Witamy

Together to nowa platforma informacyjna dla wszystkich osób zmagających się z nowotworami wieku dziecięcego – pacjentów, ich rodziców i pozostałych członków rodziny oraz bliskich.

Dowiedz się więcej
Menu Close

Opóźnione skutki kardiologiczne

Choroby serca u osób, które chorowały na nowotwór wieku dziecięcego, stanowią opóźnione skutki leczenia przeciwnowotworowego. Antracykliny oraz napromieniowywanie obszarów klatki piersiowej mogą prowadzić do rozwoju chorób serca u niektórych osób, które chorowały na nowotwór wieku dziecięcego. Ilustracja przestawia lekarza osłuchującego podczas wizyty kontrolnej pracę serca pacjentki, która chorowała na nowotwór wieku dziecięcego.

Choroby serca u osób, które chorowały na nowotwór wieku dziecięcego, stanowią opóźnione skutki leczenia przeciwnowotworowego.

Czym są opóźnione skutki kardiologiczne?

Niektóre terapie stosowane w leczeniu nowotworów wieku dziecięcego mogą prowadzić do rozwoju problemów z sercem po zakończeniu leczenia. Tego typu problemy nazywane są opóźnionymi skutkami kardiologicznymi. Słowo „kardiologiczne” oznacza „związane z sercem”.

Radioterapia klatki piersiowej i chemioterapia z wykorzystaniem antracyklin są głównymi przyczynami opóźnionych skutków kardiologicznych.

U większość osób, które chorowały na nowotwór wieku dziecięcego, nie rozwijają się w następstwie leczenia przeciwnowotworowego żadne problemy kardiologiczne.

Zdrowe nawyki, takie jak aktywność fizyczna oraz zdrowa dla serca dieta, mogą pomóc w kontrolowaniu wielu schorzeń serca lub zapobieganiu im. 

Ilustracja budowy serca w kolorze czerwonym i niebieskim, z oznaczeniem aorty, żyły głównej górnej, prawego przedsionka, zastawki trójdzielnej, zastawki płucnej, prawej komory, przegrody, lewej komory, zastawki aortalnej, zastawki mitralnej, lewego przedsionka, żyły płucnej oraz tętnicy płucnej.

Serce jest narządem zbudowanym z tkanki mięśniowej, który pompuje krew do innych narządów ciała. Jest centralnym elementem układu krążenia składającego się z sieci naczyń krwionośnych, takich jak tętnice, żyły i naczynia włośniczkowe.

Dowiedz się, jak działa serce

  • Serce jest narządem zbudowanym z tkanki mięśniowej, który pompuje krew do innych narządów ciała. 
  • Jest centralnym elementem układu krążenia składającego się z sieci naczyń krwionośnych, takich jak tętnice, żyły i naczynia włośniczkowe.
  • Serce jest sterowane przez układ elektryczny, który wykorzystuje sygnały elektryczne do wywoływania skurczów ścian serca. Gdy następuje skurcz ścian, serce pompuje krew.
  • Zastawki w jamach serca utrzymują przepływ krwi we właściwym kierunku.
  • Zdrowe serce dostarcza organizmowi odpowiednią ilość krwi z wymaganą częstotliwością, tak aby ciało mogło prawidłowo funkcjonować. Jeśli serce zostanie osłabione na skutek choroby lub urazu, narządy ciała nie zostają zaopatrzone w ilość krwi niezbędną do ich prawidłowej pracy.

Możliwe opóźnione skutki kardiologiczne

Możliwe opóźnione skutki kardiologiczne obejmują:

  • Chorobę wieńcową
  • Nieprawidłową częstość rytmu serca (arytmię)
  • Bliznowacenie zastawek lub ich nieszczelność (zwężenie lub niedomykalność)
  • Stan zapalny lub bliznowacenie błony otaczającej serce (zapalenie lub zwłóknienie osierdzia)
  • Osłabienie mięśnia sercowego (kardiomiopatia)

Z czasem kardiomiopatia może ulec pogłębieniu. Może prowadzić do niewydolności serca.

Przyczyny opóźnionych skutków kardiologicznych

Antracykliny

Antracykliny stosuje się w leczeniu wielu rodzajów nowotworów.

Ta grupa leków obejmuje:

  • Doksorubicynę (Adriamycin®)
  • Daunorubicynę/daunomycynę (Cerubidine®)
  • Idarubicynę (Idamycin®)
  • Mitoksantron (Novantrone®)
  • Epirubicynę (Ellence®)

Antracykliny mogą powodować uszkodzenie mięśnia sercowego (kardiomiopatię). Takie uszkodzenie może obejmować niewydolność serca. Ryzyko rozwoju choroby zwiększa się wraz ze wzrostem ilości podawanej substancji (dawki).

Dawka leku z grupy antracyklin (sumaryczna)
 Ryzyko niewydolności serca
Mniej niż 100 mg/m2
 Niskie
Więcej niż 250 mg/m2
 Średnie
250 mg/m2 lub więcej Wysokie

Napromieniowanie klatki piersiowej

Napromieniowanie obszaru znajdującego się blisko serca stanowi czynnik ryzyka rozwoju choroby serca. Ryzyko jest wyższe, im większe jest promieniowanie (dawka).

Dawka promieniowania
 Ryzyko
<15 Gy
 Niskie
Od 15 Gy do <30 Gy
 Średnie
30 Gy lub więcej Wysokie

Antracykliny i napromieniowanie klatki piersiowej

Najwyższe ryzyko wystąpienia opóźnionych skutków kardiologicznych charakteryzuje osoby, które chorowały na nowotwór i przyjmowały z tego powodu antracykliny oraz były poddawane napromieniowywaniu klatki piersiowej.

