Menu
Close
Mózg i rdzeń kręgowy tworzą ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Guzy OUN mogą być łagodne (nienowotworowe) lub złośliwe (nowotworowe). Niemniej nawet łagodne guzy OUN mogą skutkować wystąpieniem poważnych problemów zdrowotnych, a nawet śmiercią.
Guzy powstające w mózgu nazywa się guzami pierwotnymi mózgu. Mogą one rozprzestrzeniać się do innych obszarów mózgu lub rdzenia kręgowego, ale zwykle nie do innych części ciała. Guzy mózgu mogą także rozwijać się z komórek guza, który dał przerzuty z innych struktur organizmu. Nazywa się je wtedy guzami przerzutowymi lub wtórnymi. Nazwy guzów tego rodzaju tworzy się od nazw części ciała, w których powstały, przy czym rzadko spotyka się je u dzieci.
Guzy powstające w mózgu nazywa się guzami pierwotnymi mózgu. Mogą one rozprzestrzeniać się do innych obszarów mózgu lub rdzenia kręgowego, ale zwykle nie do innych części ciała.
Guzy mózgu i rdzenia kręgowego są drugim najczęstszym po białaczce rodzajem nowotworów występujących u dzieci. Około 20% nowotworów wieku dziecięcego rozwija się w mózgu lub w rdzeniu kręgowym. Każdego roku w Stanach Zjednoczonych diagnozuje się około 4100 nowych przypadków guzów OUN. Guzy mózgu i rdzenia kręgowego są główną przyczyną zgonów z powodu nowotworu u dzieci.
Ponad połowę występujących u młodych pacjentów guzów mózgu stanowią glejaki lub gwiaździaki. Powstają one z komórek glejowych tworzących tkankę wspierającą mózg. Glejaki mogą być łagodne lub złośliwe i występować w różnych obszarach mózgu i rdzenia kręgowego.
Najczęściej występującym u dzieci złośliwym guzem mózgu jest rdzeniak zarodkowy. Nowotwór ten powstaje w móżdżku – tylnej części mózgu położonej w obszarze zwanym tylnym dołem czaszki.
Mózg i rdzeń kręgowy tworzą ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Kontroluje on kluczowe funkcje organizmu, takie jak m.in. myślenie, uczenie się, odczuwanie emocji, mowę, wzrok, poruszanie się, odczuwanie bólu, oddychanie i tętno.
Mózg składa się z trzech głównych części: mózgu właściwego, móżdżku i pnia mózgu.
Wymiana informacji między neuronami odbywa się za pośrednictwem przekazywanych impulsów nerwowych (sygnałów elektrycznych).
Istnieje wiele rodzajów guzów rozwijających się w mózgu i rdzeniu kręgowym, a ich objawy mogą się znacznie różnić. Zależą one od miejsca występowania guza, jego wielkości. szybkości jego rozrastania się, stopnia zaawansowania choroby nowotworowej i wieku dziecka.
Wiele guzów OUN wieku dziecięcego rośnie powoli. Objawy mogą być ledwo zauważalne, pojawiać się i ustępować. Mogą mieć nietypowy lub niepowtarzalny wzorzec występowania.
Do objawów guzów mózgu zaliczają się m.in.:
Początkowo objawy guzów mózgu i rdzenia kręgowego mogą być łagodne i trudne do zdiagnozowania. Ich wczesne oznaki często przypominają objawy innych chorób wieku dziecięcego. Zależnie od rodzaju guza i szybkości jego rozrastania się, niekiedy może upłynąć trochę czasu, zanim zostanie zdiagnozowany. Diagnostyka obejmuje zwykle badanie fizykalne z zebraniem wywiadu lekarskiego, badanie neurologiczne, badania krwi i badania obrazowe.
Dzięki badaniom obrazowym pozwalającym uzyskać np. prezentowane tu obrazy MRI lekarze mogą dokładnie przyjrzeć się anatomii i sprawdzić wielkość oraz miejsce występowania guza.
Zabieg chirurgiczny stanowi podstawową metodę leczenia guzów mózgu i rdzenia kręgowego. Metodami stosowanymi dodatkowo są chemioterapia, radioterapia i terapia celowana..
Dobór metod leczenia zależy od rodzaju guza, miejsca jego występowania, tego, ile guza można usunąć chirurgicznie, a także od wieku dziecka.
Większość pacjentów, u których zaplanowano wykonanie zabiegu chirurgicznego w obrębie mózgu, będzie otrzymywać sterydy w celu zmniejszenia obrzęku mózgu. U niektórych konieczne może być także podawanie leków przeciwpadaczkowych.
