သွေးအားနည်းရောဂါ

ကလေးကင်ဆာလူနာများတွင် သွေးအားနည်းရောဂါဟု ခေါ်ဆိုသည့် သွေးနီဥဆဲလ်များလျော့ကျလာခြင်းမျိုး ကြုံတွေ့လာနိုင်သည်။ ရိုးတွင်းခြင်ဆီ ကိုပျက်ဆီးစေသည့် တချို့သော ကုသနည်းများ သို့မဟုတ် ကင်ဆာရောဂါတို့က အထက်ပါအခြေအနေမျိုးကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။

သွေးနီဥဆဲလ်များသည် အဆုတ်မှ အောက်ဆီဂျင်ကို ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းအသီးသီးသို့ သယ်ဆောင်ပေးသောဆဲလ်များ ဖြစ်ကြသည်။ သွေးအားနည်းရောဂါ ခံစားနေရသူများသည် မောပန်းအားနည်းနေမည်။

ဖြစ်ရခြင်းအကြောင်းများ

သွေးအားနည်းရောဂါဖြစ်ရခြင်း အကြောင်းများမှာ-

• ကီမိုဆေးသွင်းကုသခြင်း – ကီမိုဆေးသွင်းကုသခြင်းသည် ရိုးတွင်းခြင်ဆီကို ပျက်စီးစေနိင်သည်။ 
• ဓာတ်ရောင်ခြည်ပေးခြင်း – ခန္ဓာကိုယ်နေရာအနှံ့အပြား သို့မဟုတ် တင်ပုဆုံရိုးများ၊ ခြေထောက်များ၊ ရင်ဘက်နှင့် ဝမ်းဗိုက်နေရာတို့အား ဓာတ်ရောင်ခြည်ပေးခြင်းသည် ရိုးတွင်းခြင်ဆီကို ပျက်စီးစေနိုင်သည်။
• တချို့သောကင်ဆာအမျိုးအစားများတွင် – ရိုးတွင်းခြင်ဆီတွင်ဖြစ်သောရောဂါများဖြစ်သည့် သွေးကင်ဆာ (လူကီးမီးယား) နှင့် ပြန်ရည်ကျိတ်ကင်ဆာတို့သည် သွေးအားနည်းရောဂါကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
• အလွန်အမင်းသွေးထွက်ခြင်း – ခွဲစိပ်ပြီးနောက် သို့မဟုတ် ကင်ဆာအကျိတ်ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း သွေးယိုစီးမှုကြောင့် ထိုအခြေအနေမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။
• ပျို့အန်ချင်စိတ်ဖြစ်ခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း၊ အစားစားချင်စိတ်မရှိခြင်း – ထိုသို့ဖြစ်ပါက လူနာများတွင် သွေးနီဥဆဲလ်များပြုလုပ်ရန်လိုအပ်သော လုံလောက်သည့် အာဟာရဓာတ်များ (ဥပမာ သံဓာတ်၊ ဖော်လစ်အက်စစ်နှင့် ဗီတာမင် B12) မရရှိစေရန် နှောက်ယှက်ထားသလို ဖြစ်နေနိုင်သည်။

ရောဂါသွင်ပြင်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများ

သွေးအားနည်းရောဂါ၏ လက္ခဏာရပ်များတွင်

• မူးနောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ခြင်း
• အသက်ရှူကျပ်ခြင်း
• အလွန်အမင်းအားနည်းမောပန်းသလို ခံစားနေရခြင်း
• နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း
• ဖြူဖျော့ခြင်း

သွေးအားနည်းရောဂါ ရှာဖွေဖော်ထုတ်ခြင်း

သွေးအားနည်းရောဂါ ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရာတွင် သွေးဥဆဲလ်အရေအတွက် အပြည့်အစုံကိုစစ်ဆေးခြင်းမှာ အသုံးအများဆုံးနည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ထိုစမ်းသပ်မှုတွင် သွေးနီဥများကို နည်းလမ်း ၂ သွယ်ဖြင့် ရေတွက်သည်။ – ဟေမိုဂလိုဘင် (hemoglobin) နှင့် ဟေမတိုခရစ် (hematocrit)တို့ဖြစ်သည်။ ဟေမိုဂလိုဘင်သည် ပရိုတင်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အောက်ဆီဂျင်ကို သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးသည်။ ဟေမတိုခရစ် (hematocrit)သည် သွေးထဲတွင်ပါဝင်နေသော သွေးနီဥဆဲလ်များ၏ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။

