အာရုံကြောကြားခံ တစ်ရှူးအကျိတ်

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ဆိုတာ ဘာလဲ။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ဆိုသည်မှာ ဦးနှောက်နှင့် ကျောဆစ်ရိုးတွင်း အာရုံကြောမကြီးတွင် တွေ့ရတတ်သည့် ရှားရှားပါးပါးအကျိတ်များဖြစ်သည်။ ဗဟိုနဗ်ကြောအဖွဲ့အစည်း (CNS) အတွင်းရှိ အာရုံကြော ဆဲလ် (နဗ်ကြောဖု ဆဲလ်) နှင့် ထောက်ကန်ဆဲလ် (ကွန်ရက်ဆဲလ်) အစုများမှ ကြီးထွားလာခြင်းဖြစ်သည်။ နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်များသည် ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များတွင် အဖြစ်များပါသည်။ နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်အရေအတွက်သည် CNS အကျိတ်အားလုံး၏ 2% ပင် မပြည့်ပါ။ နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်များသည် သေးသည်၊အဆင့်နိမ့်သည့်
မပြန့်သည့် အကျိတ်များဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ရံဖန်ရံခါတွင် အသက်အန္တရာယ်ပေးနိုင်သည့် အဆင့်မြင့်ကင်ဆာအကျိတ်များဖြစ်သွားတတ်သည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်အဖြစ်အများဆုံးနေရာမှာ နားထင်ဦးနှောက်အတွင်းရှိ ဦးနှောက်ကြီးတွင်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် ဗဟိုနဗ်ကြောအဖွဲ့အစည်း၏ မည်သည့်နေရာတွင်မဆို ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်အတွက် အဓိကကုသမှုမှာ ခွဲစိတ်ကုထုံး ဖြစ်သည်။ အကျိတ်ကို ခွဲထုတ်မရနိုင်ပါက သို့မဟုတ် အကျိတ်ပြန်တည်လာနိုင်ပါကဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံး ကိုသုံးနိုင်သည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များသေစေရန် ဆေးသွင်းကုသခြင်း ကုထုံး (ကီမိုဆေးသွင်း ကုသခြင်း) နှင့် ပစ်မှတ်ထားကုထုံး (ကင်ဆာကျိတ်၏ သွေးကြောအသစ်ဖြစ်စေနိုင်မှုကို တားဆီးသော ဆေးဖြင့်ကုသည့် ကုထုံး) များကို သုံးနိုင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဆရာဝန်များသည် သေးငယ်ပြီးကလေးများသည်ပြဿနာဖြစ်နိုင်ပုံလည်း မပေါ်သည့် အကျိတ်များကိုစောင့်ကြည့်ရန် အကြံပြုတတ်ကြသည်။ အဆင့်နိမ့် နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ် ဝေဒနာရှင်ကလေးများသည်အခြေအနေကောင်းတတ်ပြီး အသက်ရှင်နိုင်သည့် ရာခိုင်နှုန်း 90% နှင့်အထက်ရှိတတ်သည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်၏ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ။

ရောဂါလက္ခဏာများသည် အကျိတ်အရွယ်အစားနှင့် အကျိတ်တည်နေရာအပေါ် မူတည်သည်။ နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်များသည် ဖြည်းဖြည်းချင်းကြီးထွားလေ့ရှိသောကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာများသည်လည်း ဖြည်းဖြည်းချင်းပေါ်လာတတ်သည်။ နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်၏အဓိကလက္ခဏာမှာ ရုတ်တရက်တက်ခြင်းဖြစ်သည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်၏လက္ခဏာများမှာ−

• အကြောဆွဲခြင်း၊ တက်ခြင်း
• ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊
• ပျို့ခြင်းနှင့် အန်ခြင်း
• နုံးခွေခြင်း (အားမရှိခြင်း)
• ကိုယ်ခန္ဓာဘယ်/ညာတစ်ခြမ်းထဲတွင် အားနည်းနေခြင်း

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ရောဂါကို ဘယ်လိုရှာဖွေဖော်ထုတ်မလဲ။

ဆရာဝန်များသည် နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ရောဂါကို နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ချင့်ချိန်တွက်ဆကြသည်။  

• ကျန်းမာရေးမှတ်တမ်းနှင့် လူနာ၏ကိုယ်ခန္ဓာကို စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းသည် ဆရာဝန်များအား ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ယျေဘုယျ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ၊ ယခင် ဖျားနာမှုနှင့် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်တက်စေသည့် အကြောင်းအချက်များကို လေ့လာရန် ကူညီပေးပါသည်။
  • နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်များသည် ကြီးကောင်ဝင်နေသည့် ကလေးများနှင့် လူငယ်များတွင် အဖြစ်များပါသည်။ အမျိုးသမီးများနှင့် ယှဥ်ကြည့်ပါက အမျိုးသားများတွင် အနည်းငယ်ပိုအဖြစ်များသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်းကို မသိရှိသေးပါ။
    
• အာရုံကြောပိုင်းဆိုင်ရာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုသည် မှတ်ဉာဏ်၊ အမြင်အာရုံ၊ အကြားအာရုံ၊ ကြွက်သားအင်အား၊ ဟန်ချက်၊ ထိန်းညှိလုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းနှင့် တုံ့ပြန်မှုများပါဝင်သည့် ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်ချက်၏အမျိုးမျိုးသော လုပ်ဆောင်ချက်ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးများကို တိုင်းတာပေးပါသည်။
• ဦးနှောက်လှိုင်း မှတ်တမ်းတင်ဓာတ်မှန်စစ်ဆေးခြင်း (EEG)သည် ဦးနှောက်၏လျှပ်စစ်လှုပ်ရှားမှုကို တိုင်းတာပေးပါသည်။ ဤစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုသည် ရုတ်တရက်တက်ခြင်းနှင့်ဆိုင်သော ဦးနှောက်လှုပ်ရှားမှုများကို ဦးထုပ်အစွပ်ကဲ့သို့သော လျှပ်ခေါင်းလေးများမှတစ်ဆင့် စောင့်ကြည့်မှတ်တမ်းတင်ပေးပါသည်။
• ပုံရိပ်ဖော်စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများကို အကျိတ်ကိုရှာဖွေဖော်ထုတ်နိုင်ရန်၊ အကျိတ်အရွယ်အစားကိုကြည့်ရန်နှင့် အဆိုပါအကျိတ်ကြောင့် ထိခိုက်သည့် ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းများကို သိရှိရရန်အတွက် အထောက်အကူအဖြစ်သုံးပါသည်။
  • သံလိုက်ဓာတ်သုံး ပုံဖော်နည်း(အမ်အာအိုင်) ဟာ ခန္ဓာကိုယ်အသေးစိတ်ဓာတ်ပုံများရိုက်ဖို့ ရေဒီယိုလှိုင်းများနဲ့ သံလိုက်များကို သုံးတာဖြစ်ပါတယ်။ MRI က ထုတ်လုပ်ပေးသည့် ပုံရိပ်များသည် အကျိတ်အမျိုးအစားနှင့်စပ်လျဥ်းသည့် သတင်းအချက်အလက်များစွာကို ပေးပါသည်။ ခွဲစိတ်မှုပြီးသည့်နောက်တွင် အကျိတ်အကြွင်းအကျန်ရှိမရှိသိရရန် MRI ရိုက်ခြင်းမျိုးလည်းရှိသည်။
  • ကွန်ပျူတာ တိုမိုဂရပ်ဖီ (CT scan) သည် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ အင်္ဂါနှင့် တစ်ရှူးများ၏ ဖြတ်ပိုင်းပုံရိပ်များကို ဖန်တီးရန် ဓာတ်မှန်များကို အသုံးပြုပါသည်။ ထိုစက်သည် အလွန်အသေးစိတ်သည့် ပုံကို ရရှိရန် ပုံရိပ်များစွာကို ရိုက်ယူပါသည်။ ထိုပုံရိပ်များကို ခန္ဓာကိုယ်၏ အပိုင်းများအတွက် အတွဲလိုက်အဖြစ် ရိုက်ယူပြီး ကွန်ပျူတာတွင် သိမ်းထားပါသည်။ ဤအပိုင်းများ သို့မဟုတ် ဖြတ်ပိုင်းပုံများတွင် အလွန်သေးငယ်သည့် အကျိတ်များအား မြင်ရပါသည်။
• နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရန် အသားစထုတ်ယူစစ်ဆေးခြင်း နည်းလမ်းကို သုံးလေ့ရှိပါသည်။ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှုမှာ အကျိတ်နမူနာအသေးလေးကို ခွဲစိတ်မှုအတွင်း ဖယ်ရှားတာဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါတစ်ရှူးနမူနာကို ရောဂါဗေဒပညာရှင်က အဏုကြည့်ကိရိယာဖြင့် စစ်ဆေးပြီး အကျိတ်၏ အမျိုးအစားကိုဖော်ထုတ်ပါသည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်း

ယေဘုယျအားဖြင့် နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်များသည် အဆင့်နိမ့်အကျိတ်များဖြစ်ကြသည်။ ဖြစ်စဥ်အများစုတွင် ကြီးထွားနှုန်းနှေးပြီး ကင်ဆာကျိတ်မဟုတ်ဟု ယူဆရသည်။ သို့ရာတွင် နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်များ၏ ၅-၁၀% ခန့်သည် ဥပဒ်ပေးသည့် အဆင့်မြင့်အကျိတ်များဖြစ်နေတတ်သည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်နဲ့အတွက် ရောဂါကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်က ဘာဖြစ်မလဲ။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ဝေဒနာရှင် ကလေးများအတွက် ရောဂါကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်အပေါ် အဓိကသက်ရောက်သည့် အချက်မှာ အကျိတ်အဆင့်ဖြစ်သည်။

ကုသပျောက်ကင်းနိုင်ခြေအပေါ် လွှမ်းမိုးနိုင်သည့် အခြားအချက်များတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်−

• အကျိတ်ကို ခွဲစိတ်ကုထုံးဖြင့် အရှင်းဖယ်ထုတ်နိုင်ခြင်းရှိမရှိ။
• အကျိတ်တည်နေရာ။
• ကင်ဆာအသစ်ဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြန်ပေါ်သည့် (ပြန်ဖြစ်သည့်) ကင်ဆာဖြစ်ခြင်း။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ကို ဘယ်လိုကုသမလဲ။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်အတွက် အဓိကကုထုံးမှာ အကျိတ်ကို ရသလောက်ဖြတ်ထုတ်သည့် ခွဲစိတ်ကုထုံးဖြစ်သည်။ အကျိတ်ကို အရှင်းမဖယ်ထုတ်နိုင်လျှင် သို့မဟုတ် အကျိတ်ပြန်ဖြစ်လျှင်ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပစ်မှတ်ထားကုထုံး (ကင်ဆာကျိတ်၏ သွေးကြောအသစ်ဖြစ်စေနိုင်မှုကို တားဆီးသော ဆေးဖြင့်ကုသည့် ကုထုံး) များကို သုံးသည့် ကုသမှုအသစ်များကို စမ်းသပ်ကုသမှု သုတေသနလုပ်ငန်းများပြုလုပ်ပြီး လေ့လာလျက်ရှိပါသည်။

နဗ်ကြောဖု နဗ်ဆဲလ်မြင်းကျိတ်ကုသပြီး နောက်ပိုင်းဘဝ

ကုသမှုပြီးဆုံးပြီး လူနာများအား ပုံရိပ်ဖော်နည်းလမ်းကို အချိန်ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ပြီး စောင့်ကြည့်သွားရပါမည်။ အဆင့်နိမ့်သည့် အခြားသောဦးနှောက်မျှင်ထူ တစ်ရှူးမြင်းများနှင့် တူသောအချက်မှာ အကျိတ်ကို အရှင်းဖြတ်ထုတ်နိုင်ခြင်းမရှိပါက ရောဂါပြန်ပေါ်နိုင်သည့် အန္တရာယ်မြင့်မားပါသည်။ နောက်ဆက်တွဲစောင့်ရှောက်မှုတွင် သင့်တော်မည့် ပြန်လည်အားဖြည့်မှု၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နဗ်ကြောပိုင်းဆိုင်ရာဆွေးနွေးမှုများကို လိုအပ်သလို လုပ်ဆောင်ပေးသင့်ပါသည်။ လူနာအများစုသည် ခွဲစိတ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အတက်ကျဆေးများကို သောက်ရနိုင်သော်လည်း အချိန်ကာလတစ်ခုအထိသောက်ပြီးပါက ဆေးချိန်လျှော့ခြင်း၊ ဆေးသောက်ခြင်းကိုရပ်ရခြင်းမျိုးလည်း ရှိတတ်ပါသည်။

အခြားဆက်လက်လေ့လာရန်− ဦးနှောက်အကျိတ်များဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းဘဝ