Menu
Close
Neuropatia obwodowa w przebiegu chemioterapii jest rodzajem uszkodzenia nerwów, do którego czasami dochodzi w ramach działania niepożądanego chemioterapii. Objawy obejmują ból, odrętwienie lub mrowienie odczuwane w rękach lub stopach. W miarę pogłębiania się uszkodzenia nerwów mięśnie w stopach lub rękach mogą ulec osłabieniu. Może to spowodować zmianę chodu u dziecka z powodu trudności z podniesieniem przedniej części stopy, co jest określane jako zjawisko „opadania stopy przy porażeniu nerwu strzałkowego”. Neuropatia obwodowa zwykle zaczyna ustępować po zakończeniu chemioterapii, gdy nerwy mają szansę się zregenerować. Niemniej jednak objawy mogą nie ustąpić całkowicie, a w późniejszym czasie mogą się również pojawić nowe objawy, co nazywamy opóźnionymi skutkami terapii.
Są dostępne sposoby radzenia sobie z neuropatią obwodową. Lekarz może przepisać lek przeciwbólowy. Pomocne mogą być również fizjoterapia i terapia zajęciowa, dzięki którym pacjent uczy się funkcjonowania z ograniczeniami fizycznymi, które wynikają z bólu, utraty czucia i osłabienia mięśni.
Konkretne objawy neuropatii obwodowej zależą od rodzaju i rozległości uszkodzenia nerwów. Objawy mogą obejmować:
Problemy zwykle zaczynają się w nerwach położonych obwodowo, czyli najdalej od rdzenia kręgowego. To właśnie dlatego objawy dotyczą w największym stopniu rąk i nóg. Również dlatego osłabienie mięśni zwykle pojawia się najpierw w nogach, a dopiero potem w rękach.
Nerwy obwodowe przenoszą sygnały z mózgu do różnych części ciała i w odwrotnym kierunku. Sygnały te pełnią różne funkcje i mogą dotyczyć układu motorycznego (ruch), sensorycznego (odczuwanie bólu, wrażenia dotykowe) lub autonomicznego (regulacja ciśnienia krwi, temperatury ciała).
Leki cytostatyczne mogą powodować uszkodzenie tych nerwów. Największe ryzyko występuje przy stosowaniu w leczeniu nowotworów wieku dziecięcego następujących leków:
Wyższe dawki leku i terapia wielolekowa mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia neuropatii. Szczególnie narażone na to działanie niepożądane są małe dzieci, których układ nerwowy wciąż się rozwija. Radioterapia i niektóre problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca, również mogą powodować uszkodzenie nerwów, co zwiększa ryzyko wystąpienia neuropatii obwodowej w przebiegu chemioterapii.
Na ogół w ocenie neuropatii obwodowej uwzględnia się:
Pacjenci z objawami neuropatii obwodowej mogą zostać skierowani do neurologa w celu wykonania dodatkowych badań przesiewowych. W badaniu neurologicznym sprawdza się odruchy, czucie i przewodzenie sygnałów nerwowych. Na podstawie uzyskanych informacji lekarz może przy użyciu skali ocenić stopień uszkodzenia nerwów, co pozwala stwierdzić, na ile poważny jest stan pacjenta.
Badanie może również przeprowadzić fizjoterapeuta w celu sprawdzenia:
Decyzje dotyczące dalszego postępowania podejmuje się w oparciu o informacje zebrane od pacjenta, jego rodziny i specjalistów medycznych.
Lekarze planują chemioterapię i leczenie wspomagające w taki sposób, aby możliwie jak najbardziej ograniczyć ryzyko uszkodzenia nerwów i jednocześnie skutecznie leczyć chorobę nowotworową. Badacze prowadzą badania nad lekami i interwencjami medycznymi, które mogą pomóc w ochronie nerwów przed szkodliwym działaniem chemioterapii. W miarę możliwości lekarze starają się stosować jak najniższą dawkę leku, uwzględniać w planie leczenia przerwy na regenerację oraz unikać stosowania terapii skojarzonych, które zwiększają ryzyko neuropatii.
Aktualnie stosowane leczenie neuropatii obwodowej jest ukierunkowane na łagodzenie objawów. Strategie mogą obejmować:
Osłabienie mięśni, zmiana chodu i nieodpowiednie ustawienie stawu mogą prowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych u pacjentów wyleczonych z nowotworów wieku dziecięcego. Gdy stawy i mięśnie nie pracują prawidłowo, kolana, biodra i kręgosłup mogą po pewnym czasie ulec uszkodzeniu. Powoduje to dolegliwości bólowe oraz ograniczenie ruchomości, co może zwiększać ryzyko upadków. Ból i ograniczona sprawność mogą wpływać na życie zawodowe i rodzinne. Neuropatia obwodowa często skutkuje ograniczeniem aktywności fizycznej, co przyczynia się do innych problemów zdrowotnych.
Kontrolowanie neuropatii obwodowej oraz regularne monitorowanie objawów są ważne w kontekście ogólnego zdrowia oraz jakości życia po wyleczeniu z nowotworu wieku dziecięcego.
—
Sprawdzono: sierpień 2018 r.
