Zdrowe odżywianie po leczeniu przeciwnowotworowym

Zdrowa dieta odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu nowotworom. Każda osoba powinna zachowywać nawyki odżywania, które pomagają zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu w dalszym życiu, jednak jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które chorowały na nowotwór w przeszłości. 

Zdrowe odżywanie pomaga zmniejszyć ryzyko otyłości oraz rozwoju niektórych typów nowotworów u osób dorosłych.

Zalecenia dotyczące diety, masy ciała i aktywności fizycznej:

• Jedz więcej pokarmów pochodzenia roślinnego, takich jak ziarna, warzywa, owoce i rośliny strączkowe.
• Jedz mniej czerwonego mięsa i unikaj przetworzonych produktów mięsnych.
• Unikaj wysokokalorycznych potraw i słodzonych napojów.
• Unikaj konserwantów i ogranicz spożycie soli.
• Ogranicz spożycie alkoholu.
• Utrzymuj masę ciała na zdrowym poziomie.
• Zadbaj o regularną aktywność fizyczną.

Specjaliści ds. żywienia zalecają przestrzeganie zdrowej diety ze szczególnym naciskiem na spożywanie owoców, warzyw i produktów pełnoziarnistych. Dodatkowo kontrolowanie wartości kalorycznej spożywanych posiłków pomaga utrzymać prawidłową masę ciała.

Jedz więcej:

Jedz mniej:

• Węglowodanów rafinowanych. Ciasta, cukierki, słodzone płatki śniadaniowe, ciastka i inne słodycze oraz słodzone pokarmy zawierają wysoką zawartość cukrów.
• Tłuszczów. Wiele rodzajów nowotworów rozwijających się u osób dorosłych jest powiązana z dietą bogatą w tłuszcze nasycone oraz tłuszcze trans obecne w wołowinie, wieprzowinie, maśle, tłuszczu do pieczenia i margarynie. Dieta wysokotłuszczowa zwiększa ryzyko raka jelita grubego, piersi i prostaty oraz jest powiązana z otyłością, chorobami serca i innymi problemami zdrowotnymi. Tłuszcze nasycone powinny stanowić nie więcej niż 10% całkowitej dziennej wartości kalorycznej.
• Przetworzonego i czerwonego mięsa. Ogranicz spożycie takich produktów jak boczek, kiełbasa, wędliny śniadaniowe i parówki. Wybierając czerwone mięso, sięgaj po części zawierające mało tłuszczu. Piecz, podpiekaj lub gotuj zamiast smażyć lub piec na grillu. Wybieraj zdrowsze alternatywy takie jak ryby, drób lub rośliny strączkowe.
• Konserwantów. Niektóre produkty – np. produkty i mięso peklowane z użyciem soli – zawierają konserwanty, takie jak azotyny, czyli substancje służące do konserwowania żywności. Spożywanie takich produktów w dużych ilościach może zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwór żołądka i przełyku.

Zwracaj uwagę na rozmiar i zawartość kalorii w spożywanych porcjach żywności. 

• Czytaj etykiety na produktach, aby poznać wielkość porcji oraz zawartość kalorii. 
• Wybieraj niskokaloryczne produkty takie jak warzywa i całe owoce. 
• Jedz mniejsze porcje produktów o wysokiej zawartości kalorii, takich jak frytki, ziemniaki i inne produkty ziemniaczane, lody, pączki i inne słodycze.
• Ogranicz spożycie słodkich napojów takich jak słodzone napoje gazowane, napoje dla sportowców oraz napoje o smaku owocowym. 

Produkty pomagające chronić przez nowotworem

Badacze przeanalizowali wpływ określonych produktów spożywczych i ich elementów na rozwój nowotworów. Istnieją dowody na to, że niektóre substancje zawarte w pożywieniu spowalniają wzrost komórek nowotworowych i stanowią ochronę przed jego rozwojem:

• Produkty spożywcze pochodzenia roślinnego zawierają naturalne substancje chemiczne o możliwym działaniu przeciwnowotworowym. Należą do nich:
  • Fitochemikalia znajdujące się w czerwonych, żółtych i niektórych ciemnozielonych warzywach.
  • Polifenole znajdujące się w ziołach, przyprawach, warzywach, zielonej herbacie, jabłkach i jagodach.
  • Organiczne związki siarki znajdujące się w szczypiorku, czosnku, porze i cebuli.
  • Glukozynolany znajdujące się w roślinach krzyżowych, takich jak kapusta, brukselka, brokuły i kalafior.
• Antyoksydanty, takie jak beta karoten, likopen i witaminy A, C i E przyczyniają się do obniżenia ryzyka uszkodzenia komórek.
• Błonnik pomaga w szybszym transporcie pożywienia przez układ trawienny.
  • Produkty pełnoziarniste i nasiona, takie jak jęczmień, owies, kasza bulgur, kukurydza i żyto.
  • Pełnoziarniste pieczywo i makaron.
  • Rośliny strączkowe i ich nasiona, takie jak czarna fasola, ciecierzyca, soczewica i groch łuskany.
  • Warzywa i owoce.

Otyłość

Spożywanie większej liczby kalorii niż potrzebuje nasz organizm może skutkować przybieraniem na wadze.

Nadwaga lub otyłość łączą się z podwyższonym ryzykiem rozwinięcia się wielu rodzajów nowotworów, np. nowotworów:

• piersi (w szczególności u kobiet, które są po okresie menopauzy);
• jelita grubego i okrężnicy;
• endometrium (wyściełającego macicę);
• przełyku;
• nerki;
• trzustki;
• jajnika;
• wątroby;
• prostaty.

Alkohol a ryzyko zachorowania na nowotwór

Picie alkoholu w postaci wina, piwa czy wódki zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór. Alkohol jest bezpośrednio związany z ryzykiem rozwinięcia się nowotworu w obrębie głowy, szyi, wątroby, przełyku, piersi, jelita grubego i okrężnicy.

Badacze nie wiedzą do końca, dlaczego alkohol zwiększa ryzyko nowotworu. Możliwe przyczyny:

• W alkoholu zawarte są substancje chemiczne, które przyczyniają się do niszczenia DNA i białek w zdrowych komórkach.
• Alkohol może powodować zwiększenie poziomu estrogenów we krwi, tym samym zwiększając ryzyko wystąpienia nowotworów piersi, jajników i macicy.
• Alkohol może obniżać zdolność organizmu do przetwarzania i wchłaniania ważnych składników odżywczych , w tym witaminy A, C, D i E, jak również kwasu foliowego i karotenoidów.

W przypadku osób dorosłych spożycie alkoholu powinno ograniczać się do dwóch porcji dziennie (mężczyźni) i jednej porcji dziennie (kobiety). Porcję definiuje się jako 12 uncji (ok. 350 ml) piwa, 5 uncji (ok. 150 ml) wina oraz 1,5 uncji (ok. 45 ml) alkoholu 40% (alkoholu destylowanego).

Inne sugestie dotyczące ograniczenia spożycia alkoholu:

• Nie spożywaj jednorazowo dużej ilości alkoholu.
• Ograniczenie spożycia alkoholu powinno obejmować także czerwone wino.
• Nie łącz alkoholu z wyrobami tytoniowymi, ponieważ to jeszcze bardziej zwiększa ryzyko wystąpienia niektórych rodzajów nowotworów.

Porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat ryzyka zachorowania na nowotwór. Lekarze mogą zalecić ograniczenie spożycia alkoholu lub całkowite jego odstawienie w celu zmniejszenia ryzyka wtórnego nowotworu.

Warto także zapytać lekarza o to, czy bezpieczne jest spożywanie alkoholu podczas choroby lub w trakcie przyjmowania niektórych leków.