Podstawowe informacje na temat nowotworów

Nowotwór jest chorobą, w której komórki rozrastają się w nieprawidłowy sposób.

W organizmie o sposobie rozrastania i dzielenia się komórek decydują sygnały chemiczne. Stare lub uszkodzone komórki obumierają. Ich miejsce zajmują zdrowe komórki.

W przypadku nowotworów sygnały chemiczne nie działają poprawnie. Komórki nowotworowe rosną i namnażają się nawet wtedy, gdy powinny przestać. Komórki nowotworowe mogą także wypierać zdrowe komórki i utrudniać organizmowi prawidłowe funkcjonowanie.

Obraz mikroskopowy przedstawiający prawidłowy szpik kostny — Ten obraz widziany pod mikroskopem ukazuje pozbawiony nieprawidłowości, zdrowy szpik kostny.

Obraz mikroskopowy przedstawiający szpik kostny pacjenta z ostrą białaczką limfoblastyczną — Ten obraz widziany pod mikroskopem ukazuje szpik kostny pacjenta z nowotworem zwanym ostrą białaczką limfoblastyczną.

Sposób przekształcania się zdrowych komórek w nowotworowe

Wszystkie komórki uzyskują informacje na podstawie genów. Nowotwór powstaje wtedy, gdy pojawiają się zmiany w genach pojedynczej komórki. Zmiany te nazywa się mutacjami.

Większość mutacji jest nieszkodliwa. Niekiedy jednak zmieniają one sposób, w jaki organizm kontroluje rozrost komórek.

Przyczyną występowania nowotworów u dzieci nie są czynniki dotyczące stylu życia ani czynniki środowiskowe, jak ma to miejsce w przypadku niektórych nowotworów rozwijających się u osób dorosłych. Powstają one ze względu na losowe występowanie mutacji genowych.

Zwykle mają one charakter błędów pojawiających się przy podziale komórek.

Niektóre mutacje powstają też ze względu na oddziaływanie wirusów. Należą do nich m.in. wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) i wirusy zapalenia wątroby typu B i C..

Niekiedy mutacje genowe dziedziczy się po rodzicach.

Dowiedz się o badaniach genetycznych pod kątem nowotworów lub innych chorób..

O tym, jak każda komórka ma działać i kiedy rozrastać się i dzielić, decydują geny.

Nazewnictwo nowotworów

Nowotworom nadaje się nazwy na podstawie rodzaju komórek czy tkanek, z których powstają. Na przykład gwiaździak powstaje z komórek gwiaździstych. Zaś guz o nazwie neuroblastoma (nerwiak zarodkowy) — z niedojrzałych komórek nerwowych zwanych neuroblastami.

U dzieci może występować więcej niż 100 rodzajów nowotworów. Rodzaj nowotworu ustala się na podstawie tego, jak jego komórki wyglądają pod mikroskopem i jakie mają właściwości molekularne i genetyczne.

Rozrastanie się i rozprzestrzenianie nowotworów

Wiele nowotworów tworzy skupiska lub zgrupowania komórek. Z tych zgrupowań powstaje guz lity. Inne nowotwory, takie jak na przykład białaczka, są przenoszone przez krew i nie tworzą skupisk komórek.

W miarę rozrastania się guzów litych niektóre z ich komórek mogą przemieścić się do innych części ciała. Proces ten nazywamy tworzeniem się przerzutów..

Nowotwór może także rozprzestrzenić się na otaczające tkanki.

Miejsce powstania nowotworu określa się mianem guza pierwotnego. Nazwy guzów przerzutowych tworzy się w oparciu o nazwę guza pierwotnego. Na przykład kostniakomięsaka, który powstał w tkance kostnej i dał przerzuty do płuc, nazwie się kostniakomięsakiem przerzutowym, a nie nowotworem płuc.

Komórki nowotworowe często mają cechy sprzyjające ich rozrastaniu się. Mogą dzielić się szybciej niż zdrowe lub zwyczajnie nie przestają się dzielić wtedy, gdy powinny. W przypadku niektórych z nich tworzą się także nowe mutacje genowe powodujące jeszcze szybsze namnażanie się komórek.

W miarę rozrastania się komórek nowotworowych i ich rozprzestrzeniania do zdrowych tkanek guzy mogą zaczynać wywierać ucisk na naczynia krwionośne, nerwy i części ciała. Mogą także hamować wzrost zdrowych komórek. Może to uniemożliwiać organizmowi prawidłowe funkcjonowanie.

Leczenie nowotworów wieku dziecięcego

Podstawowe metody leczenia nowotworów wieku dziecięcego to m.in.:

Zabieg chirurgiczny mający na celu częściowe lub całkowite usunięcie guza
Chemioterapia wykorzystująca silne leki do niszczenia komórek nowotworowych lub zapobiegania ich rozrostowi
Radioterapia mająca na celu zmniejszenie guza i zniszczenie komórek nowotworowych
Immunoterapia wykorzystująca układ odpornościowy organizmu do walki z nowotworem
Terapia celowana wykorzystująca leki oddziałujące na konkretne cechy komórek nowotworowych

Sposób leczenia i jednoczesne stosowanie różnych metod leczenia nowotworu zależy od szeregu czynników. Należą do nich:

Rodzaj nowotworu
Miejsce jego występowania
To, czy nowotwór dopiero się rozwinął, czy doszło do jego nawrotu
Stadium nowotworu
Wiek dziecka

Metody leczenia chorób nowotworowych a postęp badań naukowych

W przypadku wielu rodzajów nowotworów wieku dziecięcego opracowanie skuteczniejszych metod leczenia spowodowało wzrost wskaźników przeżycia. W Stanach Zjednoczonych ponad 80% dzieci z chorobą nowotworową przeżywa co najmniej 5 lat. W przypadku niektórych nowotworów szanse na przeżycie są jednak nadal niskie.

Niemniej naukowcy nieustannie dowiadują się coraz więcej o genetycznych przyczynach powstawania nowotworów i specyficznych cechach ich komórek. Może to prowadzić do postępów w dziedzinie diagnostyki i leczenia.

Dowiedz się więcej o znaczeniu badań naukowych nad chorobami nowotworowymi..

Pytania do zespołu opiekującego się pacjentem

Jakie możliwości leczenia są dla nas dostępne?
Jakie są możliwe działania niepożądane każdej z metod leczenia?
Jakie kroki można podjąć w celu złagodzenia działań niepożądanych?
Czy moje dziecko będzie musiało przebywać w szpitalu na czas leczenia?
Gdzie znajdują się ośrodki, które mogą podjąć się leczenia?
Czy są jakieś ośrodki blisko naszego miejsca zamieszkania, czy będziemy musieli dojeżdżać gdzieś dalej?

Podsumowanie podstawowych informacji na temat nowotworów

Nowotwory u dzieci często powstają w wyniku pojawienia się zmiany w genie decydującym o sposobie rozrastania się i dzielenia komórek.
Komórki nowotworowe rozrastają się szybko i mogą rozprzestrzeniać się między różnymi tkankami organizmu. Proces ten nazywamy tworzeniem się przerzutów.
Do metod leczenia nowotworów u dzieci zalicza się zabieg chirurgiczny, chemioterapię, radioterapię, immunoterapię i terapię celowaną.
Naukowcy prowadzą badania nad zmianami w genach występującymi w przypadku choroby nowotworowej. Opracowują nowe metody leczenia nowotworów. Wyniki ich badań mogą prowadzić do postępów w dziedzinie diagnostyki i leczenia.

—
Sprawdzono: czerwiec 2023 r.