Inne czynniki ryzyka sprzyjające występowaniu opóźnionych skutków kardiologicznych

  • Dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób serca
  • Inne problemy zdrowotne:
    • Otyłości
    • Wysokie ciśnienie krwi
    • Wysoki poziom cholesterolu lub trójglicerydów we krwi
    • Cukrzyca

Diagnostyka opóźnionych skutków kardiologicznych

Początkowo u osób, które chorowały na nowotwór, mogą nie występować żadne objawy. Mimo tego choroba serca może się już rozwijać.

Badanie echokardiograficzne (echo serca) jest prostym, nieinwazyjnym sposobem wykrywania chorób serca przed wystąpieniem ich objawów. Wykorzystuje ono fale ultradźwiękowe w celu tworzenia obrazów serca.
 

Pielęgniarka wykonuje w sali szpitalnej badanie echokardiograficzne u małego chłopca

Badania serca takie jak echokardiografia (echo serca) pozwalają wykryć wczesne oznaki choroby serca.

Objawy choroby serca

U pacjentów mogą pojawiać się następujące objawy:

  • Kaszel i świszczący oddech, które nie mijają
  • Przyspieszone bicie lub kołatanie serca
  • Nieregularne bicie serca
  • Ból w klatce piersiowej
  • Duszność
  • Obrzęk stóp i kostek
  • Zawroty głowy
  • Omdlenia
  • Skrajne zmęczenie
  • Pocenie się
  • Nudności

Sposoby przeciwdziałania opóźnionym skutkom kardiologicznym

Sposoby umożliwiające osobom, które chorowały na nowotwór, dbanie o zdrowie serca:

  • Poznaj ryzyko rozwinięcia się problemów ze sercem w Twoim przypadku. Zapytaj lekarza, czy przyjmowane leczenie może zwiększać ryzyko choroby serca.
  • Udostępnij kopię swojego planu opieki nad pacjentem, który przeżył chorobę nowotworową, swoim świadczeniodawcom.
  • Wykonuj regularne badania kontrolne.
  • Wykonuj badania echokardiograficzne i inne badania zgodnie z zaleceniami planu opieki nad pacjentem, który przeżył chorobę nowotworową. Wytyczne zależą od rodzaju przyjmowanego w przeszłości leczenia.
  • W przypadku oznak uszkodzenia serca porozmawiaj z kardiologiem (lekarzem od chorób serca).
  • Wylecz choroby, które mają wpływ na zdrowie serca.
  • Pielęgnuj dobre nawyki prozdrowotne.

Nawyki prozdrowotne dotyczące zdrowia serca

Nawyki pozwalające chronić zdrowie serca:

Pytania na temat opóźnionych skutków kardiologicznych

  • Jakie jest ryzyko tego, że rozwinie się u mnie choroba serca?
  • Czy otrzymywane w przeszłości leczenie wiąże się dla mnie z wyższym ryzykiem wystąpienia problemów z sercem?
  • Czy muszę wykonać badanie echokardiograficzne?
  • Czy istnieje ryzyko, że rozwiną się u mnie inne powikłania związane z leczeniem nowotworu wieku dziecięcego?
  • Co mogę zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca?
  • Co mogę zrobić, aby zmniejszyć niepokój związany z chorobami serca?

Najważniejsze kwestie dotyczące opóźnionych skutków kardiologicznych

  • Niektóre terapie stosowane w leczeniu nowotworów wieku dziecięcego mogą prowadzić do rozwoju problemów z sercem i układem naczyniowym po zakończeniu leczenia. Tego typu problemy nazywane są opóźnionymi skutkami kardiologicznymi.
  • Radioterapia klatki piersiowej i chemioterapia z wykorzystaniem antracyklin są głównymi przyczynami opóźnionych skutków kardiologicznych.
  • Poznanie ryzyka rozwoju problemów z sercem skłania do wykonywania częstych badań profilaktycznych i/lub pozwala na wczesne rozpoznanie objawów choroby.
  • Istnieją sposoby radzenia sobie z wieloma chorobami.
  • Nawyki prozdrowotne (takie jak regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych, zdrowe odżywianie, unikanie palenia papierosów, kontrola masy ciała) mogą pomóc przeciwdziałać opóźnionym skutkom kardiologicznym.

—

Internetowa platforma informacyjna Together by St. Jude™️ nie promuje stosowania żadnej marki produktów wymienionych w niniejszym artykule.

—
Sprawdzono: październik 2023 r.

Aktywność fizyczna po chorobie nowotworowej

Większość osób ma świadomość tego, że aktywność fizyczna korzystnie wpływa na ich zdrowie. W przypadku osób, które chorowały na nowotwór, aktywny tryb życia jest nawet ważniejszy.

Ucz się więcej

Długotrwałe i opóźnione skutki

Terapie wykorzystywane w leczeniu nowotworów wieku dziecięcego, takie jak chemio- i radioterapia oraz leczenie chirurgiczne, mogą niekiedy prowadzić do opóźnionych skutków.

Dowiedz się więcej

Zdrowe odżywianie po leczeniu przeciwnowotworowym

Po wyleczeniu nowotworu ważne jest zachowanie zdrowej diety. Każda osoba powinna zachowywać nawyki odżywania, które pomagają zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu w dalszym życiu, jednak jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które chorowały na nowotwór w przeszłości.

Ucz się więcej