W niektórych przypadkach w mózgu zakłada się przetokę, której zadaniem jest zapobieganie gromadzeniu się płynu w mózgu (wodogłowie). Przetoka jest niewielkich rozmiarów rurką, która odprowadza płyn mózgowo-rdzeniowy z mózgu. Przetoka może być zakładana tymczasowo lub na stałe.Powrót do zdrowia mogą ułatwić rehabilitacja pooperacyjna i leczenie wspomagające poprawę widzenia, słuchu, siły mięśni, działania narządu ruchu i zaburzeń mowy. Praca z psychologiem i wsparcie pedagogiczne mogą pomóc w odpowiadaniu na potrzeby emocjonalne, społeczne, rozwojowe i edukacyjne młodego pacjenta.
Niekiedy guzy mózgu mogą blokować prawidłowy przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR). Jeśli w komorach mózgu nagromadzi się zbyt dużo tego płynu, może wystąpić wodogłowie.
Przetoka jest niewielkich rozmiarów rurką, która odprowadza płyn mózgowo-rdzeniowy z mózgu w celu zapobiegania jego gromadzeniu się.
Rokowanie w przypadku guzów mózgu i rdzenia kręgowego zależy od szeregu czynników. Zaliczają się do nich rodzaj i stopień złośliwości guza, cechy molekularne guza, wiek dziecka, to, czy nowotwór dopiero się rozwinął, czy doszło do jego nawrotu, występowanie przerzutów do innych obszarów organizmu oraz to, czy guz można usunąć chirurgicznie i jak dobrze reaguje on na stosowane metody leczenia. Średni wskaźnik przeżycia w przypadku nowotworów mózgu i rdzenia kręgowego u dzieci wynosi około 75%. Rokowanie może być jednak bardzo różne zależnie od rodzaju nowotworu.
Wpływ guza mózgu na jakość życia dziecka jest bardzo zróżnicowany. U niektórych dzieci z guzami mózgu obserwuje się minimalny trwały wpływ na ich zdrowie i funkcjonowanie po zakończeniu leczenia. U innych mogą występować długo utrzymujące się zaburzenia w różnych obszarach sprawności fizycznej oraz funkcjonowania poznawczego i emocjonalnego.
Niekiedy problemy zdrowotne są wynikiem uszkodzenia mózgu związanego z występowaniem guza i/lub jego chirurgicznego usunięcia. W innych przypadkach mogą być spowodowane długoterminowymi lub opóźnionymi działaniami niepożądanymi chemioterapii i/lub radioterapii.
Rehabilitacja i leczenie wspomagająceRehabilitacja może pomóc zarówno w przypadku przejściowych, jak i trwałych problemów dotyczących sprawności fizycznej po wyleczeniu guza mózgu. Może obejmować m.in. fizykoterapię, terapię zajęciową i terapię mowy, jak i korzystanie z rozwiązań wspomagających widzenie i aparatów słuchowych.
Pacjentów leczonych z powodu guzów mózgu należy monitorować pod kątem zmian lub zaburzeń następujących funkcji:
Praca z psychologiem może pomóc w odpowiadaniu na potrzeby emocjonalne, społeczne, rozwojowe i poznawcze młodego pacjenta. Po przebyciu choroby nowotworowej mózgu często potrzebne jest dodatkowe wsparcie w związku z powrotem do szkoły. Ocena przez neuropsychologa przed rozpoczęciem leczenia i po jego zakończeniu może pomóc rodzinom zidentyfikować potrzeby edukacyjne dziecka. Zespół opiekujący się dzieckiem może pomóc rodzicom w zaplanowaniu badań i świadczeń związanych z kształceniem.
Zachowania promujące zdrowy styl życiaWyrobienie prostych nawyków związanych ze stylem życia może pomóc w utrzymaniu zdrowia mózgu i poprawić ogólny stan zdrowia organizmu.
Dbanie o zdrowie i zapobieganie chorobom po wyleczeniu nowotworu wymaga prowadzenia zdrowego stylu życia i wyrobienia dobrych nawyków żywieniowych oraz regularnego wykonywania kontrolnych i przesiewowych badań u lekarza pierwszego kontaktu. Po przebyciu choroby nowotworowej dzieci, u których stosowano chemioterapię układową i/lub radioterapię, należy monitorować pod kątem ostrych i opóźnionych działań niepożądanych tych metod leczenia.
—
Sprawdzono: czerwiec 2018 r.
