Menu
Close
Biegunka to stan, w którym stolec staje się luźny lub wodnisty i częściej dochodzi do wypróżniania się. Biegunce mogą towarzyszyć skurcze brzucha lub może dojść do utraty kontroli nad oddawaniem stolca.
W rozumieniu ogólnym za biegunkę można uznać stan, w którym dana osoba oddaje więcej niż trzy luźne stolce w ciągu doby.
Biegunka jest często spotykanym działaniem niepożądanym u dzieci chorujących na ciężkie choroby. Jej przyczyny są różne i mogą obejmować chemioterapię, przyjmowanie antybiotyków i zakażenie. W niektórych przypadkach biegunka może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak
odwodnienie, niedożywienie i zaburzenia równowagi metabolicznej.
Sposoby przeciwdziałania biegunce obejmują przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych i zmiany w diecie. Ważne jest również dbanie o odpowiednie nawodnienie dziecka, co można osiągnąć przez picie dużej ilości płynów lub podawanie ich dożylnie.
Jeśli przyczyną biegunki jest wirus lub bakteria, może być wymagane wyleczenie zakażenia. Biegunka spowodowania przez leczenie, takie jak chemioterapia, może wymagać od zespołu opiekującego się pacjentem zmodyfikowania harmonogramu leczenia do momentu, aż objawy ulegną poprawie.
Przy ocenie biegunki bierze się pod uwagę:
Zespół opiekujący się pacjentem może poprosić rodzica lub opiekuna dziecka o wskazanie wyglądu stolców przy użyciu schematycznych rysunków. Ocenie są również poddawane inne oznaki i objawy, takie jak:
Mogą zostać wykonane badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi oraz badania poziomu elektrolitów i czynności nerek.
Zbadany może zostać również stolec pod kątem obecności wirusów lub bakterii. Zakażenie przebiegające z biegunką jest często wywoływane przez:
Biegunka wywołana zakażeniem może wymagać innego leczenia.
Zespół opiekujący się pacjentem uwzględnia również inne potencjalne przyczyny biegunki, takie jak przyjmowane leki, dieta i czynniki sytuacyjne.
W rzadszych przypadkach ocena biegunki może obejmować wykonanie badań obrazowych w celu sprawdzenia przewodu pokarmowego.
Biegunka i zaparcia to często spotykane problemy u dzieci chorujących na ciężkie choroby, takie jak nowotwór.
Biegunka może być stanem zagrażającym życiu. Potencjalne problemy zdrowotne wynikające z biegunki obejmują:
W niektórych przypadkach konieczne może być odłożenie w czasie chemioterapii i innych metod leczenia do momentu ustąpienia objawów.
Składniki odżywcze i woda są przyswajane z treści pokarmowej przemieszczającej się przez przewód pokarmowy. Pozostałości tworzą stolec, który jest wydalany na zewnątrz ciała. Jelita wydzielają soki trawienne i śluz, ułatwiające rozkładanie masy pokarmowej na poszczególne składniki oraz przemieszczanie jej przez jelita.
W przewodzie pokarmowym znajdują się również bakterie, które ułatwiają trawienie.
Czasami stolec staje się zbyt wodnisty, ponieważ płyny nie są wchłaniane lub zwiększa się ilość wydzielin. Ponadto przyjmowanie leków może naruszyć równowagę flory bakteryjnej w jelitach. Wzmożone ruchy perystaltyczne jelit mogą również przyspieszyć pasaż stolca przez przewód pokarmowy.
Zmiana lub zaburzenie równowagi jednego bądź kilku z tych procesów trawiennych może wywołać biegunkę.
Do czynników, które mogą wywołać biegunkę u dzieci chorujących na ciężkie choroby, zaliczają się:
Biegunka jest częstym działaniem niepożądanym chemioterapii. W tym kontekście nazywa się ją czasami „biegunką w przebiegu chemioterapii”. Istnieje kilka mechanizmów, przez które chemioterapia wywołuje biegunkę.
Chemioterapia może prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej wyściełającej jelita. Niektóre leki mogą również zaburzać równowagę płynów w jelitach. Objawia się to nieprawidłowym wchłanianiem płynów lub wydzielaniem nadmiernej ilości soków jelitowych bądź śluzu.
Ponadto chemioterapia może zakłócać wchłanianie składników odżywczych lub zmieniać sposób działania enzymów trawiennych w jelitach.
| Leki związane z wysokim ryzykiem biegunki | Leki związane z umiarkowanym ryzykiem biegunki |
|---|---|
| Busulfan | Cyklofosfamid |
| Kapecytabina | Daunorubicyna |
| Dazatynib | Etopozyd |
| Docetaksel | Interferon |
| Fluorouracyl (5-FU) | Melfalan |
| Idarubicyna | Metotreksat |
| Imatynib | Niwolumab |
| Irynotekan | Paklitaksel |
| Mykofenolan | Topotekan |
| Pazopanib | Winkrystyna |
| Sorafenib | |
| Sunitynib |
Biegunka może stanowić działanie niepożądane innych leków powszechnie stosowanych u pacjentów z nowotworami wieku dziecięcego. Dzieje się tak z wielu powodów. Niektóre leki mogą zaburzać równowagę między „dobrymi” i „złymi” bakteriami, które znajdują się w żołądku i jelitach. Działanie innych leków może mieć wpływ na trawienie pokarmów lub ilość wchłanianych albo wydzielanych płynów.
