Menu
Close
Pacjenci z założonym centralnym cewnikiem żylnym, czyli „dojściem centralnym do żyły”, do którego rodzajów zaliczają się kaniula centralna z dostępu obwodowego (PICC), cewnik tunelowany i port, są narażeni na ryzyko zakażenia krwi związanego z obecnością centralnego cewnika żylnego (ang. central line associated bloodstream infection, CLABSI). Zakażenie to może wystąpić na skutek przedostania się drobnoustrojów do krwi pacjenta przez dojście centralne do żyły.
Do oznak zakażenia w miejscu dojścia centralnego do żyły zaliczają się:
CLABSI stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. W przypadku stwierdzenia u pacjenta jakichkolwiek oznak zakażenia należy się niezwłocznie skontaktować z lekarzem lub zgłosić na oddział ratunkowy w celu uzyskania pomocy. Rodziny powinny poprosić zespół opiekujący się pacjentem o szczegółowe wytyczne dotyczące postępowania w tym zakresie.
Zakażenie w miejscu dojścia centralnego do żyły może wystąpić na skutek przedostania się przez nie drobnoustrojów do krwi pacjenta.
Centralny cewnik żylny, czyli „dojście centralne do żyły”, to cewnik dożylny, który umieszcza się w dużej żyle prowadzącej do serca. Dojście centralne do żyły służy do podawania leków, płynów, produktów krwiopochodnych i składników odżywczych.
Założenie dojścia centralnego do żyły jest ważną procedurą usprawniającą opiekę medyczną i podnoszącą jakość życia. W wielu przypadkach dojście centralne może zostać założone na cały okres leczenia (trwający od kilku miesięcy do kilku lat). Jednak czasami dojście centralne do żyły może być źródłem zakażenia krwi, które stanowi bardzo ciężki stan zagrażający życiu. Zakażenie może spowodować opóźnienie w realizacji planu leczenia i skutkować koniecznością wykonania dodatkowych procedur medycznych. Wymagane może być przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego w celu usunięcia cewnika będącego źródłem zakażenia i założenia nowego dojścia. Pacjenci i ich rodziny powinni postępować zgodnie z instrukcjami dotyczącymi pielęgnacji dojścia centralnego do żyły oraz zwracać uwagę na oznaki zakażenia.
Zarówno sami pacjenci i ich rodziny, jak i członkowie personelu medycznego mogą pomóc w profilaktyce CLABSI. Przed wypisaniem do domu pacjenta z założonym dojściem centralnym do żyły członek opiekującego się nim zespołu przeprowadzi szkolenie dotyczące sposobu pielęgnacji dojścia centralnego w domu. Pacjenci i ich rodziny mogą również zwracać uwagę na to, czy personel medyczny w szpitalu lub klinice przestrzega podstawowych zasad pielęgnacji dojścia centralnego do żyły. Najważniejsze zasady pielęgnacji dojścia centralnego do żyły obejmują:
CLABSI stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjentów z założonym dojściem centralnym do żyły. W razie zauważenia u dziecka jakichkolwiek oznak zakażenia niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem.
Staranna pielęgnacja dojścia centralnego do żyły jest najważniejszym sposobem, w jaki pacjenci i ich opiekunowie mogą obniżać ryzyko CLABSI. Jednak równie ważna jest także znajomość czynników, które mogą narażać pacjenta na wyższe ryzyko zakażenia. Dzieci leczone z powodu nowotworu są co do zasady bardziej narażone na ryzyko zakażenia, w tym zakażenia w miejscu dojścia centralnego do żyły. Do innych czynników zwiększających ryzyko CLABSI u dzieci z nowotworami należą:
W niektórych przypadkach ryzyko zakażenia może być większe ze względu na czynniki związane z samym dojściem centralnym do żyły. Należą do nich:
Zakażenia w miejscu dojścia centralnego do żyły u pacjentów z nowotworami wieku dziecięcego są zazwyczaj spowodowane przez bakterie. W rzadszych przypadkach źródłem CLABSI mogą być drożdżaki lub inne grzyby.
Na skórze bytuje wiele drobnoustrojów, w tym bakterii i grzybów. Do zakażenia w miejscu dojścia centralnego do żyły dochodzi często z powodu bakterii znajdujących się na skórze pacjenta lub opiekuna. Skóra stanowi barierę ochronną, która zapobiega przedostawaniu się drobnoustrojów do organizmu. Dojście centralne do żyły stanowi jednak potencjalną drogę, którą drobnoustroje mogą się przedostawać do wnętrza organizmu albo ze skóry w miejscu założenia cewnika, albo z nasadki cewnika, która umożliwia im przenikanie bezpośrednio do krwiobiegu. Gdy układ odpornościowy jest osłabiony w wyniku leczenia onkologicznego lub samej choroby nowotworowej, organizm nie może się skutecznie bronić przed zakażeniami.
Przyczyną zakażenia w miejscu dostępu centralnego do żyły mogą być również bakterie normalnie występujące w jamie ustnej lub jelitach. U pacjentów onkologicznych chemioterapia i radioterapia mogą spowodować naruszenie bariery śluzówkowej w jamie ustnej, gardle i przewodzie pokarmowym. Działanie to jest określane jako uszkodzenie bariery śluzówkowej (ang. mucosal barrier injury, MBI). Bariera śluzówkowa jest warstwą ochronną, która w nienaruszonym stanie stanowi nieprzekraczalną granicę dla bakterii bytujących w jamie ustnej i układzie trawiennym. Gdy jednak dojdzie do naruszenia tej warstwy, bakterie mogą się przedostać do innych części ciała. W niektórych przypadkach może to doprowadzić do zakażenia w miejscu dostępu centralnego do żyły. U pacjentów onkologicznych do zakażenia krwi (CLABSI) częściej dochodzi właśnie z powodu MBI.
Leczenie zakażenia w miejscu dostępu centralnego do żyły zależy od jego źródła i rozległości.
Podczas leczenia i po jego zakończeniu pacjent jest uważnie monitorowany. Bardzo ważne jest, aby pacjent kontynuował przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami, nawet jeśli wszystkie oznaki zakażenia ustąpią.
—
Sprawdzono: sierpień 2023 r.
