Przejdź do głównej zawartości

Obrazowanie metodą pozytronowej tomografii emisyjnej (PET)

Czym jest obrazowanie PET?

Obrazowanie metodą pozytronowej tomografii emisyjnej (ang. positron emission tomography, PET) uwidacznia czynność narządów i tkanek w organizmie.

Do czego służy obrazowanie PET?

Obrazy PET pomagają lekarzom w diagnozowaniu i leczeniu nowotworów.

Umożliwiają one uwidocznienie i śledzenie aktywności komórek, w tym komórek nowotworowych. Obrazowanie PET umożliwia ocenę:

  • Przepływu krwi
  • Szybkości wzrostu guza nowotworowego
  • Skuteczności działania leków cytostatycznych stosowanych w chemioterapii 

Czym jest obrazowanie PET-TK?

W niektórych przypadkach obrazowanie PET jest przeprowadzane jednocześnie z tomografią komputerową (TK). Obrazowanie PET-TK pozwala na zgromadzenie danych uzyskanych obiema technikami – PET i TK – oraz połączenie ich na obrazach. 

Obrazowanie PET-TK dostarcza lekarzom informacji dotyczących czynności, wielkości, kształtu i położenia nowotworu oraz sąsiadujących z nim obszarów.

Najpierw odbywa się obrazowanie TK. W jego wyniku tworzone są obrazy anatomiczne narządów i struktur ciała.

Następnie przeprowadzane jest obrazowanie PET, w którym uzyskiwane są obrazy przedstawiające metaboliczne lub czynnościowe zmiany w tkankach.

Obraz PET-TK pacjenta pediatrycznego z chłoniakiem nieziarniczym
Obraz PET-TK w płaszczyźnie bocznej pacjenta pediatrycznego z chłoniakiem nieziarniczym
Obraz PET-TK w płaszczyźnie osiowej pacjenta pediatrycznego z chłoniakiem nieziarniczym

Obrazowanie PET-TK pozwala na zgromadzenie danych uzyskanych obiema technikami – PET i TK – oraz połączenie ich na obrazach.

Na jakiej zasadzie odbywa się obrazowanie PET?

Obrazowanie PET polega na pomiarze poziomu glukozy, czyli rodzaju cukru, w komórkach.

Przed badaniem PET dziecku wstrzykuje się znacznik radioaktywny. Ma on postać glukozy połączonej z niewielką ilością materiału radioaktywnego.

Komórki nowotworowe mogą rosnąć i dzielić się w szybkim tempie. W związku z tym pochłaniają one znacznie więcej glukozy niż zdrowe komórki. Materiał radioaktywny połączony z cząsteczkami glukozy jest widoczny na obrazach PET w postaci jasnych obszarów. 

Nastolatek z nowotworem ułożony do obrazowania PET otrzymuje zastrzyk ze znacznika radioaktywnego.

Pacjentom wstrzykuje się znacznik radioaktywny, który ma postać glukozy połączonej z niewielką ilością materiału radioaktywnego.

Czego się spodziewać podczas wizyty w ośrodku w celu wykonania badania PET?

Każdy szpital pediatryczny ma inne procedury, jednak zazwyczaj można się spodziewać poniżej opisanego przebiegu wizyty.

  • Pacjent i jego rodzic lub opiekun rejestrują się w punkcie rejestracji i przechodzą do poczekalni. Następnie zostaną wywołani w celu udania się do pomieszczenia z aparatem do obrazowania PET.
  •  Personel pielęgniarski lub technik sprawdzi u dziecka poziom glukozy. Jeśli poziom jest prawidłowy, zostanie wykonany zastrzyk ze znacznika radioaktywnego (FDG).
  • Następnie konieczne jest odczekanie około 45 minut, aż znacznik rozprzestrzeni się po całym ciele.
  • Aparat do obrazowania PET ma duże wymiary i okrągły kształt z otworem pośrodku, przez który przesuwa się stół do obrazowania. Gdy nadejdzie czas badania, technik pomaga dziecku w ułożeniu się na stole. Technik zadba o to, aby pozycja dziecka była prawidłowa. Następnie technik uda się do sąsiedniego pomieszczenia, gdzie widzi i słyszy pacjenta oraz może z nim rozmawiać podczas badania.
  • Badanie jest bezbolesne. Jedyną niedogodnością dla dziecka jest konieczność pozostawania w nieruchomej pozycji przez 30–45 minut. Dziecko może otrzymać lek wywołujący sedację, dzięki czemu może przespać całą procedurę. Dziecięcy psychoonkolog kliniczny może również poćwiczyć z pacjentem techniki relaksacji.
Nastolatek z nowotworem poddawany pierwszej fazie obrazowania PET – na twarzy pacjenta widoczne są czerwone wskaźniki laserowe.

Po włączeniu aparatu do obrazowania pacjent zobaczy czerwone wskaźniki laserowe obrazowania, nie są one jednak odczuwalne w żaden inny sposób.

Po włączeniu aparatu do obrazowania dziecko zobaczy czerwone wskaźniki laserowe obrazowania, nie są one jednak odczuwalne w żaden inny sposób.

  • Po włączeniu aparatu do obrazowania dziecko zobaczy czerwone wskaźniki laserowe obrazowania, nie są one jednak odczuwalne w żaden inny sposób. Aparat do obrazowania PET nie robi dużo hałasu. Jego ścianki nie stykają się z ciałem pacjenta. Dziecko może w czasie badania słuchać muzyki lub oglądać film.
  • Stół przesuwa się przez duży otwór pośrodku aparatu kilka razy podczas badania.
  • Jeśli nie zastosowano sedacji, dziecko może zwykle od razu po badaniu powrócić do zwykłych aktywności. W przypadku sedacji należy odczekać, aż leki znieczulające przestaną działać, przebywając w pomieszczeniu przeznaczonym specjalnie do tego celu.

Jak przygotować dziecko do obrazowania PET?

O badaniu należy porozmawiać zespołem opiekującym się pacjentem. Ponadto poniższe wskazówki ogólne mogą okazać się przydatne.

  • W ramach przygotowania do badania na kilka godzin przed obrazowaniem dziecko nie powinno przyjmować określonych pokarmów lub napojów ani wykonywać ćwiczeń fizycznych, ponieważ może to mieć wpływ na wyniki obrazowania.
  • Dziecko powinno być ubrane w luźną i wygodną odzież. Aparaty do obrazowania PET wymagają chłodzenia, więc w pracowni badań może być zimno.
  • W placówce należy się pojawić kilka minut przed wyznaczonym terminem wizyty w celu rejestracji. 

Czy obrazowanie PET jest bezpieczne?

Poziom promieniowania jest bardzo niski. Zespół opiekujący się pacjentem wyjaśni ryzyko i korzyści związane z badaniem. W razie jakichkolwiek obaw pacjenci i ich rodziny powinni porozmawiać z członkiem opiekującego się nimi zespołu.

Materiał radioaktywny jest szybko wydalany z organizmu. Za sprawą naturalnego procesu rozpadu promieniotwórczego radioaktywność materiału z czasem zanika. Materiał ten jest ponadto wydalany z organizmu z moczem lub kałem w ciągu pierwszych kilku godzin po badaniu.

Zespół medyczny z pewnością poinformuje pacjenta i jego rodzinę o konieczności picia dużych ilości wody w celu wypłukania materiału radioaktywnego z organizmu.

Choć poziom radioaktywności jest bardzo niski, należy mimo wszystko stosować poniższe środki ostrożności podczas opieki nad dzieckiem po badaniu:

  • Zawsze myj ręce po przewinięciu dziecka lub kontakcie z jego płynami ustrojowymi.
  • Przez dwa dni po badaniu zużyte pieluchy należy przechowywać w oddzielnym pojemniku na śmieci i dopiero po tym okresie wyrzucić je razem ze zwykłymi śmieciami.
  • Jeśli jesteś w ciąży, nie przytulaj dziecka przez co najmniej 24 godziny po badaniu. Ponadto dziecko powinno unikać bezpośredniego kontaktu z niemowlętami i małymi dziećmi w dniu badania.

W jaki sposób przekazywane są wyniki badania?

Obrazy analizuje lekarz specjalizujący się w medycynie nuklearnej. Po analizie opis trafia do lekarza prowadzącego pacjenta. Lekarz prowadzący omawia wyniki podczas kolejnej wizyty z pacjentem i jego rodzicem lub opiekunem.


Sprawdzono: styczeń 2022 r.