Contact InfoAtomsEducationTrophyDocumentMicroscope
Przejdź do głównej zawartości

Planowanie opieki nad pacjentem u schyłku życia

Gdy leczenie przestaje działać i szansa na wyleczenie maleje, cele opieki nad pacjentem ulegają zmianie.

Zaplanowanie przejścia na opiekę paliatywną jest ważne, gdyż pozwala na łagodzenie objawów, podejmowanie świadomych decyzji i skoncentrowanie się na jakości życia pacjenta i jego rodziny.

Ilustracja przedstawiająca rodzinę siedzącą na ławce nad rzeką i podziwiającą zachód słońca.

Nie można przewidzieć dokładnego przebiegu choroby nowotworowej w jej ostatnim stadium. Przygotowanie się na ten czas z wyprzedzeniem może pomóc w złagodzeniu uczucia strachu i niepewności.

Łagodzenie bólu i objawów

Komfort pacjenta ma kluczowe znaczenie na każdym etapie leczenia nowotworu wieku dziecięcego. W schyłkowym okresie życia często pojawiają się następujące objawy:

  • Znaczne osłabienie i szybkie uleganie zmęczeniu
  • Problemy emocjonalne, takie jak depresja, niepokój i drażliwość
  • Nudności i/lub wymioty
  • Utrata apetytu
  • Utrata masy ciała
  • Problemy ze snem
  • Zmiany związane z oddechem, tętnem lub ciśnieniem krwi
  • Zmniejszenie oddawania moczu
  • Zaparcia lub biegunka
  • Nietrzymanie stolca lub moczu
  • Gorączka
  • Napady padaczkowe
  • Dezorientacja lub inne problemy natury psychicznej

Opieka paliatywna może odgrywać ważną rolę w łagodzeniu bólu i objawów w schyłkowym okresie życia. Każda sytuacja jest inna, jednak istnieje szereg rozwiązań, które mogą być pomocne w zapewnieniu dziecku komfortu. Lekarze mogą zalecić przyjmowanie leków, zabiegi paliatywne lub terapie uzupełniające.

Zespół opieki paliatywnej może obejmować wiele osób, w tym specjalistów ochrony zdrowia wspierających zarówno dziecko, jak i członków jego rodziny. Do zespołu multidyscyplinarnego mogą należeć tacy specjaliści, jak psycholodzy, dziecięcy psychoonkolodzy kliniczni, duchowni, pracownicy socjalni oraz specjaliści z innych dziedzin oferujący wsparcie w realizacji potrzeb pacjenta u schyłku życia.

Planowanie opieki z wyprzedzeniem

Nie można przewidzieć dokładnego przebiegu choroby nowotworowej w jej ostatnim stadium. Jednak przygotowanie się na ten czas z wyprzedzeniem może pomóc w złagodzeniu uczucia strachu i niepewności. Dzięki temu rodziny zyskują czas na podjęcie decyzji zgodnych z wyznawanymi wartościami i priorytetami. Specjaliści ds. opieki paliatywnej mogą przygotować rodziny na różne scenariusze. Szczera i otwarta rozmowa pomaga rodzinom w zrozumieniu znaczenia podejmowanych decyzji i wyborów w zakresie opieki zdrowotnej oraz powiązanych z nimi korzyści i obciążeń.

W ramach opieki paliatywnej wykonanie procedury medycznej rozważa się głównie z dwóch powodów:

  1. Jeśli leczenie może wydłużyć życie pacjenta.
  2. Jeśli leczenie może zwiększyć komfort życia pacjenta.

Do interwencji medycznych wykonywanych w ramach opieki paliatywnej zaliczają się:

  • Zabieg chirurgiczny lub radioterapia przeprowadzane w celu leczenia objawów spowodowanych przez guz nowotworowy
  • Wspomaganie oddychania przez suplementację tlenu lub wentylację mechaniczną
  • Żywienie kliniczne (żywienie przez sondę pokarmową)
  • Nawadnianie przez dożylne podawanie płynów
  • Transfuzja krwi
  • Podawanie antybiotyków w celu zwalczania zakażeń
  • Podawanie leków zapobiegającym napadom padaczkowym
  • Chemioterapia umożliwiająca wydłużenie życia

Specjalista ds. opieki paliatywnej może pomóc rodzinom w przemyśleniu innych ważnych decyzji związanych z opieką nad pacjentem u schyłku życia. We współpracy z zespołem opieki paliatywnej rodzina może przygotować oświadczenie woli pacjenta, które określa życzenia pacjenta i jego rodziny. Określenie swoich potrzeb w formie pisemnej pomaga w ustaleniu celów opieki zdrowotnej. Oświadczenia pisemne mogą mieć postać polecenia DNR lub formularza POST.

