Wtórne nowotwory

Czym są wtórne nowotwory?

Czasami w następstwie leczenia nowotworu wieku dziecięcego może rozwinąć się wtórny nowotwór. Dzieje się tak rzadko.

Wtórny nowotwór to nowotwór innego rodzaju, który pojawia się po upływie co najmniej dwóch miesięcy od zakończenia leczenia nowotworu pierwotnego.

Każdy z nas może zachorować na nowotwór, a ryzyko jego wystąpienia zwiększa się z wiekiem. Jednak u osób, które chorowały na nowotwór wieku dziecięcego, to ryzyko jest większe niż u pozostałych ludzi. Niekiedy ryzyko można obniżyć. Czasem jednak jest to niemożliwe.

Znając ryzyko, możesz wraz ze swoim lekarzem opracować plan jego zminimalizowania. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia wtórnego nowotworu:

• Młody wiek rozpoznania (w przypadku niektórych nowotworów)
• Niektóre rodzaje chemioterapii i radioterapii
• Geny i obciążony wywiad rodzinny
• Styl życia
• Starzenie się organizmu

Terapie zwiększające ryzyko wystąpienia wtórnego nowotworu

Niektóre leki podawane w chemioterapii i rodzaje radioterapii mogą być przyczyną pojawienia się nowotworu na dalszych etapach życia. Ryzyko takiej choroby jednak uległo obniżeniu w ciągu ostatnich lat. Lekarze odkryli, w jaki sposób dostosowywać leczenie, by zmniejszać ryzyko pojawienia się wtórnego nowotworu. Sposoby te obejmują podawanie niższych dawek chemio- i radioterapii. W niektórych przypadkach nie stosuje się już napromieniowywania.

Chemioterapia

Niektóre rodzaje chemioterapii mogą powodować pojawienie się ostrej białaczki szpikowej (AML). Dzieje się tak jednak rzadko dzięki nowemu podejściu do leczenia.  Taka choroba pojawia się najczęściej po upływie nie więcej niż 10 lat od leczenia. 

Czynniki wiążące się z wyższym ryzykiem zachorowania:

• Leki alkilujące (takie jak cyklofosfamid i iperyty azotowe)
• Epipodofilotoksyny (takie jak etopozyd lub tenipozyd)
• Antracykliny (takie jak daunorubicyna lub doksorubicyna)

Radioterapia

Radioterapia zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór skóry, tkanek miękkich i kości. Większość wtórnych nowotworów pojawia się w miejscu napromieniowania lub w jego pobliżu. Nowotwory te pojawiają się najczęściej po upływie więcej niż 10 lat od leczenia.

Najbardziej narażone są osoby, które przyjmowały radioterapię w młodym wieku i wysokiej dawce. Najczęstsze obszary obejmują:

• skórę
• piersi
• ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy)
• tarczycę
• kości

Inne czynniki ryzyka dotyczące wtórnych nowotworów

Predyspozycje genetyczne

U niektórych osób ryzyko rozwinięcia się nowotworu jest wyższe ze względu na wrodzone nieprawidłowości genetyczne. Taką sytuację nazywamy predyspozycją do wystąpienia nowotworu. 

Niekiedy osoby dziedziczą nieprawidłowości od jednego lub obojga rodziców. W innych przypadkach są pierwszymi osobami w rodzinie, u których pojawił się nowotwór. 

Badania pokazują, że ok. 10% nowotworów wieku dziecięcego jest dziedziczone. 

Styl życia

Ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia. Pozwala to zapobiegać otyłości. Otyłość może stanowić czynnik ryzyka wystąpienia raka. Nawyki prozdrowotne mogą także obniżać ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów u osób dorosłych.

Co mogą zrobić osoby, które chorowały na nowotwór

Pytania dotyczące wtórnych nowotworów

• Jakie jest ryzyko tego, że rozwinie się u mnie wtórny nowotwór?
• Czy otrzymywane w przeszłości leczenie wiąże się dla mnie z wyższym ryzykiem wystąpienia wtórnego nowotworu?
• Czy istnieje ryzyko, że rozwiną się u mnie inne komplikacje związane z leczeniem nowotworu wieku dziecięcego?
• Co mogę zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wtórnego nowotworu?
• Co mogę zrobić, aby zmniejszyć niepokój związany z wtórnym nowotworem?