Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI)

Czym jest obrazowanie MRI?

Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (ang. magnetic resonance imaging, MRI) jest rodzajem badania obrazowego. W badaniu tym wykorzystuje się duży magnes, fale radiowe i komputery do pozyskania wysokiej jakości szczegółowych obrazów wnętrza ciała. 

Badanie MRI jest bezbolesne. Dziecko nie odczuwa działania pola magnetycznego ani fal radiowych.

Do czego służy lekarzom badanie MRI?

Obrazowanie MRI umożliwia lekarzom zbadanie:

• Mózgu 
• Kręgosłupa
• Stawów (kolanowych, barkowych, biodrowych, skokowych i nadgarstka) 
• Jamy brzusznej
• Obszaru miednicy 
• Piersi
• Naczyń krwionośnych 
• Serca

Badanie MRI nie wykorzystuje promieniowania

W badaniu MRI nie jest emitowane promieniowanie jonizujące. Do pozyskiwania obrazów aparaty do obrazowania MRI wykorzystują silne pole magnetyczne i fale radiowe (energię o częstotliwościach fal radiowych). 

Podczas badania MRI dziecko znajduje się w centrum silnego pola magnetycznego. Aparat do obrazowania wysyła i odbiera fale radiowe. Na podstawie tych sygnałów pozyskiwane są obrazy cyfrowe skanowanego obszaru ciała. 

W celu zwiększenia jakości obrazów pacjentowi może zostać podany środek kontrastowy.

Przygotowanie do badania MRI

Z dzieckiem należy porozmawiać o nachodzącym badaniu. Ważne jest, aby dziecko zrozumiało, że będzie musiało leżeć nieruchomo podczas badania (dzięki czemu nie będzie go trzeba powtarzać). Pomocy w tym zakresie może udzielić dziecięcy psychoonkolog kliniczny.

Jeśli rodzic lub zespół opiekujący się pacjentem uważają, że utrzymanie nieruchomej pozycji może być dla dziecka zbyt trudne, można zastosować sedację. Porozmawiaj o tym z zespołem opiekującym się Twoim dzieckiem. 

Jeśli zaplanowano sedację, dziecko nie może jeść ani pić przez kilka godzin przed badaniem. Personel szpitala pediatrycznego udzieli bardziej szczegółowych instrukcji.

Personel poprosi również o wypełnienie ankiety przed badaniem, w której pojawią się pytania o przedmioty metalowe w cele dziecka lub na jego odzieży. Jeśli dziecko ma wszczepione implanty medyczne, poinformuj o tym zespół opiekujący się pacjentem. 

Przedmioty/elementy, których obecność w pobliżu obszaru obrazowania może obniżać jakość obrazów, obejmują:

• Metalowe szyny do stabilizacji kręgosłupa
• Płytki, gwoździe, śruby i metalowe siatki stosowane do stabilizacji kości lub stawów 
• Protezy stawów
• Biżuteria wykonana z metalu, w tym elementy piercingu ciała 
• Niektóre rodzaje tatuaży lub makijażu permanentnego na powiekach (istnieje również ryzyko podrażnienia skóry i obrzęku)
• Makijaż, lakier do paznokci lub inne kosmetyki zawierające metal 
• Uzupełnienia protetyczne, aparaty ortodontyczne oraz retencyjne

Ponieważ aparat do obrazowania MRI jest wyposażony w silny magnes, w miarę możliwości należy unikać noszenia ubrań zawierających elementy metalowe (dotyczy to zarówno samego pacjenta, jak i jego rodzica lub opiekuna).

Najlepiej jest ubrać się w odzież pozbawioną: 

• Metalowych zatrzasków
• Zamków
• Nitów

Kontrola w placówce medycznej

W większości placówek medycznych przed wejściem do pracowni badań MRI wymagane jest przejście przez wykrywacz metali, który jest bardziej czuły niż urządzenia spotykane na większości lotnisk. 

Przed badaniem dziecko zostanie poproszone o przebranie się w koszulę szpitalną. Przez wykrywacz metali musi przejść zarówno sam pacjent, jak i jego rodzic lub opiekun w celu upewnienia się, że żadne z nich nie ma na sobie przedmiotów metalowych.

Każda osoba wchodząca do pracowni badań MRI musi przejść przez wykrywacz metali, który jest bardziej czuły niż urządzenia spotykane na większości lotnisk.

Konieczne jest wyjęcie lub zdjęcie następujących przedmiotów:

• Portmonetki, portfela, klipsa do banknotów, kart kredytowych oraz kart z paskami magnetycznymi
• Urządzeń elektronicznych, takich jak telefon komórkowy
• Aparatów słuchowych
• Biżuterii wykonanej z metali, zegarków
• Długopisów, spinaczy do papieru, kluczy oraz monet
• Spinek i wsuwek do włosów
• Wszelkich elementów ubioru, które zawierają metalowe zamki, guziki, zatrzaski, haczyki, fiszbiny lub nici metaliczne
• Butów, sprzączek paska, agrafek
• Plastrów do podawania leków

Jeśli wykrywacz zasygnalizuje, że dana osoba ma przy sobie przedmiot metalowy, prawdopodobnie konieczne będzie wyjęcie lub zdjęcie tego przedmiotu i ponowne przejście przez wykrywacz. Jeśli nie ma możliwości zdjęcia ani wyjęcia przedmiotu metalowego, wejście do pracowni badań nie będzie możliwe, chyba że specjalista ds. bezpieczeństwa potwierdzi, że dana osoba może bezpiecznie przebywać w środowisku MRI. 

