Przejdź do głównej zawartości

Zaparcia

Czym są zaparcia?

Zaparcia to stan, w którym stolec (kał) jest twardy, wypróżnianie się sprawia trudności lub masa kałowa przemieszcza się zbyt wolno przez przewód pokarmowy. Zaparcia stanowią często spotykane działanie niepożądane niektórych metod leczenia ciężkich chorób wieku dziecięcego, takich jak nowotwory i choroby krwi.

Przy zaparciach pomocne mogą być zmiany w diecie, picie większej ilości płynów oraz podjęcie aktywności fizycznej. Zespół opiekujący się pacjentem może również zalecić przyjmowanie leków przeciwdziałających zaparciom.

Diagnozowanie zaparć

Rytm wypróżnień różni się zależnie od osoby. Zazwyczaj dziecko powinno się wypróżniać co najmniej trzy razy w tygodniu.

Objawy zaparć obejmują:

  • Dwa lub mniej wypróżnień w ciągu tygodnia
  • Twardy, suchy, grudkowaty stolec
  • Stolec większy niż zwykle lub podzielony na małe fragmenty
  • Ból lub duży wysiłek podczas oddawania stolca
  • Skurcze i ból brzucha
  • Oddawanie gazów i wzdęty brzuch
  • Potrzeba ponownego oddania stolca zaraz po wypróżnieniu się
  • Nudności i wymioty

W celu potwierdzenia zaparć u dziecka konieczne może być wykonanie badania lekarskiego. Może ono obejmować zebranie wywiadu lekarskiego, palpacyjne zbadanie brzucha oraz wykonanie testów laboratoryjnych lub badań obrazowych.

Ilustracja medyczna przedstawiająca układ trawienny

Rytm wypróżnień różni się zależnie od osoby. Zazwyczaj dziecko powinno się wypróżniać co najmniej trzy razy w tygodniu.

Przyczyny zaparć

Do zaparć u dzieci chorujących na ciężkie choroby może się przyczynić szereg czynników.

  • Dieta uboga w błonnik
  • Mniejsza ilość spożywanych pokarmów
  • Mała ilość wypijanych płynów lub odwodnienie
  • Brak aktywności fizycznej
  • Nacisk na żołądek lub jelita wywierany przez guz nowotworowy
  • Inne problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy lub celiakia

Leki, które mogą wywoływać zaparcia

Zaparcia stanowią działanie niepożądane niektórych powszechnie stosowanych leków, do których zaliczają się:

  • Leki przeciwbólowe, takie jak opioidy i NLPZ
  • Leki przeciwwymiotne
  • Antacydy
  • Leki moczopędne
  • Leki przeciwalergiczne, w tym leki antyhistaminowe
  • Antydepresanty
  • Preparaty do suplementacji żelaza
  • Niektóre leki cytostatyczne, takie jak winkrystyna i winblastyna

Powszechnie stosowane leki wywołujące zaparcia obejmują kodeinę fentanyl, hydrokodon, metadon, morfinę i oksykodon.

Leki z grupy opioidów mogą:

  • Spowalniać pasaż masy kałowej przez jelita.
  • Zmniejszać ilość płynu w jelitach.
  • Obniżać napięcie mięśniowe i osłabiać odruchy regulujące wydalanie stolca.

Jeśli dziecku przepisano opioid, zespół opiekujący się pacjentem może zalecić stosowanie środka przeczyszczającego.  

Leczenie zaparć

Łagodne zaparcia zwykle leczy się w pierwszej kolejności przez wprowadzenie zmian w diecie i stylu życia, takich jak picie większej ilości wody, jedzenie produktów bogatych w błonnik oraz zwiększenie poziomu aktywności fizycznej.

Kolejnym etapem leczenia może być wdrożenie leku stymulującego wypróżnianie się.

Leki na zaparcia

Środki przeczyszczające to leki, które przynoszą ulgę w zaparciach. Dziecko może przyjmować je doustnie. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić wykonanie lewatywy lub stosowanie czopków doodbytniczych.

Wiele środków przeczyszczających jest dostępnych bez recepty. Przed podaniem dziecku jakiegokolwiek leku skonsultuj się z członkiem zespołu opiekującego się pacjentem.

Zmiany w diecie pomocne przy zaparciach

Nudności, utrata apetytu i zmęczenie występujące podczas leczenia onkologicznego mogą utrudniać pacjentom utrzymywanie diety o odpowiedniej kaloryczności i zawierającej produkty spożywcze bogate w błonnik. Oto wybrane wskazówki dotyczące zmian w diecie, które pomagają przy zaparciach:

  • Jedzenie pokarmów bogatych w błonnik. Zaliczają się do nich owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe i orzechy.
  • Picie dużej ilości płynów.
  • Jedzenie posiłków o regularnych porach.
  • Picie ciepłych napojów lub jedzenie owsianki na ciepło na śniadanie.

Poznaj więcej wskazówek dotyczących łagodzenia działań niepożądanych za pomocą zmian w diecie.

Ilustracja przedstawiająca uśmiechniętego nastolatka na wózku inwalidzkim, który je w domu owsiankę na śniadanie i czyta książkę.

Jedzenie pokarmów bogatych w błonnik może pomóc w walce z zaparciami.

Powikłania zaparć

Najważniejsze informacje

  • Zaparcia stanowią często spotykane działanie niepożądane leczenia ciężkich chorób wieku dziecięcego, takich jak nowotwory i choroby krwi.
  • Rodzice mogą wesprzeć dziecko, prosząc o pomoc zespół opiekujący się pacjentem, zapewniając dziecku dietę bogatą w błonnik oraz postępując zgodnie z planem leczenia.
  • O swoich obawach związanych z zaparciami rodzice powinni poinformować zespół opiekujący się pacjentem.
  • Nieleczone zaparcia mogą prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak zaleganie masy kałowej.


Together
nie promuje stosowania żadnej marki produktów wymienionych w niniejszym artykule.


Sprawdzono: kwiecień 2022 r.