  • Polecenie odstąpienia od reanimacji (ang. Do Not Resuscitate, DNR) – oświadczeniem DNR pacjent wyraża życzenie, aby pozwolić mu na naturalną śmierć. Zespół medyczny nie przeprowadzi u dziecka RKO ani innych procedur po ustąpieniu oddechu lub zatrzymaniu akcji serca. Rodzina może również wyrazić swoją wolę w formie polecenia odstąpienia od intubacji (ang. Do Not Intubate, DNI) i/lub zezwolenia na naturalną śmierć (ang. Allow Natural Death, AND). Zespół opiekujący się pacjentem może szczegółowo objaśnić każdy z tych dokumentów.
  • Formularz lekarskich/medycznych zaleceń terapeutycznych (ang. Physician/Medical Orders for Scope of Treatment, POST/MOST) – formularz POST jest pisemnym wykazem tego, jakiej opieki medycznej życzy sobie pacjent i jego rodzina. Formularz ten zapewnia specjalistom w dziedzinie medycyny jasne wytyczne dotyczące opieki. Jego wypełnienie nie jest obowiązkowe, jednak może dać rodzinom poczucie kontroli nad przebiegiem opieki oraz złagodzić poczucie niepokoju i niepewności. Formularz POST należy aktualizować przy każdej zmianie stanu pacjenta. Można to również zrobić w dowolnym innym momencie, jeśli rodzina zmieni w jakiejś kwestii zdanie. Formularz POST zazwyczaj określa życzenia pacjenta i rodziny w następujących kwestiach:
    • RKO
    • Interwencje medyczne
    • Podawanie antybiotyków
    • Żywienie przez sondę pokarmową

Tego rodzaju plany mogą być również określane jako lekarskie/medyczne zalecenia dotyczące terapii podtrzymujących życie (ang. Physician/Medical Orders for Life-Sustaining Treatment, POLST/MOLST).

Dowiedz się więcej o decyzjach podejmowanych w schyłkowym okresie życia pacjenta:

Spędzenie ostatnich dni życia zgodnie z życzeniami pacjenta i jego rodziny

Zespół opieki paliatywnej może pomóc rodzinom w zapoznaniu się z możliwościami i określeniu potrzeb związanych z przeżyciem ostatniego okresu życia w jak najlepszy sposób. Możliwości te mogą obejmować:

  • Spędzenie ostatnich dni życia w domu
  • Spędzanie czasu z przyjaciółmi i bliskimi osobami
  • Spełnienie marzenia lub życiowego celu
  • Tworzenie cennych wspomnień

Pozwolenie dzieciom i nastolatkom na wyrażenie własnych życzeń dotyczących końcowego okresu życia z chorobą nowotworową może być niezwykle cennym doświadczeniem zarówno dla samego pacjenta, jak i jego rodziny. Są dostępne narzędzia, które mogą pomóc dzieciom w wyrażeniu tego, jak chciałyby być pocieszane, wspierane, leczone i zapamiętane.

Przewodnik „Voicing My ChoicesLink otwiera się w nowym oknie” pomaga starszym dzieciom w wyrażeniu swoich przemyśleń na temat leczenia bólu, tego, co przynosi im ulgę, oraz tego, jak bliskie im osoby mogą sobie poradzić ze smutkiem.

Przewodnik Conversation Project Starter KitLink otwiera się w nowym oknie jest narzędziem pomagającym rodzicom w prowadzeniu rozmów z ciężko chorym dzieckiem na temat tego, jak chciałoby przeżyć ostatni okres życia. W przewodniku tym można znaleźć pytania skłaniające do refleksji, przykłady tego, jak rozpocząć rozmowę z dzieckiem, cytaty rodzin zmagających się z tymi samymi problemami oraz źródła dodatkowych informacji.

Informacje dostępne w tych źródłach mogą być również dobrym punktem wyjścia do rozmowy rodziców z dzieckiem na tematy związane z końcowym okresem życia, pomagając w określeniu kierunku opieki paliatywnej i zaplanowaniu jej z wyprzedzeniem.

Znaczenie opieki paliatywnej

Współpraca ze specjalistą ds. opieki paliatywnej w schyłkowym okresie życia pacjenta może przynieść rodzinie korzyści odczuwalne od razu, a także w perspektywie długoterminowej. Opieka paliatywna pomaga członkom rodziny w następujących sytuacjach:

  • Prowadzenie trudnych rozmów
  • Zrozumienie dostępnych możliwości i podejmowanie świadomych decyzji
  • Bycie obecnym emocjonalnie i korzystanie z okazji do tworzenia wspomnień
  • Radzenie sobie z potrzebami natury emocjonalnej i duchowej
  • Znajdowanie źródeł informacji dotyczących kwestii medycznych, finansowych i związanych z codziennym życiem

Portal The Palliative Hub – przydatne materiały do pobraniaLink otwiera się w nowym oknie


Sprawdzono: czerwiec 2018 r.

Przewiń na górę