Przejdź do głównej zawartości

Odporność, choroba i zakażenie

Czym jest układ odpornościowy?

Układ odpornościowy chroni organizm przed zakażeniem. Sieć specjalnych komórek, tkanek i narządów wspólnymi siłami broni organizm przed różnymi „intruzami” lub mikroorganizmami. Te mikroorganizmy lub patogeny obejmują bakterie, pasożyty, wirusy i grzyby. W większości przypadków organizm może sam obronić się przed szkodliwymi atakami. Niektóre osoby mają jednak osłabiony układ odpornościowy, który nie może ich wystarczająco skutecznie chronić przed mikroorganizmami.

Pierwszą linią obrony układu odpornościowego jest tarcza, która zapobiega wnikaniu mikroorganizmów do wnętrza ciała. Taką funkcję pełni ludzka skóra, która działa jak fizyczna bariera chroniąca przed atakiem. Wyściełająca drogi oddechowe i pokarmowe błona śluzowa także przeciwdziała wnikaniu szkodliwych patogenów.

Ilustracja przedstawia neutrofile wyczuwające obecność bakterii, przeciskające się przez naczynie krwionośne do miejsca zakażenia i niszczące oznaczoną bakterię.

Białe krwinki, nazywane neutrofilami, przemierzają układy krwionośny i limfatyczny, wypatrując mikroorganizmów lub patogenów powodujących choroby i niszcząc je.

Co się dzieje, gdy patogenowy intruz przedrze się przez tarczę organizmu? Organizm w odpowiedzi szykuje drugą linię obrony. Specjalne komórki układu odpornościowego przemierzają układy krwionośny i limfatyczny, wypatrując patogenów i niszcząc je.

Intruza, który wywołuje odpowiedź ze strony układu odpornościowego, nazywamy antygenem. Niektóre komórki układu odpornościowego atakują przenikające do ciała patogeny. Inne specjalizują się w rozpoznawaniu i zapamiętywaniu określonych patogenów. Układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które przyłączają się do określonych antygenów, co umożliwia ich zniszczenie. W ten sposób procesy uodparniania lub szczepienia chronią organizm przed konkretnymi chorobami.

  1. Zapobieganie
  2. Patrolowanie
  3. Alarmowanie
  4. Niszczenie
 

Materiały dotyczące układu odpornościowego

Pacjent onkologiczny w maseczce

Niektórzy pacjenci muszą nosić specjalne maski, które pomagają odfiltrować mikroorganizmy, kurz i zarodniki z wdychanego powietrza.

Nowotwór a układ odpornościowy

Nowotwór i związane z nim leczenie mogą powodować osłabienie układu odpornościowego. Oznacza to, że dziecko z nowotworem jest często bardziej narażone na to, że rozwinie się u niego zakażenie i choroba. O osobach, których układ odpornościowy nie funkcjonuje prawidłowo, mówi się, że mają obniżoną odporność.

W jaki sposób nowotwór wpływa na odporność

Choroba nowotworowa może obniżyć odporność na wiele sposobów:

  • Nowotwór lub związane z nim leczenie mogą spowodować spadek liczby komórek układu odpornościowego gotowych do zwalczania zakażenia.
  • Terapie onkologiczne, w tym radioterapia i niektóre leki, mogą osłabiać skórę lub błony wyściełające jamę ustną czy przewód pokarmowy.
  • Zabiegi medyczne i stosowanie urządzeń takich jak cewniki stwarzają mikroorganizmom warunki do wniknięcia do wnętrza ciała.

Zakażenie podczas choroby nowotworowej

Zakażenia mogą być bardzo niebezpieczne dla pacjentów onkologicznych z osłabionym układem odpornościowym z wielu powodów.

  • Rozpoznanie objawów zakażenia może być trudne. Zazwyczaj jego oznakami są zaczerwienienie, opuchlizna, ból i gorączka. U pacjentów z obniżoną odpornością jedynym objawem zakażenia może być gorączka.
  • Organizm może nie zareagować na zakażenie odpowiednio szybko. Może to spowodować wydłużenie choroby, ponieważ układ odpornościowy nie funkcjonuje wystarczająco dobrze.
  • Czasem zakażenie rozwija się szybko, ponieważ organizm nie dysponuje wystarczającą liczbą białych krwinek, by je zwalczyć. Osoby z osłabionym układem odpornościowym muszą zgłaszać się do lekarza z każdym objawem zakażenia.

Białe krwinki

Białe krwinki (leukocyty) to jedne z najważniejszych komórek układu odpornościowego. Wytwarzane są w szpiku kostnym i przemieszczają się za pośrednictwem układu limfatycznego po całym ciele. Ich głównym zadaniem jest zwalczanie zakażeń i chorób. Oznaczenie liczby białych krwinek (WBC) jest badaniem, które pozwala określić, ile białych krwinek znajduje się we krwi pacjenta. Niska liczba tych krwinek zwiększa ryzyko zakażenia.

Ilustracja przedstawia chłopca, na którego ciele oznaczono następujące narządy układ limfatycznego: węzły chłonne szyjne, naczynia limfatyczne, węzły pachowe, węzły pachwinowe, śledziona, grasica i migdałki.

Układ limfatyczny to sieć węzłów, gruczołów i naczyń transportujących białe krwinki po całym ciele w celu walki z zakażeniami.


Sprawdzono: czerwiec 2018 r.