Czego się spodziewać podczas badania MRI?

Poszczególne placówki medyczne różnią się między sobą, jednak ogólnie pacjent i jego rodzic lub opiekun mogą się spodziewać następującego przebiegu procedury:

• Dla pacjenta i jego rodzica lub opiekuna wizyta rozpoczyna się od rejestracji w placówce medycznej. W razie możliwości do placówki należy przybyć kilka minut przed wyznaczonym terminem.
• Gdy przyjdzie czas badania, technik MRI lub personel pielęgniarski zaprowadzi pacjenta i towarzyszącego mu rodzica lub opiekuna do pomieszczenia z aparatem do obrazowania MRI.
• Aparat do obrazowania MRI przypomina wielkiego pączka z dziurką w środku i tunelem. Pośrodku znajduje się stół z materacem (czasami zwany leżanką), który przesuwa się do wnętrza i na zewnątrz tunelu. W celu wykonania badania dziecko kładzie się na stole i musi na nim leżeć nieruchomo przez cały czas trwania obrazowania MRI. Ruch podczas badania spowoduje rozmycie obrazu. W takim przypadku badanie musi zostać powtórzone. Dziecięcy psychoonkolog kliniczny może poćwiczyć z pacjentem techniki relaksacji. Dziecko może w czasie badania słuchać muzyki lub otrzymać specjalne okulary umożliwiające oglądanie filmu. Jeśli dziecko ma problemy z zachowaniem nieruchomej pozycji, można rozważyć sedację, która ułatwi rozluźnienie się lub zaśnięcie. Badanie MRI jest bezbolesne, jednak aparat do obrazowania robi dużo hałasu. W celu wytłumienia hałasu dziecko może założyć zatyczki do uszu lub słuchawki redukujące szum. Słuchawki służą ponadto do ochrony słuchu. Dziecko może również otrzymać do ręki specjalny przycisk w postaci piłeczki do ściśnięcia, który umożliwia zasygnalizowanie jakiejś potrzeby podczas badania.
• W trakcie badania technik przebywa w sąsiednim pomieszczeniu. Z tego pomieszczenia technik widzi i słyszy dziecko oraz może z nim rozmawiać. Dzięki dwukierunkowemu interkomowi dziecko może również komunikować się z technikiem. Każdy szpital pediatryczny ma inne procedury, jednak zazwyczaj rodzicowi zezwala się na przebywanie w sąsiednim pomieszczeniu razem z technikiem.
• Typowe badanie MRI trwa 60–90 minut, zależnie od obrazowanej części ciała.
• Po zakończeniu badania dziecko może powrócić do zwykłych aktywności, chyba że została zastosowana sedacja. W przypadku sedacji należy odczekać, aż leki przestaną działać.

Środek kontrastowy

W celu uzyskania wyraźniejszych i jaśniejszych obrazów MRI dziecku może zostać podany środek kontrastowy. Środek kontrastowy jest podawany dożylnie. Jeśli dziecko nie ma jeszcze założonego dostępu dożylnego ani portu, personel pielęgniarski wykona u dziecka wkłucie dożylne.

Zwykle w badaniach MRI stosuje się środek kontrastowy zwany gadolinem. Po wstrzyknięciu środka kontrastowego dziecko może przez chwilę odczuwać metaliczny posmak w jamie ustnej. 

Gadolinu nie wolno podawać następującym osobom:

• Kobietom w ciąży
• Pacjentom, u których wystąpiła wcześniej reakcja alergiczna na tę substancję
• Osobom z ciężką chorobą nerek 

Ponadto należy poinformować zespół opiekujący się pacjentem, jeśli u dziecka występowały lub występują:

• Choroby serca
• Astma
• Cukrzyca
• Problemy z tarczycą

U nielicznych pacjentów występują działania niepożądane związane z podaniem środka kontrastowego, w tym nudności i miejscowa bolesność. W bardzo rzadkich przypadkach może wystąpić reakcja alergiczna na środek kontrastowy obejmująca pokrzywkę, swędzenie oczu i inne przypadłości.

 W takiej sytuacji pomocy udzieli radiolog lub inny lekarz. 

Wyniki badania

Radiolog, czyli lekarz specjalizujący się w odczycie danych uzyskanych metodą MRI, analizuje obrazy, a następnie sporządza opis, który przekazuje lekarzowi prowadzącemu pacjenta. Na wizycie kontrolnej wyniki badania są przekazywane pacjentowi i jego rodzicowi lub opiekunowi.