Leki potencjalnie wywołujące biegunkę obejmują antybiotyki, do których zaliczają się:
Biegunkę mogą również powodować środki zmiękczające stolec, środki przeczyszczające, antacydy oparte na wodorotlenku magnezu, chlorek potasu i inhibitory pompy protonowej.
Radioterapia w obszarze jamy brzusznej, pleców lub miednicy może wywoływać biegunkę. Radioterapia powoduje obumieranie szybko rosnących komórek, takich jak te wyściełające jelita. Działanie to jest określane jako popromienne zapalenie jelit.
Objawy obejmują nudności, wymioty, skurcze brzucha, zmęczenie i biegunkę. Stolce mogą być wodniste oraz zawierać krew lub śluz.
Popromienne zapalenie jelit zwykle zaczyna ustępować po 2–3 tygodniach od zakończenia leczenia, jednak objawy mogą się utrzymywać nawet przez 12 tygodni lub jeszcze dłużej. Jeśli u dziecka wystąpi popromienne zapalenie jelit, biegunka może się utrzymywać przez dłuższy czas, a także nawracać w późniejszym życiu.
Do czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia biegunki w przebiegu radioterapii, zaliczają się:
W leczeniu biegunki wywołanej przez radioterapię wykorzystuje się leki, takie jak loperamid i oktreotyd.
Biegunka może być przyczyną poważnych problemów ze zdrowiem. Leczenie objawów u dziecka wymaga ścisłej współpracy z zespołem opiekującym się pacjentem. Strategie przeciwdziałania biegunce obejmują przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych i zmiany w diecie.
Podczas biegunki ważne jest dbanie o odpowiednie nawodnienie. Gdy biegunka ma ostry przebieg lub dziecko nie może przyjmować odpowiedniej ilości płynów doustnie, może być wymagane wdrożenie leczenia przeciwko odwodnieniu.
W leczeniu biegunki mogą być stosowane leki, takie jak loperamid (Imodium®) i antybiotyki.
W wyjątkowych przypadkach leczenie określonych rodzajów biegunki może obejmować atropinę i oktreotyd.
W niektórych przypadkach pomocne są probiotyki. Jednak stosowanie tych preparatów u dziecka powinno się odbywać wyłącznie pod nadzorem zespołu opiekującego się pacjentem.
Zespół opiekujący się pacjentem dobiera optymalne w danym przypadku leczenie.
Zespół opiekujący się pacjentem może zasugerować zmiany w diecie obejmujące jedzenie mniejszych porcji posiłków, wybieranie produktów spożywczych bez wyrazistego smaku oraz zrezygnowanie z napojów zawierających kofeinę.
Zespół medyczny może również zalecić stosowanie tzw. diety BRAT (ang. bananas, rice, applesauce and toast) składającej się z bananów, ryżu, musu jabłkowego i tostów. Ta dieta jest uboga w ważne składniki odżywcze, nie należy więc stosować jej dłużej niż kilka dni ani w sposób niezgodny z zaleceniami zespołu opiekującego się pacjentem.
Inne dozwolone produkty spożywcze mogą obejmować płatki owsiane, niesłodzone płatki śniadaniowe, krakersy, makaron bez sosu oraz miękkie i obrane ze skórki owoce, takie jak brzoskwinie lub gruszki. Powrót do pokarmów stałych warto zacząć od zup na bazie bulionu z gotowanymi warzywami i chudym mięsem. Dzięki jedzeniu zup zwiększa się ponadto podaż płynów.
Niektóre rodzaje pokarmów mogą nasilać biegunkę. Zaliczają się do nich ostre i tłuste potrawy, mleko i produkty mleczne, surowe owoce i warzywa, suszone owoce, soki z niektórych owoców, produkty spożywcze o wysokiej zawartości tłuszczu lub cukru oraz kofeina.
Jeśli przyczyną biegunki jest choroba „przeszczep przeciwko gospodarzowi” (GVHD), dziecko może wymagać specjalnej diety. Porozmawiaj o tym z zespołem opiekującym się Twoim dzieckiem.
DOZWOLONE PRODUKTY SPOŻYWCZE
NIEDOZWOLONE PRODUKTY SPOŻYWCZE
—
Together nie promuje stosowania żadnej marki produktów wymienionych w niniejszym artykule.
—
Sprawdzono: wrzesień 2022 r.
