Menu
Close
Zespół tylnojamowy jest również określany jako zespół mutyzmu móżdżkowego. Dzieci z zespołem tylnojamowym mogą mieć problemy z komunikacją i poruszaniem się oraz doświadczać wahań nastroju. Ten zespół rozwija się czasami jako powikłanie zabiegu chirurgicznego usunięcia guza mózgu w obszarze dołu tylnego czaszki.
Dół tylny czaszki jest przestrzenią zlokalizowaną u podstawy czaszki z tyłu głowy. W przestrzeni tej znajduje się móżdżek i pień mózgu.
Guzy mózgu u dzieci w ponad połowie przypadków są umiejscowione w obszarze dołu tylnego czaszki. Zespół tylnojamowy występuje u około 25% dzieci po zabiegu chirurgicznym usunięcia rdzeniaka zarodkowego, który jest jednym z guzów mózgu rozwijających się w obszarze dołu tylnego czaszki.
Zespół tylnojamowy może wystąpić jako powikłanie zabiegu chirurgicznego usunięcia guza mózgu w obszarze dołu tylnego czaszki.
W przybliżeniu połowa wszystkich guzów mózgu występujących u dzieci rozwija się w obszarze dołu tylnego czaszki. Również rdzeniak zarodkowy powstaje w tym obszarze mózgu. Jest to najczęściej spotykany nowotwór złośliwy mózgu u dzieci. Zespół tylnojamowy występuje u około 25% dzieci po zabiegu chirurgicznego usunięcia rdzeniaka zarodkowego.
Jednak zespół tylnojamowy może się również rozwinąć po chirurgicznym usunięciu innych rodzajów guzów mózgu w obszarze dołu tylnego czaszki. Do takich guzów zaliczają się gwiaździak i wyściółczak.
Lekarze nie wiedzą, dlaczego zespół ten rozwija się u jednych pacjentów, a u innych nie. Wiadomo jednak, że ryzyko wystąpienia zespołu tylnojamowego jest wyższe u młodszych dzieci. Prawdopodobieństwo wystąpienia tego zespołu jest również wyższe, gdy guz mózgu:
U dzieci z zespołem tylnojamowym występują objawy zakwalifikowane do trzech głównych kategorii:
U niektórych dzieci może dojść do utraty zdolności mówienia, co określa się również jako mutyzm. Inne dzieci mogą mieć zdolność wypowiadania tylko kilku słów lub komunikowania się za pomocą krótkich fraz.
U większości dzieci mowa powraca w ciągu kilku kolejnych dni lub tygodni. Jednak u niektórych problemy z mówieniem mogą się utrzymywać przez wiele miesięcy. Mowa dziecka może brzmieć inaczej niż przed zabiegiem chirurgicznym.
Z czasem mowa dziecka może ulec poprawie. Jednak niektóre z problemów z mówieniem mogą nie ustąpić całkowicie.
Zespół tylnojamowy powoduje problemy z układem ruchowym. Ich przyczyną jest uszkodzenie móżdżku.
Dziecko z zespołem tylnojamowym ma problemy z koordynacją ruchową. Zjawisko to nosi nazwę ataksji. Dziecko z ataksją ma trudności z motoryką dużą i/lub małą (precyzyjną), które obejmują:
Do innych problemów z motoryką, z którymi dziecko może się borykać, zaliczają się:
U dzieci z zespołem tylnojamowym często występują problemy z kontrolowaniem lub wyrażaniem emocji.
Dziecko może wykazywać gwałtowne reakcje niewspółmierne do danej sytuacji. Ponadto może występować duża drażliwość, pobudzenie i skłonność do płaczu. Zdarzają się jednak również przypadki nadmiernej wesołkowatości z tendencją do ciągłego śmiechu.
Dziecko może doświadczać huśtawki nastrojów, a także nie reagować na próby uspokojenia. Ponadto dziecko może sprawiać wrażenie wycofanego i nie reagować na to, co dzieje się wokół. Taki rodzaj zachowania określa się często jako „afekt blady”.
Wahania nastroju mogą utrudniać dziecku branie udziału w codziennych aktywnościach lub odbierać ochotę na ich wykonywanie.
Objawy zespołu tylnojamowego zwykle zaczynają być widoczne w ciągu 1–2 dni od zabiegu chirurgicznego. Zawsze jednak pojawiają się w ciągu pierwszego tygodnia od zabiegu.
Objawy zespołu tylnojamowego mogą mieć nasilenie od łagodnego do ciężkiego. U większości dzieci dochodzi do stopniowej poprawy, a zdolność mowy powraca. Większość dzieci odzyskuje zdolność samodzielnego chodzenia. Jednak niektóre problemy z mówieniem, poruszaniem się i/lub wahania nastroju mogą się utrzymywać dłużej – nawet latami.
Jeśli objawy dotyczące mowy, motoryki i nastroju zaczynają ulegać poprawie w ciągu pierwszego tygodnia po pojawieniu się zespołu tylnojamowego, prawdopodobieństwo, że dziecko będzie wymagać długofalowej pomocy jest mniejsze. Ryzyko utrzymywania się problemów wymagających długofalowej pomocy jest większe, jeśli oznaki poprawy pojawiają się dopiero po dłuższym czasie.
Terapie, takie jak terapia logopedyczna, mogą być pomocne przy korygowaniu problemów z mową i trudności z połykaniem.
W fizjoterapii i terapii zajęciowej wykorzystuje się aktywności i ćwiczenia o charakterze motywującym, dzięki którym dziecko uczy się lepiej radzić sobie z samodzielnym wykonywaniem czynności pielęgnacyjnych, poruszaniem się i zabawą.
Praca z psychologiem może pomóc dziecku w lepszym kontrolowaniu zmian nastroju i emocji. Z kolei neuropsycholog pomaga w pracy nad doskonaleniem zdolności poznawczych, takich jak:
Zaburzenia poznawcze (problemy z pamięcią, uwagą i podejmowaniem decyzji) nie są brane pod uwagę przy diagnozowaniu zespołu tylnojamowego. Jednak zaburzenia te są powszechnie spotykane u dzieci z tym zespołem.
W przypadku zespołu tylnojamowego dzieci często borykają się z problemami związanymi z myśleniem i uczeniem się. Niektóre z tych trudności mogą się ujawnić już w pierwszym roku po zdiagnozowaniu guza mózgu. Inne mogą się stać bardziej widoczne kilka lat później.
Problemy mogą obejmować:
Tego rodzaju problemy mogą mieć w pewnym stopniu charakter trwały.
U niektórych dzieci z zespołem tylnojamowym korzyści mogą przynieść specjalny tok nauki i udogodnienia w szkole.
Lekarze mogą skierować dziecko na badanie neuropsychologiczne (czyli testy oceniające zdolność koncentracji, pamięć, umiejętności językowe, podejmowanie decyzji itp.). Takie badanie może ułatwić identyfikację mocnych i słabszych stron w zakresie umiejętności myślenia i uczenia się dziecka. Na tej podstawie mogą zostać zalecone pewne udogodnienia i modyfikacje toku nauki.
Dowiedz się więcej o opóźnionych skutkach w postaci zaburzeń funkcji poznawczych
—
Sprawdzono: kwiecień 2023 r.
