုကြပါသည်။ ကီမိုဆေးသွင်းခြင်း ကုထုံးကို တစ်ကိုယ်လုံးသို့ပျံ့နှံ့ စေခြင်းဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မူလနေရာတွင်သာ ကွက်ပေး၍ဖြစ်စေ၊ တစ်ရှူးကာဖုံးမြှေးအတွင်းနှင့် ဆိုင်သောနေရာတွင် ထိုးသွင်း၍ဖြစ်စေ ပေးနိုင်သည်။
တစ်ခါတစ်ရံတွင် အခြားကုထုံးများအပြင်ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံး ကိုလည်း အသုံးပြုကြပါသည်။ အသုံးပြုမည့် ကုထုံးအမျိုးအစားသည် အကျိတ်တည်နေရာနှင့် အကျိတ်ပျံ့မပျံ့အပေါ် မူတည်သည်။ ကလေးများတွင် ဖြစ်တတ်သော ဦးနှောက်ကင်ဆာများကို ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးအသုံးပြု၍ကုသရာတွင် ကလေး၏အသက်အရွယ်ကိုပါ ထည့်သွင်းစဥ်းစားရန် အရေးကြီးသည်။
CPC ရောဂါပြန်ဖြစ်သောကြောင့် ကီမိုဆေးသွင်းခြင်းကုထုံးမတိုးတော့သော ကလေးများကို စမ်းသပ်ကုသမှု သုတေသနလုပ်ငန်း တွင် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးပေးနိုင်သည်။ လူနာများသည် CPC အတွင်းရှိ ကင်ဆာဆဲလ်များကို သီးသန့်ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မည့် ဇီဝပစ္စည်းများမရနိုင်ပါက လုပ်ဆောင်ဆဲကိုယ်ခံအားကုထုံး စမ်းသပ်ကုသမှုသုတေသနများနှင့် အဆင့် ၁ လေ့လာမှုများတွင် ပါဝင်ရန် သတ်မှတ်ချက်ပြည့်မီနိုင်သည်။
ဦးနှောက်အရည်ကြည်ထုတ်ပေးသည့် ဦးနှောက်အခန်းအမြှးဖုံး အာရုံကြောဆဲလ်ကွန်ရက်နှင့် သွေးကြောစု အကျိတ်လူနာများအတွက် အထောက်အကူပြုစောင့်ရှောက်မှုတွင် သင့်တော်သည့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး နှင့် အာရုံကြောပိုင်းဆိုင်ရာ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုများပါဝင်ပါသည်။ စတီးရွိုက်နှင့် အတက်ကျဆေးများကိုပါသုံးရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်။ လေ့လာသင်ယူမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များချမှတ်မှုနှင့် ကင်ဆာရောဂါကုသမှုများတွင် ကြုံလာနိုင်သော ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းနိုင်စေရန် ဖြည့်စွက်ပံ့ပိုးမှုများလိုအပ်နိုင်ပါသည်။
CPT ဖြစ်ပြီးနောက် နှစ်ရှည်အသက်ရှင်သည့် ကလေးများတွင် ကုထုံး၏နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများရှိမရှိကို ရေရှည်အနီးကပ်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးသွားရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်။ germline TP53 သန္ဓေပြောင်းမှု သို့မဟုတ် Li-Fraumeni မျိုးရိုးလိုက်ကင်ဆာရောဂါရှိနေသော ကလေးများသည် မျိုးဗီဇနှင့်ပတ်သက်သော နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးမှုပေးမှုများဆီသို့ ညွှန်းပို့ပေးမှုနှင့် ဤရောဂါလက္ခဏာစုနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် အခြားကင်ဆာရောဂါများကို ထောက်လှမ်းစောင့်ကြည့်မှုများလိုအပ်ပါသည်။
---
ပြန်လည်သုံးသပ်ခဲ့သည့်ရက်စွဲ- ဇွန်လ 2018