သွေးအားနည်းရောဂါကို ကုသခြင်း

ကုသခြင်းတွင် ပါဝင်နိုင်သည်များမှာ-

• သွေးနီဥဆဲလ်များသွင်းခြင်း – လူနာများသည် သွေးနီဥဆဲလ်များကို ပင်မသွေးပြန်ကြောနှင့်ချိတ်ဆက်ထားသော ကိရိယာမှဖြစ်စေ သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်အစွန်အဖျားပိုင်း သွေးပြန်ကြောမှဖြစ်စေ လက်ခံရရှိသည်။ ထိုကုသမှုမှာ ကင်ဆာလူနာများတွင် အလွန်တွေ့ရများသည်။
• ဆေးဝါးများ – စောင့်ရှောက်ကုသပေးသူများသည် ရှားရှားပါးပါးဖြစ်ရပ်များတွင် လူနာအား သွေးနီဥဆဲလ်များထုတ်လုပ်ခြင်းကို လှုံ့ဆော်ပေးသည့် ဆေးဝါးများ ပေးကောင်းပေးနိုင်သည်။
• ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ် ဖြည့်စွက်အား‌ဆေးများ – လူနာအနည်းငယ်တွင် ကုသပေးသည့်အဖွဲ့သည် သွေးနီဥဆဲလ်များထုတ်လုပ်ခြင်းကို ‌ထောက်ပံ့ပေးသည့် သံဓာတ်၊ ဖောလစ်အက်စစ် သို့မဟုတ် ဗီတာမင် B12 စသည့် ဖြည့်စွက်အားဆေးများ သောက်ရန်အကြံပြုပေးနိုင်သည်။ သို့သော် ဗီတာမင် သို့မဟုတ် သတ္တုဓာတ်များချို့တဲ့ခြင်းကြောင့် သွေးအားနည်းရောဂါ ဖြစ်ရခြင်းမဟုတ်ပါ။

သွေးအားနည်းရောဂါကုသရန် နည်းလမ်းများ

သွေးအားနည်းရောဂါကုသရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့်အဆင့်များမှာ-

• လှုပ်ရှားမှုနှင့် နားနေမှုတို့ကို မျှမျှတတလုပ်ပါ။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုအချို့ပြုလုပ်ခြင်းနှင့်အတူ နေ့ခင်းဘက်တွင် ခဏတစ်ဖြုတ်အိပ်စက်ခြင်းတို့ကို ကြိုးစားလုပ်ပါ။ အိပ်ယာထဲတွင်သာ တစ်ချိန်လုံးလှဲနေခြင်းကလည်း လူများကို အားနည်းစေနိုင်ကြောင်း သတိပြုပါ။ 
• နေ့စဉ်နေ့တိုင်း အကြံပြုထားသည့် အချိန်နာရီအတိုင်း အိပ်ပါ။ (ခဏတဖြုတ်အိပ်စက်ခြင်းအပါအဝင်)-
  • တစ်နှစ်အောက်ကလေးငယ်များ – ၁၂-၁၆ နာရီ
  • ၁-၂ နှစ် –၁၁-၁၄ နာရီ
  • ၃-၅ နှစ်– ၁၀-၁၃ နာရီ
  • ၆-၁၂ နှစ်– ၉-၁၂ နာရီ
  • ၁၃-၁၈ နှစ် –၈-၁၀ နာရီ
    မူလရင်းမြစ်။ ။ American Academy of Pediatrics နှင့် American Academy of Sleep Medicine
• ကျန်းမာရေးလျော်ညီသော အစားအစာနှင့် ဖျော်ရည်တို့ကိုသာ စားသောက်ပါ။ -- မည်သည့်အစားအစာ၊ အရည်မျိုးက အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ကို ကုသပေးသည့်အဖွဲ့ကို မေးမြန